Cơ hội sưu tầm, bảo tồn võ cổ truyền các dân tộc trên đất Gