(GLO)- Sau những cáo buộc của tổ chức phi Chính phủ Global Witness về việc Tập đoàn HA.GL chiếm đất, phá rừng đẩy người dân trong vùng dự án trên đất nước Lào đến bần cùng hóa..., phóng viên Báo Gia Lai đã đến tỉnh Attapeu (Lào), nơi Tập đoàn HA.GL được giao 30.000 ha đất để tìm hiểu sự thật của những cáo buộc trên…
Nhận thấy tiềm năng rộng lớn của Attapeu, từ năm 2005, Tập đoàn HA.GL đã tiến hành khảo sát, tìm hiểu cơ hội đầu tư vào mảnh đất phía Nam Lào. Đến năm 2007, Tập đoàn chính thức đầu tư vào tỉnh Attapeu các loại cây công nghiệp như: cao su, mía, dầu cọ được xem là cây công nghiệp mang tính chiến lược…
 |
| Ảnh: Lê Anh |
Người dân Attapeu hưởng lợi từ dự án
Đến thời điểm này, Tập đoàn HA.GL là nhà đầu tư lớn nhất của Việt Nam đầu tư vào tỉnh Attapeu, tổng giá trị gần 160 triệu USD. Với vùng nguyên liệu 30.000 ha, trong đó diện tích cao su đã trồng 14.900 ha, dầu cọ 2.000 ha, mía 6.000 ha cùng các công trình như nhà máy chế biến mủ cao su, nhà máy mía đường, nhà máy nhiệt điện 30 MW…, Tập đoàn HA.GL đã giúp cho tỉnh Attapeu trở thành một trong những địa phương có tốc độ phát triển kinh tế cao nhất đất nước Lào.
Năm 2012, GDP của vùng đất phía Nam Lào tăng từ 13% lên 38%, thu nhập bình quân đầu người đạt gần 1.340 USD và tạo công ăn việc làm cho hơn 10.000 lao động (dự kiến sẽ tăng lên 20.000 lao động trong 2 năm tới).
Cũng từ khi các dự án của Tập đoàn HA.GL được triển khai trên đất Attapeu, người dân nơi đây được hưởng lợi từ những đóng góp của Tập đoàn trong vấn đề an sinh xã hội. Hàng trăm km đường giao thông, cầu cống cùng hệ thống điện được xây dựng mới, xây dựng bệnh viện 200 giường, trường học, đóng góp vào quỹ người nghèo (5 huyện) và xây mới hơn 12.000 ngôi nhà cho người dân sống trong vùng dự án... với tổng mức vốn viện trợ không hoàn lại hơn 30 triệu USD.
Nhờ được hưởng lợi từ các dự án, cuộc sống người dân Attapeu đã thay đổi lên một tầm cao mới. Ông Rô Kẹo, bản Hạt Sanh, huyện Xay Xẹt Tha, tỉnh Attapeu cho biết: “Khi chưa có dự án của Tập đoàn HA.GL, người dân ở đây chỉ sống bằng nghề làm ruộng (1 vụ) và săn bắn nên thu nhập hàng tháng của một gia đình (4 người) chỉ khoảng 2 triệu kíp. Nhưng từ khi vào làm công nhân cao su, chỉ mình tôi cũng thu nhập 6 triệu kíp/tháng (gần 300 USD), mỗi năm tổng thu nhập đạt hơn 80 triệu kíp. Con em được đến trường, người dân trong bản cũng được giúp đỡ khi ốm đau…”.
 |
| Công nhân Lào trồng cao su cho HA.GL. Ảnh: L.A |
Đánh giá về những đóng góp của Tập đoàn HA.GL đối với tỉnh Attapeu, ông Phonsamay Vienglavanh-Phó Bí thư Đảng ủy-Trưởng ban Thanh tra Nhà nước tỉnh Attapeu cho rằng: “Từ khi có các dự án đầu tư của HA.GL, nền kinh tế của tỉnh đã phát triển mạnh, đời sống của người dân tăng lên. Chúng tôi đánh giá cao về sự giúp đỡ của HA.GL với vấn đề an sinh xã hội của địa phương…”.
