Bên cạnh những bất ổn về chính trị xã hội, tình trạng an ninh, Olympic Rio 2016 còn đối mặt với một thách thức đáng kể khác: nỗi lo ngại dịch bệnh, mà cụ thể là virút Zika.
Loại virút gây ra căn bệnh đầu nhỏ cho trẻ sơ sinh đã khiến không ít VĐV chùn chân, quyết định không tham dự Olympic 2016. Có thể kể ra một loạt tên tuổi lớn trong làng thể thao như Jason Day, Rory McIlroy (golf), Simona Halep, Milos Raonic (quần vợt)... Và với những du khách “ăn bờ ở bụi”, nỗi e ngại về căn bệnh từ loài muỗi Aedes này càng lớn hơn nhiều.
| Mới 7 giờ 30 phút sáng nhưng trung tâm y tế ở Downtown đã chật cứng bệnh nhân. |
Virút Zika có thật sự đáng ngại?
Nơi tôi trọ suốt một tháng để đưa tin về Olympic Rio là một khách sạn tập thể nằm trên đường Gomes Freire, khu Downtown. Vừa bước chân vào thật sự hơi nản với căn phòng ngủ tám người chật hẹp và tương đối... dơ nơi đây. “Ở đây chị phòng ngừa muỗi như thế nào, virút Zika ấy?” - tôi hỏi bà chủ khách sạn. Bà Lisa trả lời: “Muỗi à, đừng lo ngại. Nếu các anh chỉ ở vài bữa mà đã bị virút Zika thì cả Brazil mắc bệnh cả rồi. Ở đây rất thông thoáng và không hề có muỗi”.
Tất nhiên, những lời quảng cáo không đáng để tâm và tôi vẫn phải cẩn thận. Trước khi đi ngủ, tôi xoa đầy mình loại thuốc chống muỗi, mang vớ kín chân, mặc áo tay dài và trùm mền kín mít. Không thể cho lũ muỗi ở Rio một cơ hội nào được!
Và tôi trở thành kẻ lập dị nhất trong căn phòng ở tập thể. Sáu người bạn cùng phòng còn lại, gồm một Pháp, hai Anh, một Chile và hai Brazil tỏ ra rất thoải mái và chẳng chút gì để tâm đến những khuyến cáo, biện pháp chống muỗi khi ngủ.
Sau vài ngày ở đây, tôi thật sự cảm thấy người dân Brazil gần như không để tâm đến virút Zika vào lúc này. Có lẽ họ không đọc những bài báo, những ký sự ghê rợn từ nhiều hãng tin lớn nước ngoài mô tả về Brazil lúc này như đang trong một ổ đại dịch. Tôi bắt đầu tìm đến các bệnh viện để tìm hiểu thêm về công tác phòng chống virút Zika.
Souza Aguiar, bệnh viện lớn nhất nhì ở trung tâm Rio de Janeiro, đang trong một bầu không khí rất nghiêm trọng, được bảo vệ khá kỹ bởi cảnh sát và việc chụp ảnh là cấm kỵ. Nhưng đó là bởi lo ngại về an ninh, dư âm từ cuộc tấn công kinh hoàng của một băng đảng buôn ma túy nhằm giải cứu ông trùm của chúng tháng trước.
Còn lại, không khí làm việc ở đây vẫn bình thường và không hề có một chiến dịch phòng chống gì đối với virút Zika. Thậm chí không có những tấm apphich hướng dẫn cách phòng ngừa muỗi Aedes. Các bệnh viện lớn khác ở Rio de Janeiro như Samaritano, Espanhol... cũng tương tự.
Cũng cần phải nói chủ nhà Olympic rất quan tâm đến vấn đề sức khỏe cho các vị khách nước ngoài khi lập nên những trung tâm y tế lớn trong làng VĐV.
Mọi người có thể dễ dàng nhận được những tư vấn về y tế. Raissa, một nữ nhân viên y tế trong làng VĐV (Olympic village), trấn an tôi khi được hỏi về virút Zika: “Anh đừng lo. Toàn bộ các khu vực phục vụ Olympic đã được xịt thuốc rất kỹ để phòng tránh muỗi. Điều quan trọng là mùa này không có nhiều muỗi vì đang là mùa đông”.
Chia sẻ của Raissa giống như kết quả nghiên cứu mà ĐH Yale (Mỹ) đưa ra cách đây một tuần: khả năng du khách khi đến Rio de Janeiro bị dính virút Zika chỉ vào khoảng 1/10.000, tức gần như là không thể. Thompson, anh bạn người Anh ở trọ cùng phòng với tôi - một du khách đến Rio de Janeiro du lịch nhân tiện xem Olympic, nói: “Những siêu sao golf và quần vợt quá giàu có, họ chẳng có gì để lo lắng nên mới rùm beng như vậy về Zika. Ở đâu mà chẳng có dịch bệnh”.
