Những công trình tiền tỷ
Nhằm đưa nước sạch đến với người dân, góp phần nâng cao sức khỏe cho cộng đồng, những năm gần đây, 75/131 thôn, buôn và thị trấn của huyện Krông Pa (Gia Lai) được sử dụng nguồn nước sạch với 300 công trình, kinh phí đầu tư 33,383 tỷ đồng (199 giếng đào, 44 giếng khoan nông, 1 giọt nước và 56 giếng khoan sâu).
Bên cạnh những công trình nhỏ lẻ phục vụ số ít gia đình là các công trình phục vụ nước sinh hoạt tập trung quy mô lớn, khả năng đáp ứng từ 1 đến 2 buôn. 56 công trình giếng khoan sâu có mức đầu tư 1- 2,8 tỷ đồng từ các chương trình 134, 135, mục tiêu quốc gia sử dụng vốn JICA và vốn khác. Những công trình này được xây dựng khá hiện đại, 5 công trình từ chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường được thiết kế hệ thống lọc tự động, đáp ứng tốt các tiêu chí về nước sạch.
| Mực nước suối tại trạm nước huyện Krông Pa xuống thấp dưới mặt cửa trên. Ảnh: H.S |
Theo thống kê, mạng lưới ống đã cung cấp nhu cầu nước sạch cho 70% người dân nông thôn, 70% các trường học, 100% cơ sở y tế, 100% trụ sở làm việc. Một số xã tương đối đảm bảo nhu cầu như: Chư Gu với 9 công trình nước sạch/12 thôn, buôn; Ia Rmok 9 công trình/11 thôn, buôn. Dẫu vậy, số hộ chưa được sử dụng nước sạch trên địa bàn còn đến 25%, nguyên nhân do chưa có vốn đầu tư hoặc do địa chất có lớp đá bàn không thể khoan giếng. Xã khó khăn nhất về nước sinh hoạt là Ia Hdreh, xa sông, suối nhưng chỉ có 3 công trình nước sạch/7 thôn, buôn. Ngay tại trung tâm thị trấn Phú Túc, nước sinh hoạt cũng chưa thể đáp ứng nhu cầu.
Ông Nguyễn Văn Quảng-Phó Giám đốc Nhà máy Nước Krông Pa cho biết: “Nhà máy có công suất 1.200 m3/ngày đêm, phục vụ 2.100 hộ dân nhưng hiện còn khoảng trên 1.700 hộ dân thiếu nước sinh hoạt.
Cần phát huy tính hiệu quả
Khi đưa vào sử dụng, 300 công trình nước sạch đã được đầu tư sẽ do tổ tự quản quản lý, tự thu tiền nước dùng vào chi phí tiền điện và duy tu bảo dưỡng. Hiện tại, tất cả các công trình nước sinh hoạt đều do một mình trưởng thôn kiêm tự quản. Một số tổ phát huy tốt vai trò như ở buôn Pan, xã Ia Rsai.
Tuy vậy, trên thực tế còn nhiều tổ không đủ năng lực quản lý. Qua khảo sát, 68 công trình phát huy hiệu quả kém chiếm 22,7%, 61 công trình không sử dụng được chiếm 20,5%. Phổ biến nhất là tình trạng hư hỏng ống dẫn, táp lô điện… nhưng không được khắc phục. Gần đây kiểm tra 5 công trình nước sạch tại xã Ia Rsai thì đã có 2 công trình hư hỏng từ lâu.
Ông Ngô Tiến Hùng- Phó Chủ tịch UBND xã Ia Rsươm nói: “Đồng bào thích dùng nước sông. Họ cho rằng nước sông ngon, ngọt hơn nước giếng khoan. Ý thức về một nguồn nước sạch đối với họ vẫn chưa cao nên nhiều công trình xây dựng xong nhưng bị họ “tẩy chay”.
Ý thức sử dụng và bảo quản công trình của một số người lại kém, van bị hư hỏng không được khắc phục, làm thất thoát nước, tiền nước tăng cao vậy là họ không sử dụng nữa và quay lại với lối sinh hoạt trước đây.
Hồng Sơn