Hợp đồng quảng cáo ràng buộc về mặt pháp lý nhưng không thể thay thế trách nhiệm đạo đức của nghệ sĩ với khán giả.
Khủng hoảng của hai "chiến thần livestream" và Hoa hậu Thùy Tiên
Những ngày qua, TikToker Hằng Du Mục, YouTuber Quang Linh Vlogs và Hoa hậu Thùy Tiên liên tục bị khán giả gọi tên. Hội "chiến thần live stream" từ việc được tin tưởng, có nhiều fan rơi vào khủng hoảng, bị tẩy chay vì liên tục vướng "phốt" thổi phồng công dụng quảng cáo của loạt sản phẩm, trong đó có kẹo rau củ.
Quang Linh là nhân vật bị gọi tên đầu tiên của team "Chị em rọt", sau khi anh cho rằng "ăn một viên kẹo bằng một bó rau". Dư luận chỉ ra điều này vô lý, thậm chí chỉ trích YouTuber cố tình thổi phồng công dụng sản phẩm, bất chấp bán hàng.
Dù đưa ra lời xin lỗi, Quang Linh vẫn vướng làn sóng tẩy chay sau sự cố vạ miệng. Đến tối 7/3, fanpage 2,2 triệu người theo dõi của YouTuber hiển thị thông tin "không thể truy cập".
Hằng Du Mục - TikToker hợp tác cùng Quang Linh cho ra đời kẹo rau củ - vướng liên hoàn phốt thổi phồng quảng cáo. Sau khi rơi vào khủng hoảng kẹo rau củ, cộng đồng mạng đào lại phiên livestream cô bán kẹo sáng mắt.
Khán giả nói Hằng Du Mục "diễn hề" khi cho rằng 2 viên kẹo tương đương 12 kg việt quất, đủ phòng ngừa cận thị, giảm mỏi mắt khi làm việc với máy tính, bổ sung chất cho người lớn tuổi bị đục thủy tinh thể.
Cộng với việc nói sai trọng lượng yến 30 g trong lọ dung tích 70 ml, kẹo rau củ thay thế rau xanh... Hằng Du Mục bị kêu gọi tẩy chay khắp mạng xã hội.
Thùy Tiên cũng bị khán giả yêu cầu giải thích thông tin kẹo ăn thay rau, sau khi một TikToker mang sản phẩm kẹo rau củ đi kiểm nghiệm. Chỉ số cho thấy lượng chất xơ trong kẹo rất ít, chỉ bằng 1/6 quả chuối, trong khi lượng đường vượt gấp nhiều lần.
Thùy Tiên lập tức xin lỗi, nói đã làm việc với cơ quan chức năng. Hoa hậu Hòa bình Quốc tế 2021 giải thích cô coi trọng chất lượng sản phẩm, nguyên tắc làm việc là chỉ hợp tác với sản phẩm cô đã sử dụng. Cô khẳng định dùng kẹo rau củ nhiều tháng qua. Trước khi quyết định quảng bá, cô được cung cấp giấy tờ chứng nhận của sản phẩm.
"Tôi lập tức liên hệ các bên liên quan làm rõ vấn đề khi có thông tin sản phẩm. Tôi cũng làm việc với cơ quan chức năng và bên thứ ba kiểm định thông tin. Tôi vui khi biết Cục An toàn Thực phẩm đang tiến hành kiểm tra sản phẩm. Cũng như các bạn, tôi muốn mọi chuyện nhanh chóng được minh bạch. Tôi sẽ làm việc với nhà sản xuất, có biện pháp mạnh nhất nếu bất kỳ vấn đề không đúng những gì tôi cung cấp", Thùy Tiên chia sẻ thêm.
Lỗi thuộc về ai?
Dưới góc độ người có kinh nghiệm trong lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm chức năng, Dược sĩ Tiến nhận định Thùy Tiên và team đã sai hướng khi chuyển từ sản phẩm bổ sung rau thành bổ sung chất xơ.
"Thùy Tiên làm sản phẩm với nhãn hàng vì cô ấy không ăn rau được. Nếu dùng sản phẩm bổ sung rau, điều đó đúng, nhưng không hiểu vì sao lại chuyển sang bổ sung chất xơ, điều này dễ bị phản ứng. Nếu Thùy Tiên giữ đại ý sản phẩm là bổ sung rau sẽ ít bị phản ứng hơn. Bảng thành phần ghi rõ họ bỏ vào nhiều loại bột rau với tỷ lệ cao, chiếm 20-30%", Dược sĩ Tiến nói.
