(GLO)- Là nguồn cung cấp nước sinh hoạt chính cho hơn 3 ngàn hộ dân tại thị xã Ayun Pa, nhưng đập tràn Ia Rbol đang bị xuống cấp nghiêm trọng sau 40 năm đưa vào sử dụng.
Đập tràn Ia Rbol cách trung tâm thị xã Ayun Pa 5 km về hướng Nam được xây dựng từ năm 1976. Nguồn nước của công trình này lấy từ dòng suối Ia Rbol, bắt nguồn từ huyện Ea Hleo, tỉnh Đak Lak. Khi ấy, nước sinh hoạt của thị xã Ayun Pa được lấy từ dòng sông Ba. Nhưng từ năm 2005, khi nguồn nước này không còn đảm bảo vệ sinh thì đập tràn Ia Rbol là sự lựa chọn tối ưu nhất vì suối Ia Rbol không bị ảnh hưởng nhiều bởi sự tác động của con người. Đập được thiết kế có độ sâu 1,7 mét, diện tích bề mặt hơn 1,5 ha, dung tích gần 30.000 m3. Đập tràn đang được Công ty Khai thác Công trình Thủy lợi Gia Lai quản lý, cụ thể là Xí nghiệp Kênh Nam Bắc Ayun Hạ. Là một công trình thiết yếu của thị xã vừa để phục vụ tưới cho cây trồng, vừa cung cấp nước sinh hoạt nhưng thời gian qua, nhiều hạng mục của đập tràn Ia Rbol đã hư hỏng, xuống cấp ảnh hưởng đến khả năng tích trữ nước và nguy cơ vỡ đập đang hiện hữu khi có lũ lớn xảy ra.
| Công trình được xây dựng từ năm 1976 nên hư hỏng là điều tất yếu. Ảnh: V.N |
Hiện tại, các trụ gia cố đã nứt nẻ, có trụ gãy một phần; hai bên cống xả cát và cống lấy nước cũng đã mục nát, xuất hiện vết nứt, tường đập cũng có nhiều đoạn nứt gãy, cát ùn ứ đầy miệng ống xả. Được biết, Công ty Khai thác Công trình Thủy lợi Gia Lai cũng đã tiến hành khắc phục phần nào những hạng mục bị hư hỏng. Thế nhưng việc sửa chữa, tu bổ công trình của đơn vị này hiện tại vẫn chỉ là giải pháp tình thế. Với dung tích gần 30.000 m3 nhưng khả năng tích trữ nước của đập tràn Ia Rbol những năm gần đây rất thấp. Lòng hồ thường xuyên bị cát bồi lấp và theo dự báo thì đập cũng không có khả năng chịu lực khi có mưa lũ lớn xảy ra.
Thực tế, trong mùa khô vừa qua, sự xuống cấp ấy đã thể hiện rõ rệt khi không phát huy hiệu quả tối đa, dẫn đến việc nhiều hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt. Ông Rcom Tam-Chủ tịch UBND xã Chư Băh, cho biết: “Mùa khô vừa rồi, nhiều hộ dân ở khu vực đầu nguồn không đủ nước dùng. Nguồn nước chập chờn, lúc có, lúc không ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt của người dân. Nhiều hộ phải tự tìm đến nguồn nước không đảm bảo vệ sinh”. Ông Hoàng Trọng Đạt-Giám đốc Nhà máy nước Ayun Pa, cũng cho hay: “Nhà máy nước Ayun Pa lấy nguồn nước từ đập tràn Ia Rbol nên nếu hồ đập có sự cố gì thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhà máy. Đỉnh điểm là vào tháng 4 vừa qua, nước công trình về rất ít làm nhà máy thiếu nước trong nhiều ngày, không có nước cung cấp cho người dân trong thị xã”.
Về phía đơn vị quản lý, ông Nguyễn Văn Cúc-Giám đốc Xí nghiệp Kênh Nam Bắc Ayun Hạ, cho biết: “Trong những năm qua, đơn vị cũng cho tu bổ, sửa chữa nhỏ để khắc phục duy trì nguồn nước cấp cho nhà máy nước và phục vụ sản xuất. Nhưng để phục vụ lâu dài, đơn vị mong muốn các cấp, các ban ngành tạo điều kiện hỗ trợ nguồn vốn để sửa chữa lớn, thực hiện phương án nâng cấp mặt đập lên 1,5 mét và cải tạo hệ thống đường ống”.
Trao đổi với P.V về vấn đề này, ông Hồ Văn Diện-Phó Chủ tịch UBND thị xã Ayun Pa, cho hay: Ủy ban nhân dân tỉnh đã giao cho Sở Xây dựng phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT, các cơ quan liên quan đến xem xét. Các cơ quan này cũng ghi nhận việc công trình bị xuống cấp, nhiều hạng mục bị nứt nẻ, trơ cốt thép, cát trong lòng hồ bị đầy, cống thoát nước rửa cát bị nghẹt… UBND thị xã Ayun Pa cũng đã đề nghị đơn vị quản lý tiến hành nạo vét để phục vụ trước mắt. “Phương án trước mắt là có thể lấy nguồn nước từ hồ Ayun Hạ để tạm thời thay thế nếu như đập tràn Ia Rbol thiếu nước. Còn về lâu dài, phải có sự đầu tư nâng cấp đập Ia Rbol để đảm bảo cung cấp nước một cách bền vững cho người dân thị xã, nâng công suất lên 10.000 m3/ngày, vì hiện giờ chỉ có 4 phường và 2 xã được tiếp cận với nguồn nước này”-ông Hồ Văn Diện nói.
Lê Văn Ngọc