Cuối năm 2009, với lý do thiếu đất sản xuất, 60 hộ dân làng Díp, xã Ia Kreng (Chư Pah) vượt sông Sê San đến xã Ya Tăng, huyện Sa Thầy (Kon Tum) xâm canh. Việc xâm canh của người dân đã được chính quyền địa phương 2 tỉnh phối hợp giải quyết. Sau sự việc trên, đời sống người dân bây giờ ra sao?
Làng Díp bây giờ
Mới đây, chúng tôi có chuyến công tác tại làng Díp. Trước mắt chúng tôi là những dãy nhà mái ngói, tường xây khang trang cùng với những chảo bắt sóng ti vi. Chủ tịch UBND xã Ia Kreng-Nguyễn Hồng Tánh bảo: “Cả làng có khoảng 50 gia đình lắp chảo bắt sóng ti vi phục vụ nhu cầu nắm bắt tin tức, thời sự, phim ảnh.
Chưa hết, làng có 178 hộ dân, trong đó 40% mua được xe gắn máy, 100% hộ sử dụng điện thắp sáng. Hệ thống giao thông thuận tiện, trường học, nhà rông văn hóa khang trang. Cơ sở vật chất, hạ tầng cơ sở, phương tiện đi lại, nghe nhìn của làng Díp bây giờ chưa thể nói là đầy đủ và hoàn thiện, song cũng đáp ứng đáng kể nhu cầu đời sống tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng xa”.
| Đường vào làng Díp. Ảnh: Lê Nam |
Giải quyết tình hình này, Ban Quản lý dự án Thủy điện Sê San 3 đã lập và thực hiện dự án định canh, định cư cho đồng bào. Tuy nhiên, quá trình thực hiện mới chỉ giải quyết khâu định cư, còn công tác định canh do không có đất, nên nhân dân chỉ sản xuất trên nương rẫy hiện có và nhận hỗ trợ từ Công ty Thủy điện Sê San 3 một ít giống, cây trồng, phân bón, lương thực và mỗi hộ được nhận 1 con bò cái sinh sản. Khi công trình thủy điện Sê San 3 hoàn thành, các chương trình hỗ trợ trên không còn nữa nên đời sống nhân dân làng Díp gặp khó khăn. Ông Rơ Châm Tút- người làng Díp cho biết, làng không thiếu đất, nhưng phần lớn có độ dốc cao, toàn đá sỏi bạc màu, thiếu nước tưới nên không có loại cây trồng nào sống nổi.
Huyện đã nhiều lần đưa khoa học kỹ thuật, triển khai mô hình khuyến nông-khuyến lâm, hỗ trợ giống, cây trồng vật nuôi như: Bời lời, bò sinh sản, bắp… để giúp nhân dân có đời sống no đủ nhưng không đạt hiệu quả. Vì vậy, bất đắc dĩ dân làng Díp mới xâm canh qua xã Ya Tăng, huyện Sa Thầy.
Đất sản xuất cho người dân
Chuyện đồng bào dân tộc thiểu số làng Díp xâm canh 13 ha đất thuộc sự quản lý của Công ty Đầu tư Phát triển Lâm- Nông- Công nghiệp và Dịch vụ Sa Thầy (tỉnh Kon Tum) là sai. Song việc chung tay giữa chính quyền hai bên xử lý cái sai trên như thế nào cho hợp tình, hợp lý mới là điều quan trọng. Lãnh đạo xã đã tổ chức họp các hộ làng đi xâm canh có sự chứng kiến của lãnh đạo các bên liên quan, bàn việc ngăn chặn. Bà con thừa nhận mình sai nhưng là chuyện bất khả kháng. Theo đó, xin lãnh đạo huyện Sa Thầy cho họ được trồng cây lương thực trên đất đã phát dọn để có cái ăn, hết vụ sẽ trả lại đất cho huyện.
Sự việc vẫn đang được lãnh đạo hai địa phương tiếp tục giải quyết và bà con vẫn tiếp tục chăm sóc, thu hoạch diện tích lúa đã trồng. Ông Kinh-một trong 60 hộ làng Díp đi xâm canh cho biết, gia đình ông làm 9 sào lúa bên xã Ya Tăng. Sản lượng lúa thu được đủ ăn một năm. Không chỉ gia đình ông, hầu hết các hộ trồng lúa trên đất xâm canh năng suất đều đạt cao. Thời gian nhàn rỗi xuống sông đánh cá, vào rừng tìm lâm sản phụ để bán nên hiện tại đời sống thường ngày cũng gọi là ổn định.
Trên thực tế, sự ổn định của đồng bào làng Díp chỉ mang tính tạm thời. Muốn ổn định thật sự phải nhanh chóng giải quyết đất sản xuất cho dân. Đề cập vấn đề này, ông Nê Y Kiên- Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chư Pah cho biết: UBND huyện đã đề nghị với UBND tỉnh và các ngành liên quan xem xét thu hồi 175,3 ha đất tại các khoảnh 1, 2, 5, 6, 7 (tiểu khu 223) xã Ia Kreng đang thuộc sự quản lý của Ban Quản lý Rừng phòng hộ Ia Ly giao lại cho địa phương khai hoang lập quy hoạch bố trí đất sản xuất cho dân làng Díp. Sau khi khai hoang, diện tích đất trên sẽ có 130 ha đất sản xuất cấp cho 76 hộ dân làng Díp thiếu đất, mỗi hộ 1 ha. Diện tích còn lại giao cho 102 hộ còn lại của làng, mỗi hộ 0,5 ha. Đến thời điểm này, Sở Nông nghiệp và PTNT đã có Công văn số 158/SNN-LN “Về việc kiểm tra hiện trạng đất đề nghị thu hồi, giao cho huyện Chư Pah bố trí đất sản xuất cho dân” gửi UBND tỉnh xem xét giải quyết cho thu hồi, chuyển mục đích sử dụng diện tích 175,3 ha đất giao cho huyện Chư Pah quản lý, sử dụng vào mục đích giải quyết đất cho dân làng Díp.
Hy vọng với phương án trên, không lâu nữa bà con làng Díp sẽ tìm được cuộc sống ấm no trên mảnh đất mình đang định cư.
Quang Văn- Lê Nam