Đổi mới hoạt động HĐND theo hướng chuyên môn hóa

Nhiều kinh nghiệm hay, giải pháp thiết thực đã được các đại biểu đưa ra nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Thường trực HĐND và công tác thẩm tra báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết.

Chủ trì hội nghị có các ông, bà: Hồ Văn Niên-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Trương Văn Đạt-Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; Ayun H’Bút-Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Hữu Thọ-Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Đak Đoa; Phạm Văn Cường-Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Đức Cơ.

Nhiều kết quả đáng ghi nhận

Theo đánh giá của Chủ tịch HĐND tỉnh Hồ Văn Niên, từ sau hội nghị giao ban lần thứ 2 được tổ chức vào ngày 21-4-2023 tại TP. Pleiku, Thường trực HĐND các huyện, thị xã, thành phố đã triển khai có hiệu quả các kinh nghiệm, giải pháp được trao đổi tại hội nghị để khắc phục những tồn tại, hạn chế và nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của HĐND các cấp. “Qua theo dõi, các hoạt động của HĐND được tổ chức thực hiện đảm bảo kế hoạch đề ra và có nhiều đổi mới về phương thức, nội dung; hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND 2 cấp ngày càng được nâng lên. Các đại biểu HĐND phát huy vai trò và trọng trách của người đại biểu nhân dân; đoàn kết, tâm huyết, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ; tạo sự thống nhất cao để HĐND ban hành các nghị quyết sát, đúng với tình hình thực tiễn ở địa phương”-Chủ tịch HĐND tỉnh nhìn nhận.

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hồ Văn Niên phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Đ.T

Từ tháng 4-2023 đến ngày 31-3-2024, HĐND tỉnh và HĐND cấp huyện đã ban hành 831 nghị quyết quan trọng, đúng quy định; kịp thời thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước thành cơ chế, chính sách của địa phương đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra; tạo cơ sở pháp lý cho UBND tỉnh và các địa phương thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng-an ninh.

Cùng với đó, HĐND, các ban HĐND 2 cấp, tổ đại biểu HĐND đã tổ chức 195 đợt giám sát, khảo sát. Thường trực HĐND 2 cấp cũng tổ chức các phiên chất vấn và trả lời chất vấn; giải trình giữa 2 kỳ họp HĐND. Nội dung chất vấn, giải trình tập trung vào những vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của người dân, cử tri; qua đó tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi hướng đến mục tiêu kiến tạo phát triển. Đặc biệt, giữa nhiệm kỳ, Thường trực HĐND tỉnh và Thường trực HĐND cấp huyện đã tổ chức lấy phiếu tín nhiệm theo quy định đối với các chức danh do HĐND bầu. Việc triển khai lấy phiếu tín nhiệm bảo đảm nghiêm túc, đúng nội dung, quy trình, thủ tục theo quy định của pháp luật.

Các đại biểu tham dự hội nghị. Ảnh: Đức Thụy

Hoạt động tiếp xúc cử tri có nhiều đổi mới; trong đó, cấp tỉnh tổ chức được 79 cuộc, cấp huyện tổ chức 475 cuộc với tổng số 2.833 ý kiến, kiến nghị của cử tri được tổng hợp gửi các cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đảm bảo kịp thời, đúng quy định. Các ban HĐND tỉnh tổ chức thẩm tra 131 nội dung do UBND tỉnh, các cơ quan tư pháp trình HĐND tỉnh và kết quả giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri tại các kỳ họp của HĐND tỉnh chưa được giải quyết hoặc giải quyết chưa dứt điểm; đồng thời, thẩm tra cho ý kiến đối với 7 nội dung thuộc thẩm quyền của Thường trực HĐND tỉnh và 35 đề nghị xây dựng nghị quyết quy phạm pháp luật do UBND tỉnh trình Thường trực HĐND tỉnh.

