Gia đình ông Dương Đình Kiệt (thị trấn Kbang, huyện Kbang) canh tác 30 ha mắc ca. Để nâng cao giá trị sản phẩm, năm 2019, ông đã đầu tư chế biến hạt mắc ca thành phẩm. Tuy nhiên, gia đình ông gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường tiêu thụ.
Năm 2023, nhận được sự hỗ trợ của Sở Khoa học và Công nghệ (KH-CN), ông Kiệt xây dựng thương hiệu “Mắc ca Hạnh phúc” và được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Trên cơ sở đó, năm 2024, Sở đã mở rộng quy mô, tập trung phát triển thương hiệu mắc ca của Kbang để xây dựng hồ sơ đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN) cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận.
Đây được xem là bước khởi đầu, là công cụ đắc lực để sản phẩm mắc ca của gia đình ông Kiệt nói riêng và huyện Kbang nói chung tiếp cận thị trường rộng lớn hơn cũng như được bảo hộ trên phạm vi toàn quốc; đồng thời, quyền lợi chính đáng của người sản xuất cũng như người tiêu dùng được đảm bảo.
“Tôi canh tác theo hướng hữu cơ, VietGAP. Cây mắc ca hợp khí hậu, thổ nhưỡng nên cho sản lượng 20 tấn hạt/năm; sản lượng dự kiến sẽ tăng gấp 3 lần trong những năm tới khi toàn bộ vườn cây đi vào kinh doanh. Vừa qua, việc hạt mắc ca của huyện Kbang được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc; góp phần duy trì, phát triển thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường”-ông Kiệt phấn khởi cho biết.
Qua theo dõi trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng như Cổng thông tin khởi nghiệp tỉnh, chị Nguyễn Thị Hường (thôn Thắng Lợi 2, xã Ia Sol, huyện Phú Thiện) rất ấn tượng với các mô hình khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn tỉnh. Năm 2019, chị Hường quyết định khởi nghiệp ở lĩnh vực chế biến và xây dựng thương hiệu các sản phẩm dược liệu sấy khô từ hoa đu đủ đực, khổ qua rừng, sâm bố chính.
Chị chia sẻ: “Năm 2023, tôi được tư vấn, hướng dẫn và tạo điều kiện để xây dựng sản phẩm dược liệu sấy khô của mình đạt OCOP 3 sao. Đây là tiền đề cho sản phẩm của tôi vươn xa trên thị trường. Từ nguồn dược liệu tại địa phương, mỗi tháng, cơ sở cung cấp ra thị trường khoảng 300 kg hoa đu đủ đực, 200 kg sâm bố chính và 100 kg khổ qua rừng sấy khô. Sau khi trừ chi phí, gia đình tôi lãi trên 200 triệu đồng/năm”.
Tận dụng nguồn tài nguyên bản địa để khởi nghiệp, chị H’Uyên Niê (làng Ia Lốk, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh) đã xây dựng Dự án “Làng văn hóa du lịch Jrai, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh”. Chị chia sẻ: “Vùng đồng bào dân tộc thiểu số huyện Chư Păh còn lưu giữ nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể quý giá như cồng chiêng, nhạc cụ dân tộc cùng các loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian, sinh hoạt cộng đồng phong phú, không gian kiến trúc, ẩm thực độc đáo...
Đặc biệt, thế mạnh khi triển khai ý tưởng này chính là dựa vào sức mạnh cộng đồng. Tôi hướng đến phục vụ cộng đồng và góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống nên được bà con dân làng ủng hộ”.
Dự án của chị H’Uyên Niê còn nhận được sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ. Những chị em tham gia dự án này được tập huấn về du lịch cộng đồng. Họ tự tin hơn, chung tay cùng chị H’Uyên Niê khởi nghiệp và phát triển ý tưởng. Dự án đã được kết nối, tạo điều kiện để tham gia các cuộc thi phụ nữ khởi nghiệp trong và ngoài tỉnh. Năm 2023, dự án đạt giải khuyến khích cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa” do Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) Việt Nam tổ chức.
“Dự án của chúng tôi đến gần hơn với mọi người, thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm ngày một đông. Với vai trò là Chủ nhiệm dự án, tôi đã kết nối khách hàng để cung cấp các dịch vụ ẩm thực truyền thống, sản phẩm mây, tre thủ công, thổ cẩm tinh xảo của nghệ nhân cũng như các tour du lịch tìm hiểu về văn hóa của làng thông qua lễ hội, giọt nước, cánh đồng; từ đó tăng thu nhập cho các thành viên và người dân”-chị H’Uyên Niê cho hay.
