“Làm thế nào để xác định được ngành học phù hợp?” là câu hỏi được đa số học sinh quan tâm. Với kinh nghiệm làm công tác tuyển sinh và hướng nghiệp nhiều năm, Phó Giáo sư-Tiến sĩ Huỳnh Thanh Hùng-quyền Hiệu trưởng Trường Đại học Nông lâm TP. Hồ Chí Minh-cho rằng: “Trước tiên, các em phải xác định đam mê, sở thích. Tiếp đến, các em phải xem xét kỹ lưỡng ngành học có phù hợp với năng lực của mình hay không. Ngoài ra, các em cũng cần xem xét thêm nhiều yếu tố như: tài chính, xu hướng nghề nghiệp, nhu cầu xã hội về nguồn nhân lực. Các em nên bình tĩnh, nghiêm túc khi đưa ra lựa chọn, tránh những sai lầm đáng tiếc. Sau khi lựa chọn, các em cũng cần đặt ra mục tiêu và nỗ lực để đạt kết quả cao trong học tập”.
Tuy nhiên, không ít học sinh vẫn còn khá mơ hồ với việc lựa chọn ngành nghề. Thực tế hiện nay, nhiều em lựa chọn theo học những ngành nghề không phù hợp với năng lực, dễ nảy sinh tâm lý chán nản và bỏ học giữa chừng. Nhiều trường hợp vẫn tiếp tục theo học theo kiểu đối phó, không có hứng thú nên chất lượng học tập không đảm bảo. Việc không xác định ngành nghề theo xu hướng nguồn nhân lực dẫn đến việc “thừa thầy, thiếu thợ”. Sai lầm trong lựa chọn ngành nghề gây nên những hệ lụy như: lãng phí chất xám, thời gian, công sức, tiền bạc; không phát huy hết năng lực, tố chất, thậm chí là thất nghiệp.
 |
Học sinh tìm hiểu các ngành học của Trường Đại học Đông Á tại chương trình tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp năm 2023. Ảnh: Phan Lài |
Chính vì thế, tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp cho học sinh trước kỳ thi tốt nghiệp THPT là hết sức cần thiết. Trong mỗi chương trình tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp, Ban tư vấn gồm đại diện các trường đại học, cao đẳng sẽ thông tin cho học sinh về ngành nghề đào tạo, môi trường học tập, chính sách hỗ trợ khi theo học. Đồng thời, Ban tư vấn cũng chia sẻ những sai lầm thường gặp của học sinh trong chọn trường, chọn ngành. Qua các chương trình tư vấn, học sinh lập được kế hoạch và thực hiện đạt được kết quả lựa chọn ngành nghề của mình.
Cùng với cả nước, Gia Lai cũng đặc biệt quan tâm đến chương trình tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp cho học sinh. Hàng năm, Tỉnh Đoàn, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) thường phối hợp với các trường đại học, cao đẳng trong cả nước tổ chức các chương trình tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp cho các em. Các trường THPT cũng chủ động liên kết với các chuyên gia để tư vấn cho học sinh những ngành nghề phù hợp với năng lực, sở thích, khả năng tài chính. Một số trường còn phối hợp cho học sinh đi tham quan, trải nghiệm thực tế các ngành nghề mà trường đại học, cao đẳng đang đào tạo.
Trong năm học 2021-2022, Tỉnh Đoàn, Sở GD-ĐT đã tổ chức chuỗi hoạt động tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp cho hơn 20.000 học sinh trong tỉnh. Mới đây, hơn 3.000 học sinh lớp 12 đến từ 14 trường THPT tại các huyện: Ia Grai, Đak Đoa và TP. Pleiku cũng đã tham gia chương trình tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp do Tỉnh Đoàn, Sở GD-ĐT phối hợp với Báo Tuổi Trẻ, Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD-ĐT), Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) tổ chức.
Để chọn được ngành nghề phù hợp là chuyện không dễ dàng, học sinh cần xem xét nhiều yếu tố trước khi đưa ra quyết định. Việc được gặp các thầy-cô trong ban tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp dày dạn kinh nghiệm là cơ hội tốt cho mỗi học sinh. Em Huỳnh Quang Hạ (lớp 12A1, Trường THPT Hoàng Hoa Thám, TP. Pleiku) cho hay: “Chương trình tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp thực sự bổ ích. Qua buổi tư vấn, chúng em được trao đổi trực tiếp và được các chuyên gia giải đáp nhiều thắc mắc. Em đã ghi chép cẩn thận những bí quyết từ ban tư vấn để có thể lựa chọn ngành học phù hợp với bản thân”.
Theo anh Đỗ Duy Nam-Phó Bí thư Tỉnh Đoàn: Kỳ tuyển sinh đại học năm 2023 không có nhiều thay đổi nhưng đây vẫn là thách thức với đa số học sinh. Tỉnh Đoàn sẽ tiếp tục kết nối, phối hợp tổ chức các hoạt động tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp trong thời gian tới, hướng đến học sinh vùng sâu, vùng xa nhằm giúp các em có sự lựa chọn phù hợp.
Để học sinh tự tin và có lựa chọn phù hợp trước “ngã rẽ” tương lai, thiết nghĩ, việc tư vấn-hướng nghiệp nên triển khai càng sớm càng tốt. Cùng với đó, các bậc phụ huynh cũng cần tiếp tục đồng hành, chủ động tìm kiếm thông tin để phân tích, định hướng cho con em mình lựa chọn ngành nghề phù hợp.