“Những cáo buộc không đúng sự thật”
Khi được hỏi về quan điểm của lãnh đạo tỉnh Attapeu trước những cáo buộc của Global Witness đối với Tập đoàn HA.GL, ông Phonsamay Vienglavanh khẳng định: “Việc giao đất cho Tập đoàn HA.GL đã có sự đồng thuận của Chính phủ Lào. Chúng tôi khẳng định, 30.000 ha khai hoang đã được khảo sát kỹ lưỡng, đây là rừng nghèo, hầu hết số lượng gỗ còn lại không có giá trị nhiều về kinh tế.
Những hình ảnh mà Global Witness đưa ra để làm bằng chứng cáo buộc được chụp từ vệ tinh nên không có độ chính xác. Còn những người dân được hỏi có thể là những người đang còn khúc mắc về vấn đề đền bù với HA.GL nên nói sai sự thật… Một lần nữa, chính quyền tỉnh Attapeu khẳng định, những cáo buộc của tổ chức phi Chính phủ Global Witness hoàn toàn không đúng sự thật…”.
Theo thông tin từ chính quyền tỉnh Attapeu thì 30.000 ha giao cho Tập đoàn HA.GL trước đây được quy hoạch là rừng sản xuất. Theo quy định của Chính phủ Lào, với loại rừng này có thể khai thác gỗ và trồng bổ sung hàng năm để khôi phục, không được chuyển mục đích sử dụng... Nhưng thực tế, hơn 20 năm trước, các công ty được giao chỉ khai thác gỗ mà không trồng bổ sung.
 |
| Khu tái định cư cho người dân. Ảnh: Lê Anh |
Bên cạnh đó, người dân cũng vào rừng chặt gỗ, chiếm đất làm rẫy. Trải qua một thời gian dài, đến thời điểm Tập đoàn HA.GL được giao 30.000 ha diện tích rừng này không còn nguyên trạng mà chỉ còn là rừng nghèo, không thể khôi phục.
Những vấn đề tồn đọng
Dù Chính phủ Lào và chính quyền tỉnh Attapeu đều đã lên tiếng khẳng định những cáo buộc của tổ chức phi Chính phủ Global Witness không đúng sự thật, nhưng qua làm việc với chính quyền tỉnh Attapeu và người dân, vẫn còn những khúc mắc giữa người dân và các dự án của Tập đoàn HA.GL.
Ông Phonsamay Vienglavanh- Phó Bí thư Đảng ủy, Trưởng ban Thanh tra Nhà nước tỉnh Attapeu cho biết thêm: “Hiện nay, còn khoảng 30 ha đất của người dân trong vùng dự án của HA.GL chưa thống nhất được giá đền bù, nên gây dư luận không tốt trong một bộ phận nhân dân. Do trong quá trình khai hoang, nhà thầu chưa phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương nên chưa giải quyết kịp thời những vướng mắc…”.
Theo tìm hiểu, giá đền bù cho người dân trong vùng dự án là 5 triệu kíp/ha, một số hộ dân cho rằng giá như vậy thấp hơn so với thực tế nên không chấp nhận. Bên cạnh đó, một số hộ dân khi thấy Tập đoàn HA.GL triển khai dự án cũng đã tự ý xây dựng nhà rẫy, phát nương để đòi hưởng chính sách đền bù, dù các hộ dân này không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc đất, khiến tình hình trở nên phức tạp.
Ông Phan Thanh Thủ- Giám đốc Công ty TNHH PTNN Hoàng Anh Attapeu cho biết: “Cơ bản công tác đền bù đã được giải quyết, trong quá trình khai hoang, diện tích đất của một số hộ dân chưa chấp nhận giá đền bù vẫn được giữ nguyên hiện trạng. Chúng tôi sẽ sớm giải quyết trong thời gian tới…”.
Ngoài những vấn đề trên, thì những kiến nghị xây dựng các công trình nước sạch phục vụ cho cuộc sống của người dân trong vùng dự án, vấn đề ô nhiễm môi trường của nhà máy mía đường cũng được chính quyền tỉnh Attapeu và người dân đề xuất, để Tập đoàn HA.GL tính toán giải quyết trong thời gian tới.
Lê Anh
