Đèo Hải Vân (đèo Ải Vân, đèo Mây) từ lâu đã nổi danh gần xa nhờ khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ cũng như cung đường nguy hiểm. Địa danh này được du khách ví von là “thiên hạ đệ nhất hùng quan” của Việt Nam.
Đèo Hải Vân cắt ngang dãy núi Bạch Mã (là một phần của dãy Trường Sơn chạy cắt ra sát biển) ở giữa địa giới tỉnh Thừa Thiên-Huế (ở phía Bắc) và thành phố Đà Nẵng (ở phía Nam), Việt Nam.
Đèo Hải Vân dài 20 km, nằm ở độ cao 500m so với mực nước biển.
Đèo Hải Vân vẫn được xem là "hàng rào" ngăn cản một phần khí hậu giữa hai miền Nam-Bắc.
Ngày 5-6-2005, hầm đường bộ xuyên đèo Hải Vân cũng đã được đưa ra vào sử dụng.
Mặc dù ngày nay đã có hầm đường bộ xuyên đèo Hải Vân và địa hình của đường đèo vẫn còn một số hiểm trở, song nhiều du khách vẫn thích đi trên con đường này để thưởng ngoạn.
Vào những ngày đẹp trời, họ có thể thấy khá rõ một phần thành phố Đà Nẵng, Cảng Tiên Sa - Bán đảo Sơn Trà, Cù lao Chàm... và những bãi cát vàng chạy dài ôm lấy mặt nước bao la trong xanh của biển.
Ngày nay, trên đỉnh đèo Hải Vân vẫn còn dấu vết của một cửa ải. Cửa ải này gọi là Hải Vân Quan, xây từ đời Trần và được trùng tu vào thời Nguyễn (Minh Mạng thứ 7, 1826).
Đèo là địa danh ấn tượng thu hút du khách trong và ngoài nước.
Ði trên quốc lộ số 1, bạn sẽ cảm nhận được làn gió mát mơn man đồng thời thưởng thức những phong cảnh tuyệt vời trên dọc đường đi tới một trong những bãi biển đẹp nhất Việt Nam.
Đèo Hải Vân còn là một địa danh gắn với nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử Việt Nam.
Theo sử sách, trước năm 1306, vùng đất có đèo Hải Vân thuộc về hai châu Ô, Rí của vương quốc Champa. Sau khi được vua Champa là Chế Mân cắt làm sính lễ cầu hôn Công chúa Huyền Trân đời Trần thì đèo Hải Vân trở thành ranh giới giữa Đại Việt và Chiêm Thành.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đèo Hải Vân là nơi đã liên tiếp diễn ra những trận đánh lớn.
Lương Ngọc/KHPT