“Ôm hận” vì tin giả
Ngày 14-2, trong khi lướt mạng xã hội Facebook, chị V.T.P. (TP. Pleiku) thấy trang “Viện thẩm mỹ Mailisa” quảng cáo bán mỹ phẩm. Do có nhu cầu mua kem chống nắng nên chị P. nhắn tin mua thì nhận được thông báo đã may mắn nhận được voucher giảm giá 100% cho bộ sản phẩm này trong sự kiện 5 phút vàng tri ân khách hàng.
Sau đó, 2 tài khoản Facebook tên Phạm Hằng My và Tô Xuân Nam kết bạn với chị P. tự giới thiệu là nhân viên và giám đốc kinh doanh của hệ thống mỹ viện Mailisa. Các đối tượng hướng dẫn chị P. chuyển tiền vào tài khoản BIDV có tên “TNHH DV THUONG MAI MAGIC MAILISA” và OCB “CONG TY TNHH TMDV VÀ PHAT TRIEN MANG CONG NGHE STP” để tham gia sự kiện đặc biệt theo các đơn hàng và hưởng 30% hoa hồng.
Tin tưởng là thật, lại muốn kiếm lời nên chị P. đã chuyển hơn 1 tỷ đồng vào để làm nhiệm vụ nhưng sau đó không thể rút về tài khoản ngân hàng của mình. Nghi ngờ mình bị lừa, chị P. tìm kiếm trang “Thẩm mỹ viện Mailisa” có tick xanh trên Facebook để báo cáo sự việc thì được giới thiệu nhắn tin liên hệ với tài khoản có tên Minh Thắng. Tài khoản này giới thiệu chị P. nhấp vào link https://mailisa.me để làm thủ tục hoàn tiền.
Tại website này, chị P. tiếp tục nghe theo các đối tượng chuyển hơn 500 triệu đồng vào tài khoản Ngân hàng Bản Việt có tên “CONG TY TNHH DVMP MAILISA”. Tuy nhiên sau đó, các đối tượng tiếp tục yêu cầu chị P. chuyển thêm tiền để được hỗ trợ. Lúc này, chị mới biết mình bị lừa và đến cơ quan Công an trình báo.
Theo Thiếu tá Trần Công Nhựt-Phó Đội trưởng Đội Phòng-chống tội phạm sử dụng không gian mạng xâm phạm trật tự xã hội (Phòng An ninh mạng và phòng-chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh): Đây là một trong những thủ đoạn rất tinh vi của các đối tượng lừa đảo có máy chủ đặt ở nước ngoài. Các đối tượng lập nhiều trang Facebook giả các nhãn hàng, công ty kinh doanh lớn, chạy quảng cáo để tiếp cận nhiều người rồi dẫn dụ người dân truy cập các đường link lạ, cài đặt ứng dụng với mục đích lừa đảo. Hiện trên Facebook có hàng chục trang “Viện thẩm mỹ Mailisa” có giao diện giống như trang chính chủ.
Thậm chí, các đối tượng sẵn sàng dùng tiền để mua “tick xanh” cho trang của mình nhằm tạo lòng tin của người dân. “Nhiều người thấy tick xanh thì nghĩ là trang chính chủ nhưng thực tế cùng một thương hiệu lại có rất nhiều trang có tick xanh, trong khi chỉ 1 trang của công ty gốc. Đây là thủ đoạn mà người dân hết sức cảnh giác khi thực hiện giao dịch”-Thiếu tá Nhựt cho hay.
Cũng theo Thiếu tá Nhựt, với thủ đoạn tương tự, cuối năm 2024, các đối tượng đã lập trang Facebook giả mạo chùa Vạn Phật (phường Hoa Lư, TP. Pleiku) nhằm kêu gọi quyên góp xây dựng lại chùa sau vụ bị cháy. Các đối tượng đã đăng tải hình ảnh chùa, chỉnh sửa thời gian trên các bài đăng một cách tinh vi để người dân tin tưởng rằng đây chính là trang chính thống của chùa.
