Phát hiện mộ liệt sĩ tập thể
Cách đây 10 năm, ông Đinh Văn Thanh (tổ 2, thị trấn Đak Pơ) mua mảnh vườn rộng hơn 160 m2 cạnh quốc lộ 19 (thuộc tổ 4, thị trấn Đak Pơ). Để chuẩn bị mặt bằng xây dựng nhà ở, ông Thanh thuê máy xúc san gạt mặt bằng. Quá trình thi công đã làm vỡ ống nước sinh hoạt của hàng xóm.
Ông cho biết: “Chiều 29-9, tôi đào rãnh lắp đặt ống nước của gia đình và khắc phục ống nước của hàng xóm thì phát hiện nhiều đoạn xương, răng và một số vật dụng gồm: 1 bình tông, 2 bút bi, 1 bút máy hiệu Kao-lo, 1 ví da (bên trong ví có lược và kính bị vỡ), 1 bật lửa đá, 1 đế giày cao su và nhiều đạn. Nghi ngờ đào trúng hài cốt liệt sĩ nên tôi đã báo với Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) huyện Đak Pơ phối hợp với cơ quan chức năng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ theo quy định”.
Thượng tá Hồ Văn Phú-Chính trị viên Ban CHQS huyện Đak Pơ-thông tin: “Cuối tháng 9 vừa qua, nhận được tin ông Đinh Văn Thanh phát hiện hài cốt liệt sĩ tại tổ 4, đơn vị đã cử cán bộ xuống nắm bắt tình hình. Qua khảo sát, chúng tôi phát hiện nhiều xương và một số di vật nên báo cáo Ban Chỉ đạo 515 tỉnh để có hướng giải quyết”.
Cũng theo Thượng tá Phú, những năm qua, đơn vị đã tham mưu giúp Ban Chỉ đạo 24 huyện xây dựng kế hoạch khảo sát, tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ trên địa bàn huyện; phối hợp với các phòng, ban liên quan và các xã, thị trấn tuyên truyền, vận động người dân cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ.
Năm 2023, từ nguồn tin của người dân, cơ quan chức năng đã cất bốc, quy tập 2 hài cốt liệt sĩ hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ về an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ thị xã An Khê.
Liên quan đến công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn, bà Bùi Thị Thương-Phó Chủ tịch UBND huyện Đak Pơ, Trưởng ban Chỉ đạo 24 huyện-cho hay: Người dân cùng cơ quan chức năng đã phát hiện vô số hiện vật và có rất nhiều hài cốt liệt sĩ chồng lên nhau. Theo nhận định ban đầu của Ban Chỉ đạo 515 tỉnh thì đây là mộ các liệt sĩ được chôn tập thể.
“Bên cạnh việc phối hợp với Đội K52 tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, UBND huyện đã chỉ đạo lực lượng Công an, Quân sự bảo vệ hiện trường, tạo điều kiện để Đội K52 thực hiện nhiệm vụ. Theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo 515 tỉnh, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại thị trấn Đak Pơ sẽ kéo dài đến ngày 30-10-2024”-bà Thương thông tin.
Tập trung tìm kiếm, quy hoạch hài cốt liệt sĩ
Nhận được thông tin phát hiện nhiều hài cốt liệt sĩ tại thị trấn Đak Pơ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch-Trưởng ban Chỉ đạo 515 tỉnh đã trực tiếp xuống địa bàn để kiểm tra, chỉ đạo công tác tìm kiếm, quy tập.
Theo đó, từ ngày 30-9 đến nay, gần 40 cán bộ, chiến sĩ Đội K52 đã dồn hết tâm sức, cẩn thận gạt từng mẩu đất để tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ.
Thượng tá Hoàng Viết Ngọc-Chính trị viên Đội K52-cho biết: Đội tập trung toàn lực làm nhiệm vụ cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ tại vị trí phát hiện. Trước mắt không mở rộng diện tích tìm kiếm mà tập trung tìm sâu, theo từng lớp để phân tích, xác định cụ thể có bao nhiêu bộ hài cốt tại vị trí người dân phát hiện. Sau khi tìm kiếm xong vị trí đã khoanh vùng thì mới cho khảo sát các vị trí xung quanh.
“Để xác định cụ thể từng hài cốt liệt sĩ, Đội K52 tiến hành phân tách tỉ mỉ theo từng lớp đất, bóc tách từng đoạn xương. Đến nay đã quy tập được 32 hài cốt liệt sĩ và một số hài cốt chung chưa bóc tách.
Hài cốt gồm: nhiều mảnh xương các loại, xương cẳng tay, xương cẳng chân, xương đùi, răng, xương sọ, xương hàm. Di vật gồm nhiều cúc áo (quần), bút bi, 1 băng đạn bên trong có chứa đạn carbine, ví, lược, đoạn ngắn bút chì, cán tẩu thuốc lá, vòng tay bằng đồng.
Đây là những vật dụng mà bộ đội ta hay sử dụng. Chúng tôi tổ chức lấy sinh phẩm theo đúng quy định để gửi các cơ quan chức năng xác định ADN”-Thượng tá Ngọc cho biết thêm.
Còn chiến sĩ Nguyễn Hồng Ngọc Cần thì chia sẻ: “Có rất nhiều đoạn xương, mảnh xương lẫn trong đất cát, rất khó phát hiện. Điều này đòi hỏi chúng tôi phải cẩn thận, tỉ mỉ tách từng lớp đất, vừa dùng tay thận trọng bóp từng nắm đất để phát hiện xương cốt các liệt sĩ cũng như di vật. Tôi rất vinh dự và tự hào được tham gia công việc quy tập hài cốt liệt sĩ”.
Trên cơ sở các di vật được tìm thấy, Bộ CHQS tỉnh đã chỉ đạo Phòng Chính trị và Ban CHQS huyện Đak Pơ tìm gặp các nhân chứng lịch sử từng tham gia chiến đấu ở Đak Pơ để nắm thêm thông tin; đồng thời chỉ đạo Đội K52 kiểm tra và nắm lại các thông tin thu thập được từ những đợt tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn huyện Đak Pơ vào năm 2021, 2022 để có cơ sở khẳng định các liệt sĩ hy sinh trong giai đoạn nào.
Theo Đại tá Lê Tuấn Hiền-Chính ủy CHQS tỉnh, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo 515 tỉnh: Bộ CHQS tỉnh tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng đẩy mạnh công tác tuyên truyền để mọi người biết công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tổ 4 (thị trấn Đak Pơ); đồng thời, tiếp tục thu thập, củng cố thông tin có cơ sở kết luận mộ liệt sĩ đã được tìm kiếm, quy tập.
“Bộ CHQS tỉnh tiếp tục chỉ đạo Đội K52 mở rộng khu vực tìm kiếm, phát huy cao tinh thần trách nhiệm, nâng cao tính tỉ mỉ và kinh nghiệm để bóc tách, lần theo hướng xương thật chính xác để gom đúng hài cốt từng liệt sĩ theo quy định.
Sau khi kết thúc đợt quy tập, trên cơ sở củng cố, tiếp nhận các nguồn thông tin mới và kết quả tìm kiếm, quy tập của Đội K52, Bộ CHQS tỉnh sẽ tham mưu Ban Chỉ đạo 515 tỉnh tổ chức hội nghị kết luận đầy đủ về thông tin mộ liệt sĩ tập thể để báo cáo các cấp theo quy định”-Đại tá Hiền nhấn mạnh.