Giải mã “tiểu xảo” của các cây xăng dầu

Bài “Lật tẩy các chiêu ăn gian khi đổ xăng” đăng tải trên mạng đã tạo nên “làn sóng” dư luận. Để độc giả hiểu thêm vấn đề này Báo Gia Lai cung cấp thêm “tiểu xảo” của các cây xăng do lực lượng Quản lý Thị trường Gia Lai phát hiện và xử lý trong thời gian qua.

Theo nghiên cứu của lực lượng Quản lý Thị trường Gia Lai, gian lận trong kinh doanh xăng dầu có thể được thực hiện bằng một trong những cách như: Tự ý tháo niêm phong, niêm chì của Đo lường để điều chỉnh; gắn thêm bo mạch tích hợp vào hệ thống; can thiệp trên bộ tạo xung và dây xung; thay thế IC chương trình trên bo mạch chính; lập trình gian lận và nạp chương trình trực tiếp lên IC của bo mạch: Những hành vi gian lận này ngày một tinh vi hơn, không còn sử dụng chip-mạch tích hợp gắn thêm để đấu nối vào phương tiện đo như trước đây mà chuyển sang sử dụng những công nghệ khá hiện đại như sử dụng IC (integrated circuit-mạch tích hợp, vi mạch); EEPROM (electrically erasable programmable ROM-bộ nhớ lập trình được và có thể xóa bằng điện).

Niêm phong các cột đo nhiên liệu gắn IC gian lận. Ảnh: L.L

Bằng biện pháp nghiệp vụ và qua quá trình điều tra xác minh, lực lượng Quản lý Thị trường đã tiếp cận được thiết bị gian lận mà giới kinh doanh xăng dầu gọi là “thiết bị thay thế làm giảm hao hụt”. Đó là IC, EEPROM đã được lập trình sẵn có thể để thay đổi mức chênh lệch mà chỉ có người lập trình mới biết được mật khẩu này. Khi bán cho chủ cơ sở kinh doanh xăng dầu có kèm theo mật khẩu cài đặt gian lận từ 1% đến 7% và cách xóa gian lận trả về sai số cho phép 0,5%.

Nếu gian lận bằng IC và EEPROM thì quá trình cài đặt gian lận chỉ được sử dụng trực tiếp trên cột bơm, còn xóa gian lận thì được thực hiện hai cách: Một là bấm phím T, C và E, hai là cúp hoặc nhá điện. Chỉ cần dòng điện thay đổi thì có thể xóa hết dấu vết vi phạm. Khi cầu dao bật trở lại, các đồng hồ điện tử tự động reset (đặt lại, khởi động lại hệ thống) như bình thường và hành vi điều chỉnh gian dối được phi tang. Khi muốn gian lận trở lại thì nhập mã trực tiếp từ bàn phím của cột bơm. Gian lận kiểu này rất khó phát hiện vì IC chương trình trên bo mạch chính của cột đo vẫn còn tem niêm phong của Đo lường và của nhà sản xuất, không có chứng cứ chứng minh hành vi làm thay đổi tình trạng kỹ thuật và đặc tính đo lường của phương tiện đo. 

Bên cạnh đó, lực lượng Quản lý Thị trường còn phát hiện những loại cột đo nhiên liệu điện tử có thể can thiệp vào bo mạch bằng công nghệ cao để gian lận chủ yếu được cung cấp từ các doanh nghiệp như: Công ty Nam Dương, Phương Nam, SEEN, Chí Cường, Doanh nghiệp tư nhân Vân Nhi. Riêng cột đo nhiên liệu điện tử hiệu TATSUNO-thiết bị nhập khẩu của Nhật do Công ty Thiết bị Xăng dầu Petrolimex lắp ráp và cột đo nhiên liệu HANSUNG của Hàn Quốc thì chưa thấy can thiệp vào IC để gian lận. Tuy nhiên vẫn có thể can thiệp vào bộ đĩa tạo xung, dây xung để gian lận.