Loại rau rừng mà người M’nông gọi là lá Rnhao, còn người Ê đê gọi là lá Yao. Với người M’nông trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, để nấu canh bồi thơm ngon truyền thống thì lá rau rừng Rnhao phải bắt buộc có.
Canh bồi của người M’nông thường được nấu trong những chiếc nồi đồng hay nồi gang to cho cả đại gia đình cùng ăn.
Món ăn này có nhiều nguyên liệu, gia vị kết hợp, phù hợp cho người lớn lẫn trẻ nhỏ.
 |
| Lá Rnhao được người M'nông hái từ rừng về chế biến món ăn |
Các nguyên liệu nấu món đặc sản truyền thống này có thể thay đổi theo sở thích hoặc khẩu vị của người nấu, tận dụng những nguyên liệu có sẵn theo mùa. Ví dụ rau thì có thể là lá bép, đọt mây hay đọt mướp, đọt bí, bông mướp…
 |
| Lá Rnhao có thể phơi khô cất trữ trong gian bếp để dùng dần |
Các loại thịt thay thế cho nhau để nấu canh bồi như thịt heo, sườn heo, thịt bò, thịt gà…Tuy nhiên, ít ai biết để nấu được món canh bồi đúng vị M’nông phải lên nương, lên rừng kiếm được lá Rnhao.
Cây Rnhao thường mọc dưới tán cây của các loại cây lớn khác, đôi khi dựa vào thân của các loại cây khác mà vươn mình lên.
Loại lá này có hình thù tương tự như lá bép, da trơn nhẵn như lá trầu không. Lá rau rừng này có vị ngọt ngọt, mùi thơm đặc biệt. Người M’nông chọn hái những lá vừa già tới về để nấu canh bồi.
 |
| Giã gạo và lá Rnhao chung với nhau |
Cách sử dụng lá Rnhao trong món canh bồi của người M’nông cũng khá đặc biệt. Có thể sử dụng lá tươi hoặc lá đã khô.
Vì người M’nông có thói quen ăn canh bồi trong bữa cơm hằng ngày nên thường cất trữ lá Rnhao khô trong gian bếp. Tuy nhiên, việc chế biến bằng lá tươi thì món ăn có độ ngọt, thơm hơn nhiều.
 |
| Bột gạo lá Rnhao - nguyên liệu không thể thiếu trong món canh bồi của người M'nông. |
Lá Rnhao được dùng trong công đoạn làm bột gạo. Đây được xem là nguyên liệu quan trọng nhất của món canh bồi hay canh bột.
Chỉ cần 5 - 10 lá Rnhao giã cùng gạo đã ngâm mềm để ráo nước từ trước. Gạo và lá rau rừng này được cho vào chiếc cối gỗ lớn, dùng chày giã thật nhuyễn, nát đều, hòa trộn vào nhau.
 |
| Món canh bồi truyền thống nấu từ bột gạo, lá Rnhao, đọt mướp, bông mướp... rất thơm ngon |
Theo người M’nông, gạo giã càng nhuyễn, càng mịn thì món canh bồi đặc sản ăn càng ngon ngọt. Trong món canh bồi, sau khi nấu nồi nước sôi, cho các nguyên liệu thịt, rau, nêm nếm gia vị xong mới lấy bột gạo đã giã với lá Rnhao hòa vào nước rồi đổ từ từ vào nồi canh bồi.
Bột gạo dùng để tạo độ sệt cho món canh, còn lá Rnhao làm cho món ăn khi nấu mau mềm, dẻo hơn, tạo thêm độ ngọt và hương vị đặc trưng riêng cho món canh bồi truyền thống của dân tộc M'nông.
Nguyễn Nam (Báo Đắk Nông/Dân Việt)
