Buổi tọa đàm nhằm khẳng định, làm sâu sắc thêm tầm vóc, ý nghĩa của Chiến thắng Tây Nguyên đối với sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước; phân tích nguyên nhân thắng lợi, đúc rút những bài học kinh nghiệm quý, vận dụng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Đây là chương trình nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Trung tướng Thái Đại Ngọc-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam tham dự và phát biểu chỉ đạo.
Chủ trì buổi tọa đàm có Thiếu tướng Lê Minh Quang-Chính ủy Quân đoàn 34, Thiếu tướng Nguyễn Bá Lực-Tư lệnh Quân đoàn 34 và Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ-Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân.
Tham dự tọa đàm có các cựu chiến binh tham gia Chiến dịch Tây Nguyên, nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử, quân sự và lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương khu vực Tây Nguyên.
Mở ra thời cơ chiến lược
Trình bày báo cáo đề dẫn buổi tọa đàm, Chính ủy Quân đoàn 34 Lê Minh Quang thông tin: Nắm vững thời cơ chiến lược đang đến, từ ngày 18-12-1974 đến 8-1-1975, Bộ Chính trị đã họp thông qua quyết tâm chiến lược giải phóng miền Nam, trong đó xác định Nam Tây Nguyên là mục tiêu mở đầu.
Ngày 9-1-1975, Thường vụ Quân ủy Trung ương họp quán triệt, tổ chức thực hiện nghị quyết của Bộ Chính trị về Chiến dịch Tây Nguyên và quyết định mở chiến dịch mang mật danh Chiến dịch 275.
Thực hiện quyết tâm của Bộ Chính trị về giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, sau 1 tháng chiến đấu, từ ngày 4-3 đến 3-4-1975, đòn tiến công bất ngờ của quân và dân ta đã giành được thắng lợi to lớn, giải phóng Tây Nguyên.
Thắng lợi mở màn cuộc tiến công chiến lược trên chiến trường Tây Nguyên đã tạo ra sự thay đổi căn bản về so sánh thế và lực có lợi cho ta, đẩy chính quyền và ngụy quân Sài Gòn vào trạng thái suy sụp, tan rã về chiến lược, dẫn đến co cụm, bị động đối phó trên các chiến trường.
Phát huy đà thắng lợi ở Tây Nguyên, ta phát triển truy kích địch xuống các tỉnh Nam Trung Bộ, giải phóng Quy Nhơn, Tuy Hòa, Nha Trang và tiếp đó mở đòn tiến công gối đầu, kế tiếp Trị Thiên-Huế và Đà Nẵng; chọc thủng phòng tuyến Phan Rang, Xuân Lộc, tiến lên giành thắng lợi trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
“Chiến thắng Tây Nguyên mở ra thời cơ chiến lược quan trọng của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975, đập tan lực lượng chủ lực chủ yếu; phá vỡ, làm đảo lộn hoàn toàn thế chiến lược của địch, tạo ra bước nhảy vọt về thế và lực cho ta, làm thay đổi cục diện chiến tranh ở thời điểm mang tính quyết định”-Thiếu tướng Lê Minh Quang nhấn mạnh.
Tại buổi tọa đàm, các đại biểu đã trình bày tham luận khẳng định ý nghĩa quan trọng của Chiến thắng Tây Nguyên. Theo Trung tướng, Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Đức Hải-nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược quốc phòng (Bộ Quốc phòng): “Thắng lợi của Chiến dịch Tây Nguyên trước hết là việc nắm chắc địch, hiểu rõ về ta, để quyết định những vấn đề tác chiến mang tính quyết định.
Đặc biệt là nghệ thuật tạo thế nghi binh, tập trung lực lượng ưu thế, chuyển hóa thế trận sáng tạo, mưu trí, linh hoạt; là thể hiện sức mạnh chiến tranh nhân dân trên chiến trường Tây Nguyên trong những chiến dịch mang ý nghĩa chiến lược”.
Nhớ về một thời hoa lửa cùng đồng đội và đồng bào Tây Nguyên chiến đấu với kẻ thù, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Vi Hợi-nguyên chiến sĩ Sư đoàn 320 (Quân đoàn 34) bày tỏ: “Tham gia buổi tọa đàm hôm nay, tôi rất xúc động tưởng nhớ đồng đội, Nhân dân sát cánh trong Chiến dịch Tây Nguyên đã ngã xuống khi chiến đấu với kẻ thù.
Tôi nhớ nhất là các trận đánh ác liệt giữa Sư đoàn 320 với quân địch trên đường 7 (nay là quốc lộ 25) trong 2 ngày 17 và 18-3-1975. Tôi đã cùng với đồng đội truy kích, tiêu diệt kẻ địch và trực tiếp bắt sống Chuẩn tướng Trần Văn Cẩm là phụ tá chỉ huy cuộc tháo chạy của Quân đoàn 2 ngụy trên đường 7.
