Trong từ điển tiếng Việt, ra quân có nghĩa là đưa quân ra trận để chiến đấu; suy rộng ra, cũng có thể là đưa quân đi huấn luyện, học tập, lao động sản xuất... Nói chung một tập thể đó phải là quân nhân, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Nhưng không biết từ bao giờ, từ “ra quân” đã bị lạm dụng trong nhiều trường hợp, trên cả văn bản hành chính, văn bản chỉ đạo, lãnh đạo của một số cấp ủy, chính quyền, đoàn thể trong cả hệ thống chính trị... đọc, nghe rất chướng.
Mới đây trên báo Gia Lai ngày 24-2, trong bài phản ánh về việc sau Tết Canh Dần bà con nông dân ở thị xã Ayun Pa “đồng loạt ra quân lao động”, cùng nhau nạo vét kênh mương, làm thông dòng chảy, đảm bảo nước tưới cho những cánh đồng hàng trăm ha; dọn dẹp vệ sinh đường làng, ngõ xóm, các nơi công cộng, xử lý những điểm mất vệ sinh sau Tết. Rồi cũng cách đây mấy hôm, trong chương trình thời sự, Đài Phát thanh- Truyền hình Gia Lai phát sóng một phóng sự mấy phút, hình ảnh thì thấy toàn nông dân với đồng ruộng, nhưng phát thanh viên thì nói đi, nói lại như muốn ép người xem phải công nhận hàng chục nông dân kia là lính, ruộng là mặt trận, là chiến trường...
Trên trang 3 báo Công an TP. Đà Nẵng ra ngày 24-2-2010, giật tít to đùng “Tưng bừng lễ ra quân đầu năm”, bên dưới còn đăng kèm tấm ảnh cũng rất to, chụp cái sân khấu mà trên phông cũng lại khẩu hiệu... “Lễ ra quân đầu năm”.
Làm sao có thể biến nông dân, công nhân, thanh- thiếu niên (ra quân chiến dịch thanh niên tình nguyện hè...) trong chốc lát thành quân nhân, thành bộ đội? Thời kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, ta có những khẩu hiệu “tay cày, tay súng; tay búa tay súng...”, dốc toàn lực hậu phương vừa sản xuất vừa sẵn sàng chiến đấu, góp sức với tiền tuyến để nhanh giành thắng lợi. Đấy cũng là kế thừa truyền thống trong xây dựng lực lượng quân sự của cha ông ngày xưa, cũng là một cách của “ngụ binh ư nông”. Nhưng không phải vì có chuyện xưa ấy mà nay ai cũng có thể muốn nói sao cũng được. Nông dân tập trung ra đồng làm ruộng sao gọi là ra quân, công nhân vào nhà máy sản xuất cũng gọi là ra quân, thanh-thiếu niên tập trung làm một công việc gì đấy... lại ra quân?
Theo người viết bài này thì đã đến lúc thôi đi cái kiểu lạm dụng từ ngữ vô tội vạ như đã nói trên, cả trên các phương tiện thông tin đại chúng, cũng như trong các văn bản hành chính…!
B.H