Anh nói thêm phương thức marketing "bổ sung chất xơ" gây phản ứng vì giá thành sản phẩm đắt nếu chỉ bổ sung chất xơ - thứ vốn có nhiều ở rau củ. Dược sĩ cho rằng sản phẩm của team "Chị em rọt'' nên gọi là viên bổ sung rau thay vì viên bổ sung chất xơ, tranh cãi sẽ ít hơn.
Trong trường hợp của Thùy Tiên, cô cho rằng cô được cung cấp giấy tờ chứng nhận của sản phẩm. Khi đặt câu hỏi nếu doanh nghiệp đã cung cấp giấy tờ pháp lý nhưng sản phẩm gây tranh cãi, nghệ sĩ liệu có bị liên đới không, Dược sĩ cho rằng trách nhiệm đầu tiên thuộc về nhà sản xuất.
"Với giấy tờ pháp lý đầy đủ, người chịu trách nhiệm cuối cùng vẫn là nhà sản xuất. Ông cho rằng nghệ sĩ tin vào giấy tờ pháp lý, các đơn vị pháp lý tin vào tính trung thực của nhà sản xuất, đó là quy trình. Nghệ sĩ buộc chịu trách nhiệm khi cố tình quảng bá cho sản phẩm không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ, không được lưu hành hay quảng bá sai sự thật, thổi phồng công dụng quá mức so với những gì được công bố", chuyên gia nói.
Dược sĩ nói thêm rằng sau sự cố lần này, ngoài việc kiểm tra hóa đơn chứng từ, giấy thử nghiệm thì để đảm bảo không phát ngôn sai sự thật, nghệ sĩ phải xem những gì được ghi trên phiếu công bố để tránh sai sót, dẫn đến khủng hoảng.
Còn theo chuyên gia truyền thông Hồng Quang Minh, việc Thùy Tiên bị chỉ trích khi quảng cáo kẹo rau củ cho thấy công chúng ngày càng khắt khe với nghệ sĩ khi họ gắn tên tuổi vào các sản phẩm thương mại, đặc biệt là sản phẩm liên quan đến sức khỏe.
Trong trường hợp này, lỗi không hoàn toàn thuộc về nghệ sĩ hay doanh nghiệp mà đến từ sự thiếu kiểm soát chặt chẽ trong quy trình truyền thông.
"Doanh nghiệp có trách nhiệm cung cấp thông tin trung thực, đầy đủ, nghệ sĩ - với tư cách người đưa thông điệp đến công chúng - không thể chỉ dựa vào lời nhãn hàng mà bỏ qua việc tự kiểm chứng. Khi xảy ra khủng hoảng, nghệ sĩ luôn là người hứng chịu phản ứng đầu tiên vì khán giả thường nhìn vào gương mặt đại diện hơn là đơn vị sản xuất", ông nói.
Chuyên gia cho rằng trách nhiệm kiểm chứng sản phẩm không hoàn toàn thuộc về nghệ sĩ nhưng họ không thể hoàn toàn phó thác cho nhãn hàng. Hợp đồng quảng cáo ràng buộc về mặt pháp lý nhưng không thể thay thế trách nhiệm đạo đức của nghệ sĩ với khán giả.
"Sản phẩm được cấp phép lưu hành không đồng nghĩa với việc hoàn toàn không có vấn đề. Nghệ sĩ, nhất là những người có tầm ảnh hưởng lớn, cần chủ động yêu cầu các giấy tờ kiểm định độc lập, tìm hiểu thêm từ chuyên gia hoặc trải nghiệm kỹ lưỡng sản phẩm trước khi quảng bá. Đây không chỉ là biện pháp bảo vệ bản thân mà còn là cách tôn trọng lòng tin của công chúng", ông nhận định.
Chuyên gia đưa ra lời khuyên để tránh rủi ro khi nhận quảng cáo, đặc biệt trong ngành thực phẩm chức năng, nghệ sĩ cần xây dựng quy trình kiểm tra chặt chẽ trước khi nhận lời hợp tác.
"Họ nên yêu cầu giấy tờ kiểm định từ các cơ quan uy tín, tham khảo ý kiến chuyên gia độc lập và chỉ quảng bá những sản phẩm đã trải nghiệm thực tế. Ngoài ra, cần thống nhất rõ với nhãn hàng về nội dung phát ngôn, tránh các cụm từ gây hiểu lầm hoặc phóng đại công dụng. Sau cùng, nghệ sĩ nên chuẩn bị phương án xử lý khủng hoảng truyền thông trước khi ký hợp đồng, vì trong thời đại mạng xã hội, một sự cố nhỏ có thể bùng phát thành làn sóng tẩy chay chỉ trong vài giờ", chuyên gia nhấn mạnh.
Theo Trạch Dương (TPO)