Rượu ngâm rễ cây ba kích (vốn là loài dược liệu có ở khu vực Quảng Ninh, Quảng Nam) bỗng trở thành "từ khóa" làm điên đảo mạng xã hội khi một bệnh nhân 40 tuổi phải nhập viện, mổ cấp cứu vì sau khi dùng rượu, "cậu nhỏ" đứng suốt 30 tiếng hôm 16.11.
 |
| "Thần dược" Ama Kông bày bán bát nháo ở khu du lịch Buôn Đôn, Đắk Lắk. Ảnh: Thanh Hải |
Cảnh báo từ sự cố hy hữu
Khi một bệnh nhân phải nhập viện ở Hà Nội để mổ cấp cứu vì sau khi dùng rượu sâm ba kích đã gây cương cứng dương vật suốt 30 tiếng thì dư luận bàn luận nhiều đến loại thảo dược này. Thật ra, cùng với rễ ba kích thì thuốc Nam- Ama Kông (ở Tây Nguyên) từ lâu đã được nam giới bậc trung niên rỉ tai, đồn đoán và sử dụng như là một bài thuốc tráng dương bổ thận.
Tuy nhiên, cũng giống như bệnh nhân nói trên, vì "ngại" nói ra yếu điểm của đàn ông, nhiều người không đi khám, chữa bệnh nam khoa mà lại tự điều trị bằng các loại thảo dược. Việc lạm dụng các loại thảo dược để bồi bổ, chữa trị bệnh một cách cẩu thả, thiếu khoa học không chỉ phản tác dụng mà còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa đến sức khỏe, tính mạng người dùng.
 |
| "Thần dược" bổ thận, cường tráng AmaKông ở Tây Nguyên. Ảnh: Thanh Hải |
Tại Đắk Lắk, "thần dược" Ama Kông - bài thuốc tráng dương bổ thận của "vua săn voi" Ama Kông nổi tiếng - lâu nay đã bị mạo nhận, làm giả, bán tràn lan ở Đắk Lắk và cả Tây Nguyên với giá rẻ. Do vậy các loại dược liệu quý hiếm này đang bị khai thác vô tội vạ, bào chế vô nguyên tắc, buôn bán không cần giấy phép.
Chỉ riêng khu du lịch, hàng quán ở Buôn Đôn đã có thể đếm được hàng chục điểm bày bán thuốc Ama Kông, với khoảng 5- 7 loại, tùy thời điểm. Mỗi chỗ bán một loại thuốc có nguyên liệu, màu sắc, bao bì khác nhau. Thường mỗi thang thuốc là một gói ni lông lớn, bên trong là các gói nhỏ đựng các loại vỏ cây, lá, quả...
Tuy khác nhau, nhưng thuốc Ama Kông bán tại các điểm này đều quảng cáo trên bao bì là "Đặc sản Tây Nguyên. Ama Công già làng - Dũng sỹ săn voi số 1 Tây Nguyên", "T'Klơng - M'Liêng phương thuốc của Ama Kông già làng - Dũng sĩ săn voi số 1 Tây Nguyên"... Cùng với hình ảnh của ông Ama Kông là các công dụng được quảng cáo trên bao bì như "trị đau dây thần kinh, đau lưng, mất ngủ, bổ thận tráng dương...".
Thuốc Ama Kông không chỉ bày bán ở các điểm bán đồ lưu niệm, khách sạn, mà cả ở các quán cơm, thậm chí bến xe, các chợ dân sinh ở TP. Buôn Ma Thuột, khắp Tây Nguyên cũng có.
Nguy cơ mất bài thuốc quý
Mỗi gói thuốc Ama Kông được bán từ 40.000 - vài trăm ngàn, người mua đem về ngâm với 8 lít rượu để uống cho... bổ thận, cường dương, người bán - ai cũng hướng dẫn trơn tru. Dù không biết những thang "thần dược" Ama Kông này do ai sản xuất, thành phần gồm những gì, được kiểm nghiệm ra sao nhưng các đấng mày râu vẫn mua, uống ào ào. Trong đó không ít người đã bị mẩn ngứa, nôn mửa do dị ứng, ngộ độc...
Y sĩ Khăm Phết Lào, người con trai kế thừa bài thuốc của Ama Kông hiện gần như là địa chỉ đáng tin cậy, nhưng không phải ai cũng tiếp cận, mua được "hàng chính hiệu".
Kết quả nghiên cứu của Đại học Y dược khoa Huế và Đại học Y dược TPHCM đã xác định, bài thuốc chữa đau lưng nhức mỏi, tráng dương bổ thận của Ama Kông có 3 cây thuốc chính là Tơm Trơng Atao nenso, Tơm Ngleng và Nam Dong. Theo bác sỹ Nguyễn Đức Phồi - nguyên Chủ tịch Hội đông y tỉnh Đắk Lắk, cây Tơm Trơng Atao nenso có hàm lượng Phytosterol cùng với 15 nguyên tố đa lượng và vi lượng rất cần thiết cho điều trị bệnh và sản sinh ra Testosterol góp phần làm cho giới mày râu hưng phấn hơn với bạn đời. Ngoài ra, quá trình sử dụng thuốc Ama Kông còn có sự gia giảm với tổng cộng khoảng 5 vị, tùy theo sức khỏe của mỗi người.
Việc sản xuất, kinh doanh "thần dược" Ama Kông bát nháo không những làm mất đi "thương hiệu" Ama Kông nổi tiếng, cạn kiệt nguồn dược liệu quý hiếm mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe người tiêu dùng.
Ông Khăm Phết Lào trăn trở: "Trước lúc nhắm mắt, nguyện vọng duy nhất của bố tôi là chấm dứt nạn làm giả, làm nhái bài thuốc gia truyền này. Nhưng vì lợi nhuận, đến nay nhiều người vẫn bất chấp, không ai làm gì được họ". Không chỉ như thế, câu chuyện thần dược Ama Kông còn đặt ra nhiều vấn đề về bảo vệ thương hiệu, quản lý nhà nước, bảo tồn và phát triển các nguồn dược liệu quý hiếm trước nguy cơ tận diệt.
AN THƯỢNG (LĐO)