Chia sẻ kinh nghiệm, giải pháp

Hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND tỉnh với Thường trực HĐND các huyện, thị xã, thành phố lần thứ 3 có chủ đề “Nâng cao chất lượng hoạt động của Thường trực HĐND, công tác thẩm tra báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết”. Theo Chủ tịch HĐND tỉnh Hồ Văn Niên, hoạt động HĐND có 2 chức năng trọng yếu, đó là ban hành các quyết định quan trọng và giám sát các hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Tuy nhiên, qua thực tiễn hoạt động, vẫn còn một số tồn tại nhất định. Cụ thể, một số nghị quyết HĐND được xây dựng, ban hành còn chậm, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn của địa phương; vẫn còn nghị quyết của HĐND khi ban hành tính thực thi chưa cao. Trong hoạt động giám sát, việc tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn, phiên giải trình của Thường trực HĐND giữa 2 kỳ họp còn ít; việc giám sát thực hiện kiến nghị sau giám sát của Thường trực HĐND chưa được triển khai thực hiện thường xuyên… “Đây là những điểm Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức giao ban, rút kinh nghiệm nhưng HĐND 2 cấp vẫn chưa triển khai thực hiện hiệu quả. Vì vậy, chủ đề hội nghị giao ban lần này được lựa chọn nhằm khắc phục một số tồn tại, hạn chế đã nêu trên”-Chủ tịch HĐND tỉnh nhấn mạnh.

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hồ Văn Niên phát biểu. Ảnh: Đ.T

Trên cơ sở chủ đề chung, đại diện Thường trực HĐND một số huyện, thị xã, thành phố và lãnh đạo các ban HĐND tỉnh đã chia sẻ những kinh nghiệm, giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của Thường trực HĐND, chất lượng công tác thẩm tra và ban hành nghị quyết trên các lĩnh vực.

Đề cập đến hoạt động giám sát chuyên đề, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Pleiku Trịnh Duy Thuân cho rằng, việc chọn vấn đề giám sát rất quan trọng, làm sao phải đảm bảo vừa sâu sát, đúng, trúng, vừa đáp ứng nguyện vọng của cử tri, người dân và giải quyết các vấn đề bức xúc đang đặt ra ở địa phương. Nội dung giám sát cũng cần xác định rõ nội hàm phù hợp, nếu rộng quá sẽ dẫn đến tình trạng giám sát chung chung, không có kết quả, còn nếu chi tiết quá thì không bao quát hết mục đích, yêu cầu đặt ra.

Chia sẻ kinh nghiệm trong công tác chuẩn bị, thẩm tra và ban hành các nghị quyết, Phó Chủ tịch HĐND huyện Đức Cơ Phạm Chí Dũng cho hay: 5 giải pháp trọng tâm mà Thường trực HĐND huyện đã triển khai có hiệu quả, đó là: xác định đúng và trúng nội dung cần ban hành nghị quyết; thực hiện tốt công tác soạn thảo nghị quyết; nâng cao chất lượng công tác thẩm tra dự thảo nghị quyết; dành nhiều thời gian để các đại biểu thảo luận, thông qua nghị quyết và giám sát việc tổ chức triển khai thực hiện nghị quyết. Nhờ vậy, các nghị quyết của HĐND huyện ban hành đều đảm bảo đúng thẩm quyền cũng như quy định; phù hợp với đặc điểm tình hình và yêu cầu thực tế tại địa phương.

Để nâng cao chất lượng công tác thẩm tra và ban hành nghị quyết thuộc lĩnh vực kinh tế-ngân sách, Phó Chủ tịch HĐND huyện Đak Đoa Trần Minh Chấn nêu giải pháp: Ngoài tiếp tục nghiên cứu các văn bản của Trung ương, tỉnh và nắm chắc các chủ trương của Đảng, Thường trực HĐND và các ban HĐND cấp huyện phải thường xuyên liên hệ chặt chẽ, xuyên suốt trong quá trình thẩm tra cũng như liên hệ với các ban HĐND tỉnh để xin ý kiến đối với các nội dung mới, những vấn đề chưa rõ làm cơ sở trong quá trình thẩm tra. Cùng với đó, tăng cường công tác tập huấn, trao đổi kinh nghiệm trong hoạt động thẩm tra; tổ chức các hội nghị chuyên đề về nâng cao chất lượng công tác thẩm tra.

Tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động

Hội nghị còn tập trung làm rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong hoạt động của HĐND 2 cấp như: việc chuẩn bị nội dung, tài liệu các kỳ họp HĐND vẫn còn chậm và bị động; số lượng nội dung giám sát chuyên đề của đại biểu HĐND còn ít; 15/17 Thường trực HĐND cấp huyện chưa tổ chức hoạt động chất vấn giữa 2 kỳ họp, 12/17 Thường trực HĐND cấp huyện chưa tổ chức hoạt động giải trình giữa 2 kỳ họp; chất lượng giải quyết một số ý kiến, kiến nghị của cử tri chưa cao, một số nội dung còn kéo dài, chậm giải quyết hoặc chưa giải quyết dứt điểm… Từ đó, các đại biểu đề xuất giải pháp tháo gỡ để nâng cao hiệu quả hoạt động thời gian tới.

Kết luận hội nghị, thay mặt Thường trực HĐND tỉnh, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Trương Văn Đạt đề nghị HĐND 2 cấp tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động theo hướng chuyên môn hóa, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả, bắt đầu từ việc nâng cao chất lượng hoạt động của Thường trực HĐND, các ban HĐND, tổ đại biểu và cá nhân đại biểu HĐND; khắc phục tình trạng xin rút, bổ sung, chậm đề xuất hoặc bỏ sót nội dung trình kỳ họp HĐND xem xét, ban hành nghị quyết cũng như tình trạng chuẩn bị hồ sơ chưa đầy đủ, gửi trễ so với quy định.

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Đ.T

Bên cạnh đó, tập trung nâng cao chất lượng các nghị quyết của HĐND theo hướng đảm bảo tính dự báo chính xác, lượng hóa được mục tiêu chính sách; đồng thời, nâng cao chất lượng thẩm tra của các ban HĐND. Đối với các nghị quyết quy phạm pháp luật phải tuân thủ quy định, trình tự, thủ tục theo luật định. Riêng các nghị quyết có ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều đối tượng, cần tổ chức lấy ý kiến các đối tượng chịu sự tác động của chính sách ban hành nhằm phát huy dân chủ, để người dân tham gia vào quá trình xây dựng nghị quyết và giám sát thực hiện nghị quyết.

Ngoài ra, HĐND, Thường trực HĐND, các ban HĐND, tổ đại biểu HĐND 2 cấp chủ động nghiên cứu, chuẩn bị kế hoạch để giám sát kịp thời, từ sớm, từ xa đối với việc thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội và nghị quyết của HĐND; đảm bảo cho việc giám sát phủ khắp các lĩnh vực được giao cho chính quyền địa phương; thực hiện giám sát thường xuyên thông qua chất vấn, trả lời chất vấn, giải trình giữa 2 kỳ họp của HĐND.

Thường trực HĐND cấp huyện, các ban HĐND cấp huyện chủ động, tích cực trao đổi kinh nghiệm với Thường trực HĐND tỉnh, các ban HĐND tỉnh trong quá trình thẩm tra báo cáo, dự thảo nghị quyết và ban hành nghị quyết để nghị quyết được ban hành đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, sát thực tế.

Văn phòng tham mưu, giúp việc cho HĐND 2 cấp cần tiếp tục nghiên cứu, nắm vững các quy định của pháp luật liên quan đến thẩm quyền của HĐND, Thường trực HĐND; chủ động tiếp cận sớm với những nội dung UBND cùng cấp xin ý kiến, vận dụng và tham mưu trình Thường trực HĐND cho ý kiến xử lý các nội dung đảm bảo đúng thẩm quyền, đúng trách nhiệm, áp dụng các cách làm hay, kinh nghiệm tốt mà Thường trực HĐND cấp huyện đã phát biểu tại hội nghị giao ban lần thứ 3.