(GLO)- Hiện nay, việc ứng dụng các tia X trong đời sống, đặc biệt là lĩnh vực y tế trên địa bàn tỉnh lại chiếm tỷ lệ khá lớn, điều đáng nói là hầu hết các cơ sở sử dụng máy X-quang vẫn còn nhiều hạn chế trong công tác an toàn bức xạ, nhiều cơ sở vẫn chưa đạt chuẩn.
Trên địa bàn tỉnh hiện có hơn 40 cơ sở X-quang y tế với gần 60 máy X-quang y tế các loại như máy chụp X-quang chẩn đoán, chụp răng, chụp CT, C-arm mạch máu và 4 nhà máy sử dụng nguồn phóng xạ trong công nghiệp (trong đó có 2 nhà máy sản xuất xi măng đã ngưng sử dụng). Ngoài ra, còn có 2 cơ sở sử dụng nguồn bức xạ để soi chiếu hành lý là Cảng Hàng không Pleiku và Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh.
Theo đánh giá của Sở Khoa học và Công nghệ, hầu hết các cơ sở trên đều chấp hành tốt các quy định của pháp luật về an toàn bức xạ, đến thời điểm hiện nay trên địa bàn tỉnh chưa xảy ra vụ mất nguồn phóng xạ nào và cũng chưa phát hiện trường hợp nào bị tai nạn do bức xạ gây ra. Tuy nhiên, tại một số cơ sở việc chấp hành các quy định về an toàn bức xạ (ATBX) vẫn còn nhiều hạn chế và chưa được quan tâm đúng mức.
Công tác lập, lưu trữ hồ sơ ATBX chưa đầy đủ, chỉ dẫn an toàn, an ninh, cảnh báo bức xạ còn thiếu hoặc lắp đặt không đúng vị trí quy định. Thậm chí, ở một số cơ sở, nội quy ATBX, phương án ứng phó cũng chỉ được xây dựng một cách sơ sài, thiếu nhiều nội dung quan trọng, mang tính đối phó với cơ quan chức năng… Đáng lo ngại nhất là các cơ sở X-quang y tế tư nhân trên địa bàn, đa số các phòng khám này đều không đạt chuẩn theo quy định, ngay cả các bác sĩ, y sĩ hoặc kỹ thuật viên làm việc trực tiếp với các thiết bị bức xạ cũng ít quan tâm đến việc bảo vệ chính bản thân mình. Trong thời gian 5 năm (2007-2012), Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ đã tiến hành 87 lượt thanh tra về ATBX với tổng số tiền xử phạt gần 90 triệu đồng.
Ông Nguyễn Văn Hựu- Trưởng phòng Quản lý Công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ cho biết: Mỗi khi có đoàn kiểm tra, các cơ sở đều thực hiện đầy đủ, đảm bảo các quy định. Nhưng khi không có đoàn kiểm tra thì đâu vào đấy, nhất là đối với các cơ sở X-quang y tế tư nhân.
Theo quy định, các bác sĩ, y sĩ hoặc kỹ thuật viên làm việc trực tiếp với các thiết bị bức xạ, cụ thể là trong phòng chụp X-quang đều phải mặc áo chì (một thiết bị dùng để bảo vệ cơ thể tránh bị hấp thu những lượng bức xạ không cần thiết). Thế nhưng, họ rất ít khi quan tâm đến việc này, thậm chí ở nhiều nơi, do số lượng bệnh nhân đông để tiện lợi các bác sĩ còn cho phép nhiều người cùng vào khám một lượt mà không hề có sự bảo vệ cần thiết (mặc áo chì) cho các bệnh nhân chưa đến lượt hoặc người nhà những bệnh nhân cần trợ giúp (người già, trẻ em)…
Việc đưa ra những nội dung cảnh báo đối với bệnh nhân khi khám bệnh cũng ít được lưu ý. Ngay cả vấn đề dùng liều kế kiểm tra mức độ nhiễm xạ của chính các bác sĩ, y sĩ hoặc kỹ thuật viên cũng ít được quan tâm đầy đủ.
Bên cạnh đó, việc bố trí các phòng lắp thiết bị X-quang nhiều cơ sở vẫn chưa đạt chuẩn, chưa đảm bảo các quy định như: phòng khám phải đặt xa khu vực đông người, nhất là Khoa Sản và Khoa Nhi (trẻ em và phụ nữ mang thai là đối tượng cần tránh bị ảnh hưởng nhiều nhất); phòng X-quang phải có kích thước theo tiêu chuẩn Việt Nam, có cửa sổ thông khí không thấp hơn 2 mét so với sàn phía ngoài; khi thiết kế phòng đặt thiết bị bức xạ phải chú ý các thông số của thiết bị (điện thế, cường độ dòng điện hoặc hoạt độ phóng xạ của nguồn), hệ số sử dụng thiết bị, hệ số chiếm cứ của từng khu vực bên ngoài phòng đặt thiết bị nhằm đảm bảo giữ liều giới hạn hàng năm đối với dân chúng ở ngoài phòng…
Mặc dù so với mức ảnh hưởng của lượng phóng xạ trong công nghiệp thì mức ảnh hưởng của bức xạ trong y tế không nặng bằng nhưng theo khuyến cáo của các nhà khoa học thì khi một người bình thường tiếp thu quá liều lượng bức xạ sẽ bị ảnh hưởng đến sức khỏe về lâu dài. Chính vì vậy, việc đảm bảo an toàn bức xạ ở các phòng khám X-quang là việc cần được thực hiện nghiêm túc. Bản thân bệnh nhân cũng cần có ý thức tự bảo vệ mình, tìm hiểu và chọn những cơ sở y tế đảm bảo để khám bệnh.
Lê Lan