Nhận diện tin giả
Từ đầu năm 2024 đến nay, Phòng An ninh mạng và phòng-chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 6 trường hợp với số tiền 30 triệu đồng về hành vi đăng tải, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật.
Theo Phòng An ninh mạng và phòng-chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, giả mạo Facebook và đăng tải thông tin giả chỉ là một trong những “ma trận” tin giả mà các đối tượng sử dụng vào những mục đích khác nhau. Đơn cử như tin về các cháu bé mất tích mà đối tượng dùng tài khoản ảo đăng tải nhờ cộng đồng mạng chia sẻ.
Các đối tượng đã dùng hình ảnh của một số cháu bé để đăng tải ở các hội, nhóm tại nhiều địa phương khác nhau. Sau khi đạt được số lượng chia sẻ nhất định, các đối tượng sẽ chỉnh sửa, thay đổi nội dung bài viết sang những nội dung mà chúng muốn hướng tới.
Gần đây, các đối tượng thường xuyên sử dụng chiêu trò đăng tải thông tin giả về các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng cần tìm người thân của nạn nhân khiến nhiều người tin tưởng chia sẻ. Lợi dụng lòng tốt của cộng đồng mạng, các đối tượng dùng tài khoản ảo khác vào gửi các đường link giả mạo để người dân tò mò truy cập với mục đích chiếm đoạt tài khoản hoặc chiếm quyền sử dụng thiết bị di động. Một chiêu thức khác cũng được các đối tượng sử dụng là lợi dụng lòng hảo tâm để trục lợi qua việc kêu gọi quyên góp từ thiện.
“Hầu hết các trường hợp lừa đảo đều sử dụng tin giả, mục đích cuối cùng của chúng là dẫn dụ người dùng đến việc truy cập các đường link hoặc tải ứng dụng do chúng cài đặt và chiếm quyền kiểm soát.
Nếu người dân thực sự có tấm lòng hảo tâm nên tìm trao trực tiếp cho các trường hợp đó hoặc thông qua Ủy ban MTTQ Việt Nam ở địa phương để gửi thay vì chỉ chuyển tiền qua những tài khoản không rõ ràng trên mạng xã hội”-Thiếu tá Nhựt nhấn mạnh.
Ngoài các đối tượng lừa đảo đăng thông tin giả, một số người dân vì không kiểm chứng thông tin hoặc nhằm “câu like” cũng đã loan tin giả trên mạng xã hội gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng đến người khác. Nổi bật trong thời gian vừa qua là việc nhiều trang Facebook đăng tải hình ảnh những chiếc xe tải với thông tin cho rằng đây là xe của các đối tượng bắt cóc người sang Campuchia, bắt cóc trẻ em… Thực tế, các thông tin trên đều sai sự thật khiến nhiều người lo lắng và bản thân các tài xế đã bị ảnh hưởng trước những thông tin giả này.
Phòng An ninh mạng và phòng-chống tội phạm sử dụng công nghệ cao vừa có công văn cảnh báo về hình thức tin giả mới khi các đối tượng lợi dụng hình ảnh, video của người dân được công khai trên không gian mạng để chỉnh sửa, cắt, ghép tạo nội dung nhạy cảm nhằm đe dọa, tống tiền. Nạn nhân mà các đối tượng lừa đảo nhắm đến thường là người có điều kiện kinh tế, địa vị xã hội.
Thượng tá Đinh Văn Sơn-Phó Trưởng phòng An ninh mạng và phòng-chống tội phạm sử dụng công nghệ cao-cho biết: “Mạng xã hội là nơi dễ ẩn danh, lan truyền nhanh, khó xác minh, truy vết. Do đó, người dùng cần có ý thức cảnh giác cao và trau dồi kỹ năng khi tham gia mạng xã hội, cần chắt lọc thông tin, chỉ đón nhận thông tin từ những cơ quan chính thống”.
