(GLO)- Bây giờ Pleiku đã có cả những ngã năm ngã sáu, bề thế và hiện đại, nhưng cái ấn tượng về hai ngã ba nổi tiếng một thời vẫn neo trong tôi, mỗi khi nhớ tới vẫn thấy gần gũi thân quen như hôm qua vừa mới vụt trôi đâu đây.
Đấy là ngã ba Diệp Kính và ngã ba Hoa Lư.
Năm 1981 khi biết tôi sẽ lên Pleiku nhận công tác, một ông bạn của ba tôi vô tình gặp ba con tôi ở Huế đã nhắc đến tên cái ngã ba này và nói rằng, đã lên Pleiku thì thế nào cũng biết nó.
 |
Ngã ba Diệp Kính hồi ấy xứng đáng là trái tim của Pleiku. Nó có rạp chiếu phim Diệp Kính, tên ông chủ rạp và nhờ thế mà thành tên ngã ba này. Nhưng sau năm 1975 thì mấy bác cán bộ chính quyền quyết định đổi tên rất nhiều con đường và các cơ sở văn hóa của Pleiku. Rạp chiếu phim Diệp Kính thành rạp Nhân Dân, nhưng nhân dân thì vẫn gọi ngã ba ấy là ngã ba Diệp Kính. Sát bên rạp chiếu bóng là khách sạn và nhà hàng. Hồi ấy có tiền vào được đấy là mặt mũi vênh váo lắm, dù nước ngày có ngày không, điện thì lom đom như đom đóm. Đối diện bên kia là tiệm cơm Mỹ Tâm nổi tiếng, cạnh Mỹ Tâm là Bắc Hương và mấy quán cà phê. Phía bên kia bùng binh có cái tiệm chụp hình Mỹ Lệ. Dịp Tết, mấy đứa độc thân chúng tôi không về nhà được thì tổ chức nhậu, rồi lang thang cà phê và cuối cùng là vào Mỹ Lệ chụp ảnh.
Phim hồi ấy là cả một vấn đề. Không hiểu sao hồi ấy dân ta mê phim thế. Tôi nhớ lúc nào cũng đông nghìn nghịt người xếp hàng mua vé. Rạp phải hàn mấy cái thanh sắt song song ra tận giữa sân để khách xếp hàng khỏi chen lấn, thế nhưng vẫn luôn luôn chen lấn, nhất là mấy anh lính ở biên giới về. Người ta không có việc gì làm ở nhà, không xem phim, thì vẫn ra Diệp Kính, hoặc cà phê, hoặc nhậu, hoặc đơn giản chỉ là… ngắm người. Và chính vì thế mà Diệp Kính lúc nào cũng đông đúc, lộn xộn, hay xảy ra các vụ đánh nhau.
Diệp Kính hồi ấy còn là trung tâm của… “chị em ta”. Cứ chập tối là trang điểm rồi ra Diệp Kính ngồi thành từng tụm. Và đấy cũng là nguyên nhân của những vụ lộn xộn, đánh nhau, bởi “chị em” đi đâu cũng có lực lượng bảo kê. Số này sẵn sàng xung trận nếu anh nào bờm xơm, chọc ghẹo, quỵt tiền vân vân…
Noel thì Diệp Kính cực vui vì có nhà thờ Thăng Thiên. Người theo đạo đã đành, người không có đạo cũng ra đấy, với nhiều lý do. Năm nào cũng đông nghìn nghịt. Mà hồi ấy Noel lạnh lắm, có người bảo là ngày lạnh cuối cùng của mùa lạnh, sau Noel trời sẽ ấm lên. Hồi ấy chưa đồng loạt váy như bây giờ, nhưng các cô gái cũng đã… lác đác váy. Mươi năm nay khí hậu biến đổi rất lạ, chả thấy đâu cái lạnh như Noel ngày nào ấy nữa.
Bây giờ, không còn hình bóng nào của ngã ba Diệp Kính ngày xưa, dù nó vẫn hiện hữu ở đấy, một số địa chỉ cũ vẫn còn như khách sạn, nhà thờ, tiệm cơm Mỹ Tâm… nhưng nó bình lặng, chứ không tấp nập đông vui xô bồ như một thời…
Ngã ba thứ 2 tôi nhớ là ngã ba Hoa Lư. Hồi ấy ngã ba Hoa Lư đúng nghĩa là ngã ba chứ không như bây giờ là ngã tám ngã chín rồi. Ở đấy có một cửa hàng ăn uống của nhà nước, sau thành hợp tác xã ăn uống, cán bộ công chức loanh quanh đấy rất hay ra ăn sáng, cà phê, mà từ dùng hồi ấy là “tô-ly-điếu”. Đạt đến đẳng cấp tô ly điếu mỗi sáng là loại có máu mặt rồi. Tô ly thì biết rồi, điếu là điếu thuốc. Ăn xong tô phở, khuấy ly cà phê xong xuôi rồi châm lửa đốt một điếu thuốc đầu lọc lơ mơ nhìn đời qua làn khói, trời ơi, hình mẫu đại gia một thời đấy.
Nhưng ấn tượng với tôi về cái ngã ba này là những tối mùa khô, tức là mùa lạnh. Mấy cái bếp lò đỏ lửa, bên bếp một cô gái, trên bếp một cái chảo, hoặc cái mâm nhôm, trên ấy là chuối chiên, khoai lang chiên hoặc xôi chiên. Khuya đói bụng, vài gã trai lững thững ra ngồi hơ tay ăn vài cái bánh ấy, tán dăm câu với cô gái, rồi về yên tâm ngủ. Hôm nào rủng rỉnh hơn thì lại cũng ba bốn ông ngồi quanh ngọn đèn hột vịt, suỵt soạt húp húp nhai nhai vài quả trứng, chuyện bâng quơ với bà cụ bán trứng, rồi cũng yên tâm về ngủ. Sang hơn nữa thì dấn lên đầu đường sát phía Phan Đình Phùng, ở đấy có một quán phở.
Mùa khô thì ngã ba Hoa Lư vui vô cùng, đơn giản là bởi mùa này các đoàn cải lương hay lên hát. Mà ngay đường Trần Hưng Đạo sát ngã ba Hoa Lư thời ấy có một cái nhà hát ngoài trời. Mỗi đêm diễn hồi ấy cả chục ngàn người xem. Mà các đoàn cải lương muốn tận thu thì hay diễn muộn, tám rưỡi chín giờ mới mở màn, xong vở cũng 12 giờ đêm thậm chí sang ngày hôm sau. Hồi ấy sương còn nhiều lắm. Khuya, ngã ba Hoa Lư đục nhờ nhờ rất liêu trai.
Ngã ba Hoa Lư bây giờ cũng không còn một chút dấu ấn nào của thời xưa ấy. Có chăng còn một cây nhãn và một cây phượng ngày xưa đứng ở trước cổng Sở Văn hóa và khu tập thể Bệnh viện (cũ). Thời gian dâu bể, dẫu mới mười mấy năm nhưng Pleiku giờ đã khác quá thể. Trong cái hiện đại hôm nay, vẫn nhoi nhói những ký ức xưa cũ. Và đấy mới chính là con người. Bởi nếu không còn ký ức, con người còn lại gì nhỉ?
Văn Công Hùng
