Phổ cập 4G, người dùng, nhà mạng được lợi

Tính tới tháng 8 vừa qua, có gần 400 nhà mạng tại 129 nước và vùng lãnh thổ đã đầu tư vào di động 5G. Theo dự báo của Tập đoàn Ericsson (Thụy Điển), đến cuối năm 2025, internet 5G sẽ bao phủ tới 65% thế giới. Và khi thế giới chuyển sang công nghệ mạng 5G thì người dùng di động đại trà có cơ hội được tiếp cận mạng 4G.

Hiện mạng viễn thông Việt Nam cùng tồn tại đồng thời 3 công nghệ di động mặt đất là GSM (2G) triển khai từ năm 1990, IMT 2000 (3G) từ năm 2009 và LTE-A (4G) từ năm 2016. Việc duy trì cùng một lúc quá nhiều công nghệ mạng di động riêng biệt gây tốn kém cho doanh nghiệp khiến họ không thể tập trung nguồn lực để đầu tư nâng cao chất lượng và triển khai công nghệ mới, khiến cho tài nguyên tần số bị chia nhỏ và chiếm dụng. Việc phổ cập 4G chính là tiền đề để Việt Nam tiến tới tắt sóng 2G, dành tài nguyên băng tần cho 5G.

Việc phổ cập 4G đem lại nhiều lợi ích trong công cuộc chuyển đổi số khi mọi hoạt động đều có thể diễn ra trên nền internet. Tốc độ 4G là đủ tốt cho các ứng dụng phổ cập, thậm chí cả dịch vụ khám chữa bệnh từ xa Telehealth. Tại hội nghị tổng kết hoạt động năm 2019 hồi cuối tháng 12-2019, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết bộ đã trình Thủ tướng phương án tắt sóng 2G vào năm 2022. Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh tắt sóng 2G là thông điệp mạnh để bỏ "gánh nặng" của quá khứ. Việc tắt sóng 2G và tiến hành chương trình hỗ trợ máy 4G cho người dân sẽ giúp đưa Việt Nam thành một trong số ít nước đạt 100% thiết bị là điện thoại thông minh và sẵn sàng cho việc xây dựng công dân điện tử. Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 mà Thủ tướng đã phê duyệt cũng có mục tiêu là phổ cập mạng di động 4G/5G và điện thoại thông minh đến từng người dân Việt Nam. Đây được coi là cuộc cách mạng để thúc đẩy chính phủ điện tử, kinh tế số, xã hội số…

Công nghệ 2G chỉ có thể cung cấp tác vụ gọi điện và nhắn tin. Chỉ từ mạng 3G trở lên, người dùng di động mới truyền tải được dữ liệu thoại và ngoài thoại (tải dữ liệu, gửi email, tin nhắn nhanh, hình ảnh, âm thanh, video clip...) cũng như trải nghiệm các ứng dụng di động trên nền hệ điều hành như máy tính di động. Tuy nhiên, 2G vẫn tồn tại vì số người dùng điện thoại để nghe - gọi vẫn còn nhiều, chủ yếu do cước phí và giá thiết bị 2G rẻ.

Cũng như 3G trước đây, việc phổ cập 4G cần giải quyết 2 yêu cầu: Mức cước dịch vụ và giá thiết bị người dùng. Cước cao thấp phụ thuộc các nhà mạng. Dù sao sau một số năm hoạt động, cơ sở hạ tầng 4G cũng đã được khấu hao khá nhiều, nhà mạng cần tính toán để có mức lợi nhuận vừa phải để người dùng di động có lợi. Về thiết bị, trong khi phải lao vào cuộc chạy đua thiết bị 5G, các nhà sản xuất giờ đây có thể nới tay hơn cho thiết bị 4G. Công nghệ sản xuất thiết bị 4G giờ đã phổ cập và các linh kiện đã có giá thấp hơn nhiều.

Với năng lực hiện nay, Việt Nam có thể chủ động về thiết bị 4G. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã làm chủ công nghệ và sản xuất được smartphone như Vingroup, Bkav, VNPT Technology,… đặc biệt là Vingroup với thương hiệu Vsmart. Bên cạnh đó, nếu như Việt Nam có chủ trương cụ thể, các thương hiệu điện thoại nước ngoài cũng có thể tham gia. Mới đây nhất, ngày 16-11, HMD Global đã ra mắt thị trường Việt Nam 3 mẫu điện thoại phổ thông 4G mới là Nokia 8000 4G, Nokia 6300 4G và Nokia 215 4G với giá từ 749.000 đồng.

Việc nhà mạng phối hợp với nhà sản xuất điện thoại để có những thiết bị 4G kèm gói cước rẻ là một giải pháp đúng đắn và khả thi. Ngay từ tháng 2-2020, nhà mạng Viettel đã cho biết sẽ phối hợp các nhà cung cấp Việt Nam phân phối loạt smartphone 4G giá dưới 1,5 triệu đồng/máy và điện thoại chức năng 4G có giá khoảng 400.000 đồng/máy. Ngày 12-11, Viettel xác nhận sẽ hợp tác với VinSmart bán smartphone 4G Vsmart Bee Lite theo hình thức trợ giá chỉ còn 600.000 đồng (giá bình thường 1,49 triệu đồng). 

Trên tầm quản lý nhà nước, việc phổ cập 4G cần có lộ trình và cả chính sách hỗ trợ. Nó cũng tương tự như khi tắt sóng truyền hình analog, nhà nước phải hỗ trợ người dân chuyển sang truyền hình kỹ thuật số. Đây là một nhiệm vụ có thể xã hội hóa giữa nhà nước và các doanh nghiệp (nhà mạng và nhà sản xuất thiết bị). Tất nhiên, các doanh nghiệp cũng sẽ có lợi khi người dùng di động chuyển sang các công nghệ tiên tiến hơn. Trong một buổi làm việc gần đây với Bộ Thông tin - Truyền thông và các bộ - ngành liên quan, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã đề nghị phương án hỗ trợ và giảm giá smartphone 4G để phổ cập cho người dân. Phương án này có sự tham gia của các nhà mạng, doanh nghiệp sản xuất điện thoại, doanh nghiệp phát triển ứng dụng di động Việt Nam.