Ông Nguyễn Nam Hải-Giám đốc Sở KH-CN: Sở duy trì hoạt động của điểm kết nối cung cầu công nghệ tỉnh Gia Lai, trạm khai thác thông tin và dịch vụ sở hữu công nghiệp, điểm hỏi đáp hàng rào kỹ thuật trong thương mại; tăng cường hoạt động Cổng thông tin khởi nghiệp tỉnh. Ngoài tư vấn áp dụng truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm khởi nghiệp, Sở cũng tiến hành tư vấn thực hiện 11 mô hình khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh như: sản xuất măng khô tại xã Đăk Tơ Ver (huyện Chư Păh); khởi nghiệp du lịch cộng đồng tại xã Chư Đang Ya (huyện Chư Păh).
Theo Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Rơ Chăm H’Hồng: Với sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ, nhiều chị em đã tự tin hơn, bắt đầu khởi nghiệp và phát triển các ý tưởng kinh doanh sáng tạo từ tài nguyên địa phương, văn hóa truyền thống và kiến thức bản địa.
Thông qua triển khai thực hiện Đề án 939 “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp” trên địa bàn tỉnh, các cấp Hội Phụ nữ đã phối hợp với ngân hàng, tạo điều kiện cho chị em tiếp cận với nguồn tín dụng ưu đãi.
Trong những năm qua, Hội đã hỗ trợ 313 ý tưởng khởi nghiệp vay vốn ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội với tổng dư nợ hơn 13,6 tỷ đồng.
“Để hoạt động hỗ trợ đến đúng địa chỉ, Hội đã khảo sát, nắm bắt nhu cầu khởi nghiệp của từng nhóm hội viên, phụ nữ để có kế hoạch tập huấn, hướng dẫn xây dựng ý tưởng khởi sự kinh doanh cho hội viên. Hàng năm, Hội triển khai cho hội viên phụ nữ tham gia cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp do Hội LHPN tỉnh và Trung ương Hội LHPN Việt Nam tổ chức”-Chủ tịch Hội LHPN tỉnh chia sẻ.
Nhằm quảng bá sản phẩm, dịch vụ của các chủ thể khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn tỉnh, hàng năm, Sở KH-CN đã triển khai các hoạt động kết nối với hoạt động ươm tạo của Bộ KH-CN, Sở KH-CN các tỉnh, thành phố; kết nối với các chuyên gia theo từng lĩnh vực khi tham dự các hội thảo, hội nghị, diễn đàn…
Cùng với đó, phối hợp ký kết với Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ thanh niên vay vốn khởi nghiệp với số vốn tối đa là 100 triệu đồng/dự án. Đồng thời, tăng cường hỗ trợ vốn cho các cơ sở sản xuất kinh doanh, hợp tác xã, tổ hợp tác do đoàn viên, hội viên, thanh niên làm chủ thông qua nguồn vốn vay Quỹ Quốc gia về việc làm do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, UBND tỉnh quản lý.
Ngoài ra, đẩy mạnh hoạt động tìm kiếm, kết nối các doanh nghiệp mới thành lập với các quỹ đầu tư hỗ trợ khởi nghiệp; hướng dẫn, hỗ trợ các thủ tục, quy trình vay vốn, cách xây dựng dự án, hồ sơ vay vốn. Thiết lập cơ chế kết nối giữa cố vấn khởi nghiệp, ngân hàng cho vay và quỹ hỗ trợ khởi nghiệp để huy động các nguồn vốn thực hiện các dự án khởi nghiệp.
Ông Nguyễn Nam Hải-Giám đốc Sở KH-CN-khẳng định: Hoạt động KH-CN đang có nhiều đột phá, đặc biệt là lĩnh vực khởi nghiệp ĐMST. Giai đoạn 2021-2024, tỉnh đã phân bổ gần 46,3 tỷ đồng để thực hiện các hoạt động khởi nghiệp ĐMST. Từ nguồn kinh phí này, các ngành, địa phương đã tổ chức nhiều hoạt động cụ thể như: cuộc thi ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp; ngày hội khởi nghiệp ĐMST; chương trình quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP...
