Theo thông tin từ Bộ Công Thương, mới đây, cơ quan này đã có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ báo cáo tình hình kiểm tra hoạt động xuất khẩu gạo. Đáng chú ý, trong đó, Bộ Công Thương đề xuất dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo theo quy định tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020 của Văn phòng Chính phủ.
Mới đây, Bộ Công Thương đã phối hợp cùng Bộ NN&PTNT, Bộ Tài chính, Bộ Công an và Hiệp hội Lương thực Việt Nam khảo sát tại cảng Cát Lái, cảng ICD để nắm tình hình về lượng gạo hàng hóa.
Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo trong quý I năm 2020 đạt 1,52 triệu tấn. Được biết, hạn ngạch gạo được phép xuất khẩu trong tháng 4.2020 là 400.000 tấn và được bổ sung 100 nghìn tấn tạm ứng trước theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng tại Thông báo số 163/TB-VPCP ngày 21/4/2020 của Văn phòng Chính phủ.
Tuy nhiên, theo kết quả kiểm tra của Đoàn liên ngành, tới ngày 24/4/2020 xuất khẩu gạo mới đạt 185.634,59 tấn. Căn cứ năng lực thông quan của hệ thống cửa khẩu quốc tế hiện nay, dự kiến xuất khẩu gạo trong tháng 4 sẽ dao động trong khoảng 300 - 350 nghìn tấn. Như vậy, tính từ đầu năm đến hết tháng 4, xuất khẩu gạo ước đạt tối đa 1,9 triệu tấn.
Gạo xuất khẩu trong tháng 5 sẽ được bỏ hạn ngạch 400.000 tấn/tháng
Do đó, dựa trên cơ sở các số liệu mới nhất về cung - cầu gạo trong nước trước khi bước vào vụ Hè Thu và tình hình thị trường gạo trên thế giới Bộ Công Thương và các Bộ, ngành thống nhất kiến nghị Thủ tướng Chính phủ thay đổi phương án điều hành hoạt động xuất khẩu gạo trong tháng 5/2020.
Cụ thể, kể từ ngày 01/5/2020, dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo quy định tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020 của Văn phòng Chính phủ. Kể từ ngày 01/5/2020, cho phép hoạt động xuất khẩu gạo được trở lại bình thường, tiếp tục thực hiện theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15/8/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Ngoài ra, để duy trì, đảm bảo an ninh lương thực trong trạng thái bình thường mới hiện nay, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu điều hành xuất khẩu gạo tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15/8/2018 của Chính phủ, Bộ Công Thương xin kiến nghị tiếp tục thực hiện một số biện pháp hỗ trợ sau đây:
“Tiếp tục thực hiện nghiêm việc chỉ xuất khẩu gạo qua cửa khẩu quốc tế (đường bộ, đường sắt, đường biển, đường thủy, đường hàng không). Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng Hải quan, Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng Biên phòng, Bộ Công an chỉ đạo lực lượng công an, Bộ Công Thương chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ để phòng ngừa, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu gạo qua biên giới.
Bộ Công Thương tiếp tục đôn đốc các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo nghiêm túc tuân thủ quy định tại Điều 12 của Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về việc thường xuyên duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% số lượng gạo mà thương nhân đã xuất khẩu trong 6 tháng trước đó và cam kết sẽ cung cấp ngay ra thị trường trong nước nếu được Chính phủ yêu cầu, đồng thời đề nghị 20 thương nhân xuất khẩu gạo lớn nhất ký thỏa thuận với ít nhất là 01 hệ thống siêu thị về việc bảo đảm cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu”, văn bản Bộ Công Thương nêu rõ.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đề xuất được “cầm cân nảy mực, có quyền thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp cho những thương nhân không chấp hành đúng quy định.
Cụ thể, trong trường hợp thương nhân không thực hiện việc duy trì mức dự trữ lưu thông theo quy định, hoặc không thực hiện cam kết theo thỏa thuận đã ký, hoặc khai báo không trung thực đã được nhắc nhở nhưng không khắc phục.
“Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần chủ động chỉ đạo các Sở Công Thương trên địa bàn tăng cường công tác đôn đốc, giám sát, kiểm tra việc duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo trên địa bàn, đồng thời chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này. Bộ NNN&PTNT đẩy mạnh công tác sản xuất nông nghiệp, đảm bảo đáp ứng đủ nguồn cung thóc gạo phục vụ nhu cầu lương thực trong nước và xuất khẩu”, đại diện Bộ Công Thương thông tin thêm.
Thanh Phong (Dân Việt)