Tai biến mạch máu não (hay đột quỵ) là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 2 sau bệnh lý tim mạch và là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế trên thế giới.
Tai biến mạch máu não hay còn gọi là đột quỵ là tình trạng thiếu máu đột ngột đến một phần não, làm cho các tế bào não thiếu ôxy và chết, gây nên các rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác,.. Sự gián đoạn của quá trình cung cấp máu và ôxy lên não có thể do tắc mạch, huyết khối động mạch não hoặc vỡ mạch máu não.
| Hiện nay có tới 25% ca đột quỵ xảy ra ở nhóm người trẻ tuổi |
Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não có thể do mắc các bệnh: Tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, mỡ máu… nhưng không được kiểm soát tốt. Bệnh đang ngày càng phổ biến ở Việt Nam và là một trong những bệnh gây tử vong cao nhất, sau bệnh lý tim mạch. Trước đây, bệnh thường xảy ra ở những người cao tuổi, hiếm gặp ở người trẻ nhưng ngày nay có khoảng 25% ca đột quỵ xảy ra ở những người trẻ tuổi. Đột quỵ ở người trẻ đang có chiều hướng gia tăng đáng báo động tăng gần 50% trong vòng 12 năm qua.
Đáng lưu ý với tình trạng thời tiết rét đậm như hiện nay, số người đến khám và cấp cứu do tai biến mạch máu não tăng cao. Vì thế, các bác sĩ mong muốn giúp người dân, nhất là những người bệnh tim mạch, kiểm soát được các yếu tố nguy cơ bởi khi mắc bệnh cũng đồng nghĩa với việc người bệnh sẽ đối mặt với hàng loạt các biến chứng nguy hiểm.
Sau đây là 5 biến chứng mà người bệnh tai biến mạch máu não thường gặp:
Liệt vận động
Khoảng 90% bệnh nhân đột quỵ bị liệt vận động (liệt nửa người, liệt tay chân, liệt mặt, liệt các dây thần kinh sọ não, tê bì cảm giác nửa người) sau đột quỵ. Di chứng này gây khó khăn cho bệnh nhân về sinh hoạt, đi lại hàng ngày. Đồng thời bệnh nhân liệt nằm lâu ngày có thể gặp một số biến chứng nguy hiểm như: Cứng khớp, loét các điểm tì đè, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, huyết khối tĩnh mạch sâu... thậm chí tử vong cho người bệnh.
Rối loạn ngôn ngữ
Sau đột quỵ, người bệnh có thể gặp các rối loạn về ngôn ngữ do tổn thương tại vùng não chi phối cho chức năng ngôn ngữ với biểu hiện khá đa dạng như: nói ngọng, nói lắp, âm điệu bị biến đổi… và gặp khó khăn khi diễn đạt, thậm chí là không nói được.
Để giúp người bệnh có thể giao tiếp được trở lại bình thường, hãy giúp người bị đột quỵ được học lại kỹ năng giao tiếp, bởi đây cũng là cách giúp họ không còn cảm thấy buồn chán vì không được giao lưu với người xung quanh.
Suy giảm nhận thức
Đây là một trong những biến chứng nặng nề của bệnh đột quỵ não dẫn đến sa sút trí tuệ của người bệnh. Người bệnh bị rối loạn nhận thức có các biểu hiện như: hay quên, suy giảm trí nhớ, đầu óc lơ mơ không tỉnh táo, mất khả năng định hướng không gian, thời gian, không nhận biết được người thân, gia đình của mình và không hiểu được lời nói của người khác….
Trầm cảm hay rối loạn cảm xúc
Người bệnh sau đột quỵ thường bị suy giảm hoặc mất khả năng tự chăm sóc bản thân và phải nhờ đến sự chăm sóc của người thân, cùng với rối loạn trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, khó khăn trong giao tiếp với người khác, không thể tham gia các hoạt động trước đây... Điều này có thể khiến cho người bệnh cảm thấy tự ti, mặc cảm, dễ dẫn đến trầm cảm hay rối loạn cảm xúc, dễ cáu gắt, xúc động... Những trường hợp này thường được khuyến khích người bệnh tham gia nhóm hoặc câu lạc bộ để chia sẻ thông tin.
| Các bác sĩ khám bệnh và tư vấn, giúp người dân phòng ngừa đột quỵ |
Rối loạn tiểu tiện
Rối loạn cảm giác và nhận thức khiến bệnh nhân không kiểm soát được tình trạng tiểu tiện dẫn đến tiểu tiện không tự chủ.
Qua theo dõi chúng tôi thấy rằng tai biến mạch máu não có liên quan đến lạm dụng bia, rượu, thuốc lá, sử dụng các chất kích thích, lười vận động, tình trạng béo phì... Vì thế, hạn chế bia rượu, thuốc lá là rất cần thiết. Bên cạnh đó, cần năng vận động, nhất là tập thể thao để ngăn ngừa bệnh tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, với thời tiết lạnh ẩm, rét đậm ở nhiều địa phương như hiện nay mọi người cần chú ý giữ ấm toàn thân, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, người có bệnh mãn tính và người lớn tuổi không nên ra đường sớm, không tập thể dục ngoài trời sớm.
|
Mỗi năm, Việt Nam có hơn 230.000 người bị đột quỵ
Tại buổi khám, tư vấn miễn phí về điều trị và dự phòng tai biến mạch máu não vào ngày 21-12, do Bệnh viện Việt Đức tổ chức, các bác sĩ cho biết những dấu hiệu của tai biến mạch máu não có thể rất nhẹ, nhưng cũng có khi rất nặng (liệt mặt, liệt tay, liệt chân...). Khi có những dấu hiệu trên cần đưa ngay bệnh nhân vào bệnh viện càng sớm càng tốt, bởi trong "giờ vàng" (dưới 4,5 giờ từ khi khởi phát bệnh) hiệu quả điều trị sẽ cao nhất.
Theo bác sĩ Phạm Đức Hiếu, Khoa Nội-Hồi sức thần kinh (Bệnh viện Việt Đức) trong buổi khám miễn phí, đã có nhiều nam giới trẻ tuổi (dưới 40 tuổi) đến khám và được phát hiện có các dấu hiệu của bệnh. Có nhiều trường hợp có dấu hiệu tai biến nhẹ nhưng chủ quan không đi khám mà sử dụng các sản phẩm thuốc nam để điều trị khiến bệnh diễn tiến nặng. Ở Việt Nam, mỗi năm có hơn 230.000 người bị đột quỵ. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam.
|
TS-BS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Nội - Hồi sức thần kinh (Bệnh viện Việt Đức)
(Dẫn nguồn NLĐO)