Đuối nước tại Việt Nam gặp quanh năm nhưng không phải người dân nào cũng có kiến thức sơ cứu, làm mất cơ hội cứu sống nạn nhân.
Mới đây, khoa Cấp cứu, BV Xanh Pôn, Hà Nội tiếp nhận bé trai 5 tuổi bị đuối nước trong tình trạng khó thở, ho nhiều, mệt mỏi.
Gia đình cho biết, cách đó khoảng một tiếng, cháu theo cha mẹ đến đăng ký học bơi, trong lúc phụ huynh đang trao đổi với thầy giáo thì cháu hiếu động nhảy xuống bể và bị đuối nước. Cứu hộ bể bơi nhanh chóng sơ cứu rồi chuyển cấp cứu đến BV Xanh Pôn.
Tại BV, kết quả chụp X-quang cho thấy, hình ảnh viêm phổi phải. Sau 5 giờ điều trị tích cực cùng kháng sinh và bổ sung dinh dưỡng tại khoa Cấp cứu, trẻ đã qua tình trạng nguy hiểm, được chuyển lên khoa Nhi hô hấp. Sau 5 ngày, bé ổn định và được ra viện.
| Đuối nước rất phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là với trẻ em, do đó cộng đồng cần trang bị kĩ năng bơi và sơ cứu đuối nước đúng cách. Ảnh minh hoạ |
BS Trần Văn Trung, Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu Nhi, BV Xanh Pôn cho biết, khi trẻ bị đuối nước, phản xạ đầu tiên là trẻ bị co thắt thanh quản, tiếp sau đó là phản xạ ho làm nước và các chất bẩn, dị vật sặc vào phổi dẫn đến suy hô hấp, giảm oxy máu, thay đổi về khối lượng tuần hoàn và sau đó là nhiễm khuẩn ở phổi. Thời gian thiếu oxy càng dài thì khả năng tử vong càng cao và di chứng càng nặng nề.
Do vậy, đối với trẻ bị đuối nước, việc sơ cứu sớm và đúng cách ngay tại hiện trường là rất quan trọng để cứu sống trẻ và giảm thiểu các di chứng do thiếu oxy não.
Cách sơ cứu đuối nước
BS Trung nhấn mạnh, việc làm đầu tiên đối với một nạn nhân đuối nước là phải giải phóng đường thở và cung cấp ôxy cho nạn nhân.
Theo đó, nếu nạn nhân còn tỉnh, giãy giụa dưới nước, nên ném cho nạn nhân một cái phao, một khúc gỗ, hoặc một sợi dây để giúp họ lên bờ. Không nên nhảy xuống nước nếu không biết bơi, hoặc không được huấn luyện cách đưa người đuối nước còn tỉnh lên bờ vì lúc này nạn nhân hoảng loạn, dễ níu chặt lấy bất cứ thứ gì vớ được, kể cả người cứu nạn.
Khi cấp cứu nạn nhân ngay ở dưới nước cần phải nâng đầu nạn nhân nhô lên khỏi mặt nước, có động tác để giúp cho nạn nhân trấn tĩnh và thở. Nếu nạn nhân bất tỉnh dưới nước (chỉ xuống cứu khi người cứu biết bơi). Nếu không thì gọi người hỗ trợ hoặc dùng thuyền nếu có để ra cứu. Ngay sau khi đưa được nạn nhân vào bờ, cần tiến hành cấp cứu tại chỗ.
Sau khi đưa nạn nhân lên bờ, sơ cứu đuối nước theo 2 bước:
Bước 1: Đặt nạn nhân nằm ngửa trên nền cứng, khô ráo, thoáng khí.
Bước 2: Trường hợp nạn nhân tự thở, cho nằm nghiêng sang một bên. Cởi bỏ quần áo ướt, giữ ấm. Nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất vì có thể sẽ xảy ra khó thở tái diễn.
Trong trường hợp bất tỉnh, hãy quan sát lồng ngực nạn nhân xem có di động hay không. Nếu lồng ngực không di động, tức là đã ngừng thở thì phải nhanh chóng thực hiện hô hấp nhân tạo bằng cách: Đặt nạn nhân nằm ưỡn cổ và nghiêng mình sang bên trái; lau sạch dãi, chất thải hoặc dị vật ở miệng và mũi nạn nhân; Thực hiện hà hơi thổi ngạt bằng miệng ngay lập tức.
Sau khi thổi ngạt 2 cái, cần kiểm tra xem tim nạn nhân còn đập hay không bằng cách bắt mạch cảnh, bẹn, hoặc áp tai vào lồng ngực bên trái xem có tiếng tim đập không.
Nếu không bắt được mạch chứng tỏ tim đã ngừng đập, cần phải hô hấp nhân tạo kèm theo ép tim ngoài lồng ngực. Sau đó vừa làm vừa đưa nạn nhân đi cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất.
Ép tim lồng ngực đúng kỹ thuật phải dùng 2 tay đan vào nhau, để lên 1/3 dưới của xương ức hoặc giữa xương ức. Tay ép chạm vuông góc với thành ngực, dùng lực toàn thân chứ không riêng 2 cánh tay, đảm bảo độ lún phải đạt 5cm.
Tốc độ ép 100 lần/phút, sau 30 cái lại quay sang thổi ngạt 2 lần. Làm liên tục cho đến khi nạn nhân thở được hoặc có cứu hộ đến.
Sai lầm khi sơ cứu đuối nước
Dù tỉ lệ bị đuối nước tại Việt Nam khá lớn, nhưng rất nhiều người không biết cách sơ cứu. Phổ biến nhất là thói quen dốc ngược nạn nhân, vác lên vai rồi chạy.
BS Trung cho biết, đây là hành động hoàn toàn sai vì thứ nhất, làm mất thời gian quý giá để hô hấp nhân tạo cứu sống bệnh nhân. Thứ 2 là khi ngạt nước thực ra nước ở trong phổi không nhiều như mọi người nghĩ, nó sẽ được tống ra ngoài khi hô hấp nhân tạo, ép tim ngoài lồng ngực và khi bệnh nhân thở trở lại.
Ngoài ra một số trường hợp khi vớt được người đuối nước không hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực ngay mà chuyển bệnh nhân đến viện, làm mất thời gian vàng cứu nạn nhân, gây ra di chứng não sau này nếu bệnh nhân còn sống do bệnh nhân bị thiếu oxy ở các tổ chức trong một thời gian dài, đặc biệt là não.
Minh Anh (VIE)