Ấn Độ là quốc gia chiếm khoảng 40% xuất khẩu gạo toàn cầu trong năm ngoái. Ngày 20-7-2023, Ấn Độ đột ngột cấm xuất khẩu toàn bộ các loại gạo tẻ (non-basmati) nhằm đảm bảo nguồn cung cho thị trường nội địa, trong khi gạo tẻ chiếm tới 80% tổng lượng xuất khẩu hàng năm của nước này. Chưa dừng lại ở đó, rạng sáng ngày 26-8-2023 (theo giờ New Delhi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Ấn Độ tiếp tục ký sắc lệnh áp thuế xuất khẩu lên tới 20% đối với mặt hàng gạo đồ (basmati-loại gạo mà phần thóc được ngâm trong nước nóng rồi mới được gia công chế biến) và có hiệu lực ngay lập tức.
 |
Ấn Độ hiện chiếm khoảng 40% tổng lượng gạo xuất khẩu trên toàn cầu và chiếm thị phần lớn trong phân khúc gạo giá rẻ. (Đồ hoạ: Reuters) |
Tiếp đến, ngày 27-8, Chính phủ Ấn Độ quyết định không cho phép xuất khẩu gạo basmati dưới 1.200 USD/tấn. Mục tiêu không cho phép xuất khẩu gạo basmati dưới 1.200 USD/tấn là để hạn chế khả năng vận chuyển “bất hợp pháp” gạo non-basmati trắng dưới vỏ bọc gạo basmati cao cấp. Cũng cần nói thêm, gạo basmati là một loại gạo phổ biến trong ẩm thực Ấn Độ và khu vực Nam Á. Gạo basmati Ấn Độ có 2 loại là gạo trắng và gạo lứt, được biết đến với hương vị hấp dẫn, hương thơm dễ chịu.
 |
Sản xuất gạo tại Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Long-Chi nhánh Đồng Tháp (xã Định An, huyện Lấp Vò, Đồng Tháp). (Ảnh: TTXVN) |
Bộ thương mại Ấn Độ còn chỉ đạo cơ quan xúc tiến thương mại APEDA (Hiệp hội xúc tiến xuất khẩu nông sản Ấn Độ) không đăng ký hợp đồng dưới 1.200 USD/tấn. Các hợp đồng hiện tại có giá dưới 1.200 USD/tấn vẫn bị hủy bỏ. Một ủy ban dưới sự chủ trì của APEDA sẽ được thành lập để đánh giá các hành động trong tương lai.
Với việc siết chặt của Chính phủ Ấn Độ, giá gạo tại châu Á tăng mạnh lên mức cao nhất trong gần 15 năm vào đầu tháng này và có thể tăng cao hơn, làm tăng chi phí của các nước nhập khẩu như Philippines và một số quốc gia khác trong khu vực châu Á và châu Phi.
Theo Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ, B.V. Krishna Rao, với quyết định áp thuế lên gạo đồ, giá gạo trong nước sẽ giảm và góp phần kiểm soát lạm phát giá lương thực. Tuy nhiên, giá gạo toàn cầu sẽ tăng và người mua sẽ phải chịu mức giá cao hơn.