Đội hình địch tan tác, chồng chéo lên nhau, khói lửa ngút trời, xác binh lính địch chết đặc mặt sông Ba bên đường. Đường 7 được xem là “vùng đất chết”, nơi đặt dấu chấm hết cho toàn bộ Quân đoàn 2 ngụy tại chiến trường Tây Nguyên”.
Bài học quý trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Thay mặt Thượng tướng, Phó Giáo sư-Tiến sĩ Trần Việt Khoa-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Quốc phòng (Bộ Quốc phòng) trình bày tham luận “Xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân trên Tây Nguyên trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước” tại hội thảo, Đại tá, Tiến sĩ Vũ Ngọc Thủy-Viện trưởng Viện Khoa học nghệ thuật quân sự-nêu rõ: Đảng ta đã tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức Đảng, xây dựng thế trận, niềm tin và quyết tâm theo cách mạng của Nhân dân Tây Nguyên, trong đó tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và củng cố mạng lưới cơ sở cốt cán, bám cơ sở, bám phong trào; tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân; xây dựng hậu phương, căn cứ cách mạng, cung cấp nguồn nhân lực, vật lực, cơ sở vật chất tại chỗ phục vụ kháng chiến.
Cùng với việc xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân địa phương kết hợp xây dựng thế trận tác chiến tập trung của các đơn vị bộ đội chủ lực, tạo nên thế trận chiến tranh nhân dân.
Các địa phương chủ động và coi trọng xây dựng hậu phương chiến lược, căn cứ cách mạng, tạo thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc trên Tây Nguyên...
Đây là kinh nghiệm quý báu, tiếp tục được nghiên cứu, tổng kết để vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc.
Còn theo Thiếu tướng Lê Minh Quang: Đối với Quân đoàn 34, đơn vị chủ lực cơ động chiến lược đứng chân trên địa bàn miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, những bài học kinh nghiệm của Chiến dịch Tây Nguyên sẽ là hành trang quý báu để xây dựng đơn vị “tinh, gọn, mạnh”, tiến lên hiện đại, nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Đó là bài học về giữ vững sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng Tư lệnh, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Chiến dịch-nhân tố quyết định trong chiến thắng của Chiến dịch Tây Nguyên.
Bên cạnh đó là bài học về “thế trận lòng dân”, công tác đảm bảo hậu cần kỹ thuật và phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương trong chiến dịch…
Trung tướng Thái Đại Ngọc: Chiến thắng Tây Nguyên là kết quả của sự vận dụng sáng tạo lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh vào điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt Nam.
Đây là thắng lợi của bản lĩnh, trí thông minh, lòng quả cảm, ý chí chiến đấu anh dũng, tinh thần quyết chiến, quyết thắng của quân và dân 2 miền Nam-Bắc, huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, hoàn thành nhiệm vụ đấu tranh thống nhất nước nhà.
Nửa thế kỷ đã qua nhưng Chiến thắng Tây Nguyên vẫn mãi là niềm tự hào, nguồn cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong hơn 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Phát biểu kết thúc buổi tọa đàm, Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ-Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân-cho biết: Sau hơn 3 tháng chuẩn bị, Ban tổ chức tọa đàm đã nhận được 37 tham luận của các đồng chí lãnh đạo, đại biểu anh hùng, tướng lĩnh, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, cán bộ chỉ huy, quản lý, nhân chứng lịch sử trên toàn quốc.
Bằng các luận cứ, luận chứng, luận điểm khoa học và thực tiễn, tham luận và các ý kiến phát biểu của đại biểu đã khẳng định và làm sáng rõ tầm vóc, ý nghĩa của Chiến dịch Tây Nguyên.
Thắng lợi của chiến dịch có ý nghĩa chiến lược vô cùng to lớn, tạo bước ngoặt quyết định, đưa cuộc tiến công chiến lược của ta phát triển thành cuộc tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam.
Chiến thắng Tây Nguyên là cơ sở để Bộ Chính trị kịp thời bổ sung quyết tâm giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975, tạo cho quân và dân ta những điều kiện thuận lợi để chuyển sang cuộc tổng tiến công và nổi dậy ngày càng phát triển mạnh mẽ trên khắp các chiến trường và giành thắng lợi ngày càng lớn, tiến tới ngày toàn thắng.
“Nội dung, thông điệp, ý nghĩa của cuộc tọa đàm hôm nay chính là chất liệu, nguồn cảm hứng để Báo Quân đội nhân dân tiếp tục khai thác, sử dụng, đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền, sáng tạo tác phẩm báo chí trong thời gian tới, nhất là trong dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Đây cũng chính là nguồn tư liệu quý giúp các cơ quan, đơn vị của Quân đoàn 34 đẩy mạnh giáo dục truyền thống, xây dựng tinh thần yêu nước, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống cho cán bộ, chiến sĩ”-Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân thông tin.
Nhân dịp này, Báo Quân đội nhân dân và Quỹ Thiện Tâm của Tập đoàn Vingroup đã trao 300 triệu đồng hỗ trợ xây dựng nhà cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn của Quân đoàn 34.