(GLO)- Đó là câu hỏi đầy trăn trở không những của các cựu binh Trung đoàn 96 mỗi khi về thăm lại chiến trường xưa mà còn là của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Đak Pơ. Đã 62 năm trôi qua kể từ ngày chiến thắng Đak Pơ ghi dấu son lịch sử, thế nhưng hài cốt của 147 liệt sĩ hy sinh trong trận đánh ấy vẫn chưa được tìm thấy.
| Cựu chiến binh Trung đoàn 96 và lãnh đạo huyện Đak Pơ nghiên cứu, khoanh vùng khu vực tìm kiếm. Ảnh: Hồng Thi |
Trong tháng 6 vừa qua, lực lượng Dân quân huyện Đak Pơ đã tích cực phối hợp với các cán bộ, chiến sĩ Đội K52-Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tích cực đào bới, dò tìm nơi chôn cất hài cốt các liệt sĩ đã hy sinh trong trận đánh Đak Pơ năm 1954. Tính từ ngày 4-6 đến ngày 24-6, đơn vị đã khảo sát tại 5 vị trí xung quanh khu vực Hồ K’Tung 4 (thị trấn Đak Pơ) và làng Kuk Kol (xã An Thành) với hơn 300 công đào. Trên cơ sở hồi ức của những người còn lại, kết hợp với phương pháp loại trừ, đào đến đâu, kết luận đến đó, thế nhưng ròng rã một tháng trời, lực lượng tìm kiếm vẫn chưa phát hiện được một dấu tích nào.
Thượng tá Đinh Xuân Hải-Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự huyện Đak Pơ cho biết: “Mỗi ngày có khoảng trên 20 đồng chí tham gia đào, tìm kiếm. Ban Chỉ huy Quân sự huyện cũng đã khảo sát thông qua các nguồn tin nhưng vì không ai biết vị trí chính xác nên phạm vi tương đối rộng. Do đó, chúng tôi chỉ xác định vị trí tuyến sau của trận đánh là vị trí chỉ huy và bệnh xá rồi ước lượng khu vực và cự ly để tiếp tục kiếm tìm”.
| Hình dung lại bối cảnh trận đánh. Ảnh: Hồng Thi |
Trở về thăm chiến trường xưa nhân kỷ niệm 62 năm chiến thắng Đak Pơ, những cựu binh của Trung đoàn 96-đơn vị chủ lực góp phần đánh tan Binh đoàn Cơ động 100 của thực dân Pháp làm nên trận thắng Đak Pơ lẫy lừng ngày ấy-không khỏi nghẹn ngào. Bao năm qua, khi chiến tranh đã dần lùi xa vào quá khứ, nhiều liệt sĩ trên khắp các chiến trường nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đã được cất bốc và quy tập. Vậy mà, 147 đồng đội của họ đến thời điểm hiện tại vẫn bặt vô âm tín. Hơn ai hết, họ thấy mình may mắn và trong lòng lúc nào cũng đau đáu một nỗi trăn trở, day dứt khôn nguôi.
Cụ Nguyễn Tấn Kiểm-Cựu chiến binh thuộc Trung đoàn 96 xúc động tâm sự: “Đêm nằm cứ nghĩ đến đồng chí, đồng đội của mình đã hy sinh đến giờ vẫn chưa tìm được hài cốt là thấy đau xót lắm. Tôi nghĩ, người có thể biết chính xác vị trí chôn cất anh em hồi đó ngoài Trung đoàn ra, còn có những người làm ở Đội tiểu phẫu tức Trạm Y tế tiền phương. Bởi lẽ, bộ đội ta thương vong là đưa về đó sơ, cấp cứu và chôn cất. Bây giờ nếu tìm được họ để họ chỉ dẫn thì may ra sớm quy tập được các anh ấy về nghĩa trang”.
Về phía địa phương, ngay từ những năm đầu thành lập, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đã được các cấp, ngành chức năng huyện Đak Pơ quan tâm thực hiện. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khách quan lẫn chủ quan, công tác này gặp không ít khó khăn. Qua thời gian, do sự biến chuyển của thiên nhiên và hoạt động của con người tác động vào, khu vực này đã có nhiều thay đổi. Trong khi đó, hồ sơ, tài liệu còn lưu giữ lại khá hạn chế, thông tin mơ hồ và thiếu chính xác. Những nhân chứng đến nay hầu hết đều đã qua đời. Người còn sống thì trí nhớ đã không còn đủ minh mẫn để nhớ chính xác nới chôn cất các liệt sĩ…
| Đào thăm dò tại khu vực hồ K’Tung. Ảnh: Hồng Thi |
Ông Nguyễn Trường-Phó bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Đak Pơ cho hay: Sau 1 tháng nhờ Đội K52 phối hợp với địa phương thăm dò, tìm kiếm không có kết quả, huyện dự kiến sẽ tiếp tục tiến hành công việc này vào cuối năm sau vụ thu hoạch, vì hiện tại khu vực đó hoa màu của người dân đang trồng khá tươi tốt. Dù gặp nhiều bất lợi, song Huyện ủy, UBND huyện Đak Pơ luôn quan tâm chỉ đạo thường xuyên, quyết tìm ra nơi chôn cất để đưa hài cốt các liệt sĩ về an nghỉ chu toàn tại nghĩa trang hoặc có thể là về với quê hương, bản quán của họ.
Ngoài ra, nhằm có nhân chứng và thông tin chính xác hơn để phục vụ cho quá trình tìm kiếm mộ các anh hùng liệt sĩ trong trận đánh Đak Pơ quanh khu vực hồ K’Tung (xã An Thành), Ban Thường vụ Huyện ủy Đak Pơ cũng đã thông báo trên Báo Gia Lai để các tổ chức, cá nhân, các cựu chiến binh Trung đoàn 96 và thân nhân các gia đình cung cấp thêm các thông tin về vị trí Trạm tiểu phẫu, vị trí chôn cất hoặc các dấu hiệu nghi vấn có liên quan.
Box: Việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chuyên môn mà là của toàn xã hội. Những thông tin liên quan đến nơi chôn cất các liệt sĩ trong trận đánh Đak Pơ xin gửi về địa chỉ: Huyện ủy Đak Pơ (thị trấn Đak Pơ, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai) hoặc email: ngokhacngoc@gmail.com và số điện thoại: 0905693899.
Hồng Thi