 |
Châu Phi bất ổn khi xảy ra hàng loạt cuộc đảo chính quân sự. Ảnh: Reuters |
Ngày 30/8, một nhóm sĩ quan quân đội cấp cao của Gabon tuyên bố họ đã nắm quyền điều hành đất nước. Động thái này diễn ra ngay sau khi cơ quan bầu cử nhà nước thông báo Tổng thống Ali Bongo đắc cử nhiệm kỳ thứ ba.
Nhóm đảo chính tuyên bố tất cả các thể chế của Gabon đều bị giải thể, bao gồm chính phủ, Quốc hội, Tòa án Hiến pháp, Hội đồng Kinh tế và Xã hội và Môi trường, và Hội đồng Bầu cử, đồng thời kêu gọi người dân Gabon và các nước láng giềng giữ bình tĩnh.
Lực lượng cầm đầu cuộc đảo chính tại Gabon đã chỉ định Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cộng hòa Gabon - Tướng Brice Oligui Nguema - làm Chủ tịch Ủy ban Chuyển tiếp và Khôi phục Thể chế (CTRI) kiêm Tổng thống lâm thời trong quá trình chuyển tiếp của quốc gia Trung Phi giàu tài nguyên dầu mỏ này
Trước đó ngày 26/7/2023, lực lượng bảo vệ của Niger đã bắt giữ Tổng thống Mohamed Bazoum. Đại tá Amadou Abdramane, người Phát ngôn của Hội đồng Quốc gia Bảo vệ Tổ quốc (CNSP) tại Niger, tuyên bố trên truyền hình lật đổ tổng thống, đóng cửa biên giới quốc gia, đình chỉ các cơ quan nhà nước, bãi bỏ hiến pháp và ban hành lệnh giới nghiêm khi tuyên bố thành lập chính quyền quân sự. Đây là cuộc đảo chính quân sự lần thứ 5 kể từ khi Niger giành độc lập vào năm 1960.
Lực lượng quân sự Niger đề xuất thời gian chuyển tiếp tối đa là "3 năm" trước khi trao lại quyền lực cho lực lượng dân sự. Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) hôm 10/8 công bố ý định triển khai lực lượng khu vực để "lập lại trật tự hiến pháp" ở Niger, đồng thời tiếp tục ưu tiên con đường ngoại giao.
Trong năm 2022, Burkina Faso xảy ra 2 cuộc đảo chính trong 8 tháng. Ngày 24/1/2022, Tổng thống Roch Marc Christian Kaboré bị quân đội lật đổ, Trung tá Paul-Henri Sandaogo Damiba nhậm chức tổng thống vào tháng 2 cùng năm.
Đến ngày 30/9/2022, Đại úy Ibrahim Traoré thông báo trên truyền hình quốc gia đã lật đổ nhà lãnh đạo quân đội, Trung tá Damiba với lý do ông này không có khả năng đối phó với lực lượng nổi dậy Hồi giáo. Nước này đã trải qua 8 cuộc đảo chính kể từ khi giành được độc lập vào năm 1960.
Năm 2021 đã xảy ra cuộc đảo chính ở Sudan và Guinea. Ngày 25/10/2021, các lực lượng quân sự Sudan bất ngờ bắt giữ Thủ tướng Abdalla Hamdok cùng các thành viên khác trong chính phủ Sudan, ban bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc, đồng thời thông báo giải tán hội đồng này cùng chính phủ chuyển tiếp ở Sudan.
Còn ngày 5/9/2021, Tổng thống Guinea Alpha Condé bị lật đổ bởi một cuộc đảo chính quân sự. Đại tá Mamady Doumbouya, chỉ huy lực lượng đảo chính đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống lâm thời nước này, với nhiệm vụ giám sát quá trình chuyển tiếp đưa đất nước trở lại chính quyền dân sự vào cuối năm 2024.
Cũng như nhiều nước, Mali đã xảy ra 2 cuộc đảo chính trong 9 tháng. Ngày 18/8/2020, Tổng thống Ibrahim Boubacar Keïta bị quân đội lật đổ, chính phủ chuyển tiếp được thành lập vào tháng 10.
Nhưng vào ngày 24/5/2021, quân đội đã bắt giữ tổng thống và thủ tướng. Đại tá Assimi Goïta tuyên bố nhậm chức vào tháng 6 với tư cách là tổng thống chuyển tiếp. Chính quyền quân sự Mali cam kết chuyển giao quyền lực sau cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 2/2024.
Các chuyên gia giải thích xu hướng đảo chính đáng lo ngại tại các quốc gia châu Phi gần đây là do tỉ lệ nghèo đói cao, sự quản lý yếu kém, và ảnh hưởng quá mức của Pháp. Người dân ở các nước này ngày càng mất hy vọng vào nền dân chủ và khao khát có sự thay đổi. Trong một số trường hợp, lý do dẫn đến đảo chính là do nội bộ cầm quyền đấu đá với nhau.
