Trong hành trình gần 10 năm làm công tác hướng nghiệp, bản thân tôi có cơ hội tham gia hơn 100 chương trình tư vấn hướng nghiệp cùng các trường đại học, cao đẳng trên cả nước cho học sinh lớp 12 tại các trường THPT trong và ngoài tỉnh.
Có thể thấy, mặc dù công tác hướng nghiệp đã được các trường quan tâm nhưng chưa thật sự có chiều sâu. Nhận thức của các em về ngành nghề còn nhiều hạn chế. Thậm chí, nhiều em còn mông lung, không biết mình phù hợp ngành học nào, không biết ngành đó sẽ học gì và sau này ra trường làm việc ở đâu.
Có thể thấy, việc lựa chọn ngành học là tiền đề để sau này các bạn trẻ có thể chọn đúng nghề nghiệp. Nếu không hiểu mình, không hiểu nghề, bạn trẻ sẽ dễ rơi vào “cái bẫy” của những ngành, nghề “hot”. Một câu hỏi được nhiều học sinh quan tâm là nên chọn ngành “hot” hay ngành mình thích? Thế nào là ngành “hot”?
Thật ra, không có ngành nghề nào “hot”, mà chính công nghệ truyền thông và do nhận định, định hướng của một số cơ sở đào tạo đã đẩy ngành nghề đó thu hút nhiều sự quan tâm, chú ý từ dư luận. Vô hình trung, người học lầm tưởng ngành nghề đó có ưu thế vượt trội hơn những ngành học khác, chẳng hạn về thu nhập, cơ hội việc làm cao, dễ dàng thăng tiến trong công việc…
Đối với lựa chọn ngành mà bản thân mình thích, cũng không hẳn là sự lựa chọn đúng. Bởi lẽ, những điều kiện, yếu tố của bản thân, tính cách không phù hợp sẽ gây khó khăn khi học tập hoặc sau khi tốt nghiệp đi làm.
Mấu chốt của vấn đề nằm ở chỗ, giữa việc chọn ngành “hot” và ngành mình thích, bạn nên tìm cho mình một ngành học phù hợp. Trong đó, phù hợp về năng lực để không cảm thấy áp lực, quá sức khi đi học và đi làm; phù hợp với tính cách, tố chất cá nhân bởi nếu bạn sợ máu, sợ tiêm, dù có giỏi đến đâu, bạn cũng khó trở thành bác sĩ hay tham gia làm việc trong lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe; hay nếu bạn không vui vẻ, thân thiện, không có sức chịu đựng bền bỉ, bạn không thể làm tốt trong lĩnh vực dịch vụ; và nếu bạn không có năng khiếu văn nghệ, không yêu thích trẻ nhỏ thì nghề giáo viên mầm non, tiểu học cũng không phải là lựa chọn phù hợp với bạn, dù cho nhân lực của ngành này luôn trong tình trạng không đủ đáp ứng…
Một sự phù hợp nữa các bạn trẻ cần quan tâm đó là điều kiện kinh tế gia đình. Bạn đã chọn được ngành học phù hợp với năng lực bản thân, phù hợp với tính cách, tố chất, song chọn một ngôi trường có chi phí học tập cao, ở thành phố có sinh hoạt phí đắt đỏ thì vô tình sẽ trở thành gánh nặng kinh tế rất lớn đè lên đôi vai của cha mẹ và bản thân mình. Nhiều trường hợp sinh viên phải bỏ học giữa chừng, trong đó có liên quan tới vấn đề kinh tế.
Suy cho cùng, chọn ngành “hot” hay ngành mình thích không quan trọng bằng việc bạn cân nhắc, suy xét để chọn được ngành học đảm bảo sự phù hợp. Giống như việc mặc một chiếc áo vừa vặn với cơ thể, đi một đôi giày vừa cỡ chân, bạn sẽ cảm thấy dễ chịu, thoải mái và có tinh thần để học tập, làm việc và cống hiến một cách bền bỉ.
Hơn hết, dù chọn học ngành “hot” hay ngành mình thích, muốn đạt được thành quả, bạn cần nỗ lực không ngừng, nghiêm túc học tập, trau dồi kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm để bản thân trở nên ưu tú. Khi đã có sự ưu tú, thành công sẽ đến với bạn!
Bạn trẻ lỡ chọn sai ngành học cần phải làm gì ?
