Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan cam kết Washington sẽ hỗ trợ các đối tác tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương chống lại những nỗ lực thống trị của bất kỳ quốc gia nào.
Mỹ không thể hoàn toàn tin tưởng Trung Quốc cho đến khi Bắc Kinh bắt đầu chơi theo luật. Đó là thông điệp bao trùm được quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan đưa ra tại Đối thoại Shangri-La (SLD) diễn ra ở Singapore hôm 1-6.
Trước hàng trăm quan chức quân sự và chuyên gia tại hội nghị an ninh hàng đầu châu Á, ông Shanahan không nêu đích danh Trung Quốc nhưng khiến người ta biết rõ ông muốn công kích ai trong bài phát biểu quan trọng đầu tiên trên trường quốc tế kể từ khi đảm nhận vị trí lãnh đạo Lầu Năm Góc hồi tháng 1 qua. "Có lẽ mối đe dọa lớn nhất đối với các lợi ích quan trọng của các quốc gia trong khu vực xuất phát từ những nhân tố đang tìm cách phá hoại, thay vì giữ gìn trật tự quốc tế dựa trên luật lệ" - ông Shanahan nhận định.
Cụ thể, ông chỉ trích hành vi ép buộc tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, như xây đảo nhân tạo, triển khai hệ thống vũ khí tiên tiến đến khu vực tranh chấp, đánh cắp công nghệ quân sự và dân sự… - những hành động Washington từng cáo buộc Bắc Kinh tiến hành thời gian qua. Ông Shanahan nhấn mạnh rằng nếu những hành vi như thế tiếp diễn, các thực thể nhân tạo trong khu vực chung của thế giới sẽ trở thành "trạm thu phí" và chủ quyền quốc gia có thể trở thành thứ bị kẻ mạnh chi phối. Theo Reuters, phát biểu này được cho là nhằm công kích các đảo nhân tạo phi pháp của Trung Quốc ở biển Đông.
| Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan phát biểu tại Đối thoại Shangri-La hôm 1-6Ảnh: Reuters |
Bài phát biểu cứng rắn nói trên càng nêu bật mối quan hệ đang căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc khi chính quyền Tổng thống Donald Trump phát động chiến tranh thương mại với Bắc Kinh, trừng phạt hãng thiết bị viễn thông Huawei và cho phép bán vũ khí cho Đài Loan. Ngoài ra, chúng cũng phản ánh chiến lược quốc phòng quốc gia mới của Mỹ, xem cạnh tranh với Trung Quốc và Nga là ưu tiên hàng đầu. Ông Shanahan khẳng định Mỹ cam kết theo đuổi chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương mở và tự do, cũng như sẵn sàng đầu tư hàng tỉ USD để bảo đảm sự ổn định của khu vực được Washington xem là ưu tiên này. Ông cũng cam kết Mỹ sẽ hỗ trợ các đối tác tại khu vực chống lại những nỗ lực thống trị của bất kỳ quốc gia nào.
Sau bài phát biểu, ông Shanahan có đề cập đến Trung Quốc khi trả lời câu hỏi các đại biểu tại SLD. Quan chức này tuyên bố Mỹ sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc và hoan nghênh sự cạnh tranh nhưng nhấn mạnh Bắc Kinh phải chấm dứt hành vi làm xói mòn chủ quyền các nước khác. "Chúng tôi sẽ không phớt lờ hành vi của Trung Quốc" - ông Shanahan nói cứng. Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhận định Washington và Bắc Kinh hiện có một loạt vấn đề niềm tin cần được giải quyết, nổi bật là tranh cãi gây chú ý quanh cái tên Huawei. Ông cáo buộc Bắc Kinh có thể sử dụng các sản phẩm của Huawei, trong đó có mạng không dây thế hệ mới 5G, cho mục đích do thám mạng.
Dù vậy, theo ông Shanahan, niềm tin giữa hai bên có thể được cải thiện nếu hai bên hợp tác về những vấn đề có thể tìm được tiếng nói chung, như thực thi trừng phạt Triều Tiên. Một ngày trước khi có bài phát biểu tại SLD, ông Shanahan và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa đã có cuộc gặp kéo dài 20 phút bên lề sự kiện này. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc Joe Buccino cho biết hai bên đã thảo luận về cách thức "xây dựng các mối quan hệ quân sự nhằm giúp giảm nguy cơ hiểu lầm và tính toán sai giữa hai nước". Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Wu Qian chỉ trích Mỹ có một loạt phát biểu và hành động tiêu cực về vấn đề Đài Loan. Tuy nhiên, ông này nói thêm hai bên cũng nhận thấy sự cần thiết phải phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên và cải thiện thông tin liên lạc giữa Trung Quốc và Mỹ.
Tranh cãi Mỹ - Trung chắc chắn sẽ còn tiếp diễn khi ông Ngụy Phượng Hòa, quan chức Trung Quốc cấp cao nhất dự SLD kể từ năm 2011, có bài phát biểu trong ngày 2-6.
Hoàng Phương (NLĐO)