(GLO)- Krông Pa thường gắn liền với tên gọi “chảo lửa” bởi khí hậu khắc nghiệt, thiếu mưa, thừa nắng. Nhưng cũng nhờ đó mà văn hóa ẩm thực bản địa ở đây rất đậm đà với các loại đặc sản một nắng. Hiện nhiều cơ sở tại Krông Pa đang ăn nên làm ra với các loại đặc sản riêng có này.
Ngoài những món đặc trưng như qué, cà xóc, gỏi, muối kiến… thì Krông Pa có một món đặc sản đã định hình được chỗ đứng trên thị trường, đó là thịt bò một nắng. Và gần đây, ở Krông Pa lại có thêm những món đặc sản một nắng khác là thịt heo ba chỉ một nắng và cá rô phi một nắng.
| Bò một nắng. |
Ông Nguyễn Quang Tuấn-Chủ cơ sở làm thịt bò một nắng Tuấn Hậu (tổ dân phố 7, thị trấn Phú Túc, Krông Pa) cho biết: Để làm thịt bò một nắng không có gì là khó, tuy nhiên ngon hay không là ở nguồn gốc của thịt bò, khâu ướp gia vị và độ nắng của ngày hôm đó. Thịt bò nhất quyết phải là thịt bắp của bò tơ, được chăn thả trong tự nhiên nên thớ thịt săn chắc, ít nước lại có vị ngọt tự nhiên. Cách làm cũng rất đơn giản, thái thịt bò thành từng miếng mỏng theo thớ thịt cỡ bằng bàn tay, gia vị ướp gồm muối, bột ngọt, sả, ớt, xì dầu, bột nêm và có thể là thêm hạt mè nữa, tất cả trộn đều với tỷ lệ vừa đủ, ướp khoảng 30 phút thì đem phơi nắng đúng một ngày, cứ 3 giờ đồng hồ thì trở một lần. Sau đó đóng vào bao cất giữ, khi ăn chỉ cần lấy ra nướng chín trên bếp than hồng và thưởng thức với muối kiến vàng. Bò một nắng thành phẩm hiện có giá từ 400.000 đồng đến 450.000 đồng/kg.
Khoảng 3 năm trở lại đây, nhà hàng Ánh Cần ở dốc Đỏ, Phú Cần (Krông Pa) cũng đã chế biến ra món thịt heo ba chỉ một nắng đã được tạo dựng thành thương hiệu với mức giá từ 200.000 đồng đến 250.000 đồng/kg. Bà Phan Thị Ánh-Chủ doanh nghiệp Ánh Cần cho biết, để làm được món này thì nguyên liệu nhất quyết phải là heo sọc dưa hoặc heo đen của người bản địa, phải chọn heo ngon loại từ cỡ từ 30 kg đến 40 kg, thịt lấy 2 bệ bụng ba chỉ, thái nhỏ ướp với gia vị gồm: muối, ớt, bột ngọt khoảng 30 phút rồi đem phơi 1 nắng. Thường thì phơi vào lúc 9 giờ sáng, đến khoảng 12 giờ trưa là trở đều và 3 giờ chiều là mang vào đóng hộp bảo quản trong ngăn đông của tủ lạnh. Tuy nhiên, điều đặc biệt là món này khi lấy ra sử dụng không cần rã đông. Chỉ cần lấy từng miếng thịt cho lên vỉ và nướng trên bếp than hồng, hoặc chiên. Khi nướng nhớ trở đều tay để thịt chín đều và không bị cháy. Thịt nướng chín rám vàng hai cạnh cùng mùi thơm tỏa ra rất quyến rũ ăn cùng muối kiến hoặc muối teng leng. Bà Ánh cho biết thêm, thịt heo ba chỉ một nắng thương hiệu Ánh Cần đã được thị trường Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đak Lak, Phú Yên chấp nhận.
Trong khi đó, dù trước kia phải cam phận “nhà nghèo” nhưng nay cá rô phi cũng đã nổi lên thành đặc sản với thương hiệu cá một nắng Krông Pa (200.000 đồng/kg). Đây cũng là một món ăn mới lạ mà thực khách phương xa đến với Krông Pa không thể quên sau khi thưởng thức. Anh Lê Xuân Phương-Chủ nhà hàng Phương Nhi cho biết, từ sau khi Krông Pa có các công trình thủy lợi lớn và thủy điện sông Ba Hạ chặn dòng, cá rô phi tự nhiên ở Krông Pa rất nhiều và rẻ nên nhà hàng đã mua về làm thử món cá một nắng để thêm món mới vào thực đơn nhà hàng. Không ngờ món mới này lại được thực khách đón nhận rất nhiệt tình.
Theo anh Xuân Phương, công đoạn chế biến món này cũng không khó, không khác gì nhiều so với thịt bò và thịt heo ba chỉ một nắng. Mua cá sông tươi, sống về đánh vảy, bỏ đầu, lọc bỏ xương, lấy phần thịt đem ướp gia vị gồm ớt, sả, bột ngọt, bột nêm, sau khi ướp khoảng 30 phút đem phơi đúng 1 nắng, quá trình phơi nửa ngày thì trở đều, sau đó đóng hộp bảo quản vào ngăn đông tủ lạnh. Khi ăn đem ra chiên giòn bằng dầu để nhỏ lửa hoặc đem nướng lửa than, canh “mặt” cá khô ửng hồng, phồng rộp, thơm phức là vừa chín tới. Điểm độc đáo của cá rô phi một nắng là cá vẫn giữ độ tươi ngọt, thịt dẻo hơn vừa thơm mùi nắng, lẫn dư vị mặn, cay của gia vị.
Một câu hỏi đặt ra là tại sao không phải là hai nắng hay ba nắng mà chỉ là một nắng? Bởi lẽ khi phơi một nắng thịt bò, thịt heo ba chỉ, cá rô phi sẽ đảm bảo được độ héo của thịt, bên ngoài giữ được màu vàng se, có độ khô bóng, bên trong vẫn có độ tươi của thịt, đảm bảo được hương vị, đủ chất dinh dưỡng và bảo quản được lâu ngày trong tủ lạnh mà không làm mất chất của thịt.
Những năm gần đây, các món đặc sản một nắng của Krông Pa ngày càng trở nên quen thuộc với nhiều người, bởi lẽ con em của vùng đất Krông Pa đang đi học xa nhà về chơi Tết hoặc những người từ nơi khác đến đây công tác đều muốn có chút quà biếu cho bạn bè, người thân, đối tác… hoặc dùng để chiêu đãi trong những buổi tiệc, họp mặt. Tuy nhiên, đến nay việc xây dựng thương hiệu và quảng bá cho các sản phẩm một nắng Krông Pa mới chỉ là tự phát, mạnh ai nấy làm, chưa có quy mô, bài bản để hướng tới sự phát triển bền vững.
Đức Mạo