(GLO)- Tuần qua cả thế giới dồn cái nhìn về nước Mỹ. Nếu như 8 năm trước, lần bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ thứ 43 với chiến thắng lịch sử của ông Obama, người da màu đầu tiên làm Tổng thống, thì lần bầu cử thứ 45 này ghi dấu mốc đổi mới khác: Chính trị gia lão luyện, gia đình quyền thế Hillary Clinton đã thất bại trước doanh nhân “ngoại đạo”. Vì sao người Mỹ chọn Donald Trump mà không chọn Hillary Clinton?
 |
| Tân tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh:Telegraph |
Cả thế giới “sốc”, “sửng sốt”, “bất ngờ” về chiến thắng ngoạn mục của Donald Trump, tỷ phú bất động sản, người lần đầu bước vào chính trường. Càng ngạc nhiên hơn bởi trước đó, chân dung vị tỷ phú Trump được vẽ nhiều đường nét phản cảm như: tính cách thất thường, thích phát ngôn gây sốc, hay đả kích đường lối chính trị truyền thống, xem thường phụ nữ, dung tục. Hơn 70 tờ báo hàng đầu nước Mỹ không ưa, không ủng hộ ông; lần đầu tiên một ứng cử viên tổng thống bị tất cả các cựu tổng thống phản đối, không ủng hộ. Cả 3 cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình trước bầu cử Trump đều thua đối thủ; lần đầu tiên ứng cử viên tổng thống đòi bỏ tù ứng cử viên tổng thống khác nếu đắc cử. Vậy mà kết quả kiểm phiếu ngày 8-11, Trump liên tục dẫn trước Clinton từ thống kê đầu tiên. Chiến thắng ngoạn mục của Donald Trump với tỷ lệ cách biệt lớn, đạt 303 phiếu đại cử tri so với Clinton chỉ 235 phiếu. Bà Clinton đã chấp nhận thua cuộc và gọi điện chúc mừng Donald Trump nhưng gần nửa nước Mỹ ủng hộ bà vẫn rần rần phản đối, biểu tình, bạo loạn chết người. Báo Newsweek phải thu hồi hơn 125.000 bản vì lỡ đăng hình Clinton thắng cử. Một tuần sau bầu cử, có đến hơn 3 triệu người ký đơn phản đối kết quả, song sự thật khó đảo ngược.
Có thực tế ai cũng thấy là Donald Trump-Tổng thống thứ 45 của Mỹ, một vị trí quyền lực nhất thế giới đưa ra tranh cử bằng quan điểm, chính sách khác lạ những tổng thống tiền nhiệm. Tổng thống Mỹ quen khuynh đảo khắp châu lục khiến chỗ này ổn định, chỗ nọ bất an, người này hưởng lợi, người khác thiệt thòi. Song Trump nhìn nhận khác, đặt lợi ích của công dân Mỹ lên trên, theo cách riêng của doanh nhân. Ông bắt NATO phải trả tiền cho lính Mỹ, xây tường ngăn cư dân Mexico... Cả thế giới đang rất quan tâm tới “bộ sậu” chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Trump; chính sách của ông với các nước khác, trong đó có Việt Nam, có Tây Nguyên, có Gia Lai.
Người Mỹ lựa chọn ông Trump hẳn có lý lẽ và niềm tin của họ. Một người chiến thắng vượt trội trên lĩnh vực chuyên môn của mình là kỳ tài, đằng này ông Trump thắng ở lĩnh vực ông được xem là ngoại đạo quả thật vĩ đại. Từ doanh nhân bước vào chính trường, ông đã thắng trong chính nội bộ đảng Cộng hòa, thổi luồng gió mới vào tư tưởng truyền thống của đảng Cộng hòa trước khi thành công trong cuộc đua gian truân vào chiếc ghế Tổng thống.
Có lẽ ông Trump đã lựa chọn đúng vấn đề người Mỹ quan tâm nhất, đó là đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại; đó là đưa việc làm về Mỹ, là tránh “bao đồng” ôm nỗi lo của nước khác mà các tổng thống trước rạch ròi xác định đồng minh (như NATO); tránh khoét sâu mâu thuẫn những nước mà chính trị Mỹ liệt kê là đối thủ (như Nga). Sự quan tâm của ông Trump đến vấn đề quốc gia, dân tộc, đến nồi cơm và chỗ ở của người dân trùng với mối quan tâm của bất kỳ người đứng đầu nhà nước nào từ xưa đến nay, song quan điểm của ông lại được người dân ủng hộ bởi tính thực dụng của nó.
 |
| Vì sao người Mỹ chọn Donald Trump mà không chọn Hillary Clinton? |
Người Mỹ thấy rõ dưới thời Tổng thống Obama, nước Mỹ trong lòng đa số các quốc gia là một nước Mỹ tốt bụng, quan tâm và giúp đỡ các quốc gia nhỏ bé, nghèo, yếu, không cho các nước lớn ức hiếp, bắt nạt (bà Hilary Clinton cũng tiếp bước chính sách này). Nước Mỹ trải lòng hơn khi Tổng thống của họ có nhiều chuyến công du nước ngoài, bình thường hóa quan hệ với nhiều nơi mà trước đây rất kỳ thị như Cuba, Iran. Nhưng người Mỹ cảm thấy yếu hèn khi những cái gai trong mắt lâu ngày không giải quyết nổi cũng như sự thách thức của một số nước cạnh tranh vai trò số 1 của Mỹ. Nhiều năm liền, người ta thấy Obama không nằm trong danh sách nhân vật quyền lực nhất hành tinh mà rơi vào Tổng thống Nga Putin. Vì thế người Mỹ chọn lựa một người mạnh mẽ như Trump chứ không phải người tốt như bà Clinton.
Thế giới trong thế kỷ XX và những năm đầu thế kỷ XXI trải qua tư tưởng “đại thế giới”, “toàn nhân loại”, “toàn cầu hóa” đẩy mối quan tâm của mỗi người thành vấn đề nhân loại và đưa giá trị nhân loại áp đặt lên mỗi người. Con người xã hội đẩy lên đến độ chơi vơi, khi mà bản sắc văn hóa của từng quốc gia, dân tộc, tôn giáo bị xem nhẹ, lấy thước đo của một số nước làm chuẩn, khiến cho con người ngày càng trở nên bất rối loạn, bất an. Những lợi ích Mỹ núp bóng các chính sách toàn cầu hóa, nhân đạo, đồng minh... làm cho nhiều quốc gia, dân tộc khác không tâm phục, khẩu phục. Vì thế chủ nghĩa dân tộc cực đoan, cuộc đấu tranh tôn giáo, sắc tộc liên tục nổ ra mà mục tiêu của họ vẫn là nước Mỹ, người Mỹ. Những người dân Mỹ bình thường cảm thấy bất an hơn, hư vinh “công dân số 1 thế giới” lâu nay được khoác cho quốc tịch Mỹ ngày càng rẻ rúng khi làn sóng nhập cư đang rộng cửa đến Mỹ.
Ông Trump, một người làm kinh tế thành đạt, người quan tâm tới nhu cầu khách hàng công dân Mỹ, cộng với sự thông minh và mạnh mẽ trong tính cách đã chinh phục được niềm tin của người Mỹ. Trump từng nói điều buồn cười nhất của ông là không thích giới tỷ phú Mỹ mà thích gần gũi với giới trung lưu và người nghèo. Người giàu ít, người nghèo nhiều, ông đứng về phía người Mỹ nghèo-những người cần ông chăm lo cho cơm áo gạo tiền của họ chứ không phải người mà họ bỏ phiếu để lo các vấn đề bao đồng.
Nhật Cường