Trưởng đoàn thể thao VN Trần Đức Phấn cho biết hoàn toàn tin tưởng vào công tác phòng chống virút Zika của đất nước chủ nhà Olympic.
Đánh giá sự nguy hiểm của một loại virút không phải chỉ “tai nghe, mắt thấy” là đủ, nhưng ít nhất không hề có chuyện Brazil hay Olympic Rio bấn loạn vì loại dịch bệnh này.
Những dịch bệnh khác
| Con mương chứa rác thải bao bọc quanh trung tâm báo chí. |
Nhưng như vậy không có nghĩa là Olympic Rio an toàn tuyệt đối về sức khỏe với các du khách, không virút Zika thì vẫn còn những loại dịch bệnh nguy hiểm khác. Cách đây vài ngày, Hãng tin AP gây chấn động khi đưa ra kết quả nghiên cứu từ nhiều tháng trời cho thấy sự nguy hiểm của môi trường nước ở Rio.
Theo đó, nước tại một số địa điểm tổ chức Olympic và Paralympic chứa lượng virút nguy hiểm gấp 1,7 triệu lần mức tiêu chuẩn ở Mỹ hay châu Âu. Một VĐV chỉ cần dùng đến ba muỗng nước ở môi trường này là gần như chắc chắn nhiễm phải những loại virút gây ra chứng đau dạ dày, đường hô hấp, tim và thậm chí là não.
“Đó là một tỉ lệ quá cao. Tốt nhất đừng nên đặt đầu của bạn xuống dưới nước” - tiến sĩ Valerie Harwood của ĐH Nam Florida đưa ra lời khuyên dành cho du khách đến Rio lúc này. Với các VĐV chơi những môn thể thao trên mặt nước như chèo thuyền hay bơi lội marathon, lời khuyên đưa ra là cố gắng... ngậm miệng để không bị nước bay vào, hoặc phải có những thiết bị hỗ trợ hô hấp.
| Những lời khuyên dành cho du khách Giới y học thế giới đã đưa ra nhiều lời khuyên dành cho việc giữ gìn sức khỏe, phòng ngừa dịch bệnh của các du khách khi đến Brazil thời điểm này. Ngoài việc sử dụng thuốc chống muỗi, tránh xa các bãi nước ứ đọng, rác thải, một số điều đặc biệt khác là: 1. Giữ cơ thể, đặc biệt là bàn chân sạch sẽ vì muỗi bị hấp dẫn bởi bàn chân có mùi hôi. 2. Hãy bổ sung nhiều vitamin B12 vì giúp lỗ chân lông tiết ra một mùi mà loài muỗi phải tránh. 3. Nếu có triệu chứng cúm, đừng dùng Aspirin, Paracetamol là lựa chọn đúng đắn hơn. |
Nhiều ngày trời ở Rio, tôi lang thang trên các bờ biển dọc hai khu Ipanema và Copacabana nhưng đập vào mắt chỉ là một vùng nước biển xanh mướt, không mang vẻ gì của sự ô nhiễm.
Những người dân buôn bán ở đây cho biết vấn đề rác thải đã được chính phủ xử lý rốt ráo thời gian qua và bây giờ các bãi rác đã được thu hẹp đáng kể, phần đông chỉ là một số chai lọ do khách du lịch quẳng xuống trôi dạt thành đống vào một khu vực nào đó. Sự nguy hiểm ở Copacabana và Ipanema không đến nỗi lồ lộ ra trước mặt du khách.
Nhưng trong những con mương, kênh đào nhỏ nằm rải rác ở Rio de Janeiro thì có. Rác thải ngập tràn quanh các khu ổ chuột, mùi xú uế xuất hiện trên cả một số con đường lớn vì lượng người vô gia cư ngày càng đông đảo. Và không nói đâu xa, con mương nhỏ bao bọc quanh trung tâm báo chí cũng chứa không ít rác thải, tạo thành một hình ảnh xấu xí, tương phản hoàn toàn với các tòa nhà tráng lệ bên trong.
Virút Zika thì ít nhưng các loại bệnh lặt vặt vì ô nhiễm thì rất nhiều. Thêm vào đó, cuộc khủng hoảng kinh tế khiến ngành y tế chịu nhiều thiệt hại khi các nhân viên bị trả lương chậm, thiết bị y tế thiếu thốn, dẫn đến tình trạng quá tải ở các bệnh viện.
Điều này đã được báo chí Brazil cảnh báo với các du khách trước thềm Olympic. Khi tôi đến trung tâm y tế của khu Downtown, mới khoảng 7g30 sáng nhưng nơi đây đã chật cứng người đăng ký đến khám bệnh. Nếu không được ưu tiên, có thể phải mất đến nhiều giờ mới được khám.
Theo tuoitre