Tết Nguyên đán là một dịp vui lớn của mọi người, mọi nhà. Trong không khí lễ hội vui tươi rộn ràng ấy, đa số người dân thường “ăn uống thả ga” mà không chú ý đến vấn đề cân bằng dinh dưỡng của bản thân và gia đình, dẫn đến một số bất lợi về sức khỏe.
Đối với thai phụ
Giờ giấc sinh hoạt vào các ngày tết có thể bị ảnh hưởng bởi các cuộc vui, viếng thăm và tiệc tùng khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn ít nhiều. Thai phụ hãy cố gắng duy trì giờ giấc sinh hoạt, ăn đúng giờ, đúng bữa, ăn uống khoa học để giúp bé phát triển an toàn, khỏe mạnh. Nhiều thai phụ nhân những ngày nghỉ sẽ tranh thủ dung nạp nhiều thực phẩm hơn ngày thường vì nghĩ rằng phải ăn cho cả mẹ lẫn con.
Thực tế, thai nhi chỉ cần hấp thụ vừa đủ để phát triển. Việc ăn quá nhiều so với mức cần thiết sẽ gây ra những tác dụng phụ khác như béo phì, huyết áp cao, đái tháo đường thai kỳ... Để đảm bảo sức khỏe trong dịp tết, trước tiên thai phụ cần đảm bảo ăn bữa chính đúng giờ, mỗi bữa ăn cần có giá trị dinh dưỡng cao và đa dạng nhóm thực phẩm (tinh bột, đạm và rau củ). Bên cạnh đó, bà mẹ mang thai hãy uống nhiều nước lọc và hạn chế các loại nước có đường, bổ sung trái cây tươi để cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất.
Đối với người đang giảm cân
Phụ nữ hay nam giới đang trong giai đoạn giảm cân đều cần tuân thủ những nguyên tắc sinh hoạt nhất định. Nếu không, khả năng bạn tăng cân trở lại vào những ngày tết là hoàn toàn có thể. Điều đó không có nghĩa bạn sẽ tuyệt đối ăn kiêng trong dịp này. Việc đảm bảo đầy đủ các chất dinh dưỡng trong bữa ăn là cần thiết và lượng calories vẫn nên được nạp vào cơ thể trong mức nhất định. Bạn vẫn có thể nhâm nhi các món truyền thống nhưng vẫn phải tuân theo chế độ ăn thường ngày.
Đặc biệt, người đang giảm cân hãy lưu ý sử dụng vừa phải các món ăn chứa năng lượng cao như bánh chưng, bánh tét, thịt đông, giò thủ, cũng như các loại bia rượu, nước giải khát có đường. Thay vào đó, bạn hãy ăn nhiều rau củ, salad, trái cây tươi và uống nước lọc vì đây là nhóm thực phẩm tương đối ít năng lượng, lại giàu vitamin và khoáng chất.
Đối với trẻ em
Những ngày tết với nhiều hoạt động vui chơi kèm theo có thể khiến giờ giấc sinh hoạt của các bé bị thay đổi. Nhiều trẻ ham chơi nên thức khuya, dậy muộn, bỏ bữa hoặc chỉ ăn uống qua loa sẽ khiến trẻ thiếu chất, sụt cân. Vào dịp tết, các gia đình thường dự trữ nhiều thực phẩm, trong đó phải kể đến các loại bánh kẹo, đồ ngọt. Cho trẻ ăn quá nhiều chất ngọt sẽ khiến bé chán ăn, không cảm thấy đói và hứng thú với bữa ăn chính.
Bên cạnh đó, hệ tiêu hóa của trẻ thường yếu hơn người lớn, thức ăn thừa hâm đi hâm lại nhiều lần, hay để quá lâu ở nhiệt độ phòng cũng có thể làm cho bé bị rối loạn tiêu hóa, nôn ói, đau bụng, tiêu chảy. Việc duy trì chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý rất quan trọng đối với trẻ.
Trước tiên, phụ huynh hãy đảm bảo giờ giấc sinh hoạt và ăn uống của trẻ không bị xáo trộn nhiều. Tuyệt đối không nên để trẻ quên giấc, thức quá khuya hoặc ngủ đến trưa. Hãy duy trì cho trẻ ăn đúng giờ và không bỏ bữa, nên bổ sung rau củ, trái cây tươi, nước lọc, men tiêu hóa cho trẻ trong những ngày này. Phụ huynh nên lưu ý không cho trẻ ăn nhiều bánh kẹo và chất ngọt, cũng như để những thực phẩm này xa tầm mắt của trẻ. Các loại thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ, chất béo cũng cần được hạn chế. Các loại đậu, hạt khô như đậu phộng, hạt điều, hạt hướng dương, hạt bí… cũng là một lựa chọn tốt cho trẻ.
Đối với người cao tuổi
Người cao tuổi thường mắc các bệnh cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, tiêu hóa, vì vậy chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt của người cao tuổi rất cần được chú ý, để bệnh không trở nặng sau những ngày vui tết. Điều quan trọng nhất là người cao tuổi cần ăn uống đúng giờ, đủ chất và tuyệt đối không bỏ bữa, hạn chế các món chứa nhiều mỡ động vật và chất béo no (đồ nguội, thịt đông, lạp xưởng, bánh chưng, bánh tét…), hạn chế ăn muối và các món nhiều muối (các loại thịt ngâm, dưa muối, dưa món…), cũng như các loại bánh kẹo, đồ ngọt. Hệ tiêu hóa của người cao tuổi cũng dễ bị ảnh hưởng nếu ăn quá nhiều, quá no.
Vì vậy, người cao tuổi có thể chia thành nhiều bữa nhỏ thay vì ăn 3 bữa chính, ưu tiên những thức ăn mềm, dễ nhai, dễ tiêu và bổ sung rau giúp việc tiêu hóa dễ dàng hơn khi ăn. Người cao tuổi lưu ý nên ăn chậm, nhai kỹ, cũng như uống đủ 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày (bao gồm nước lọc, nước canh, nước trái cây…).
Thạc sĩ TRƯƠNG NHẬT KHUÊ TƯỜNG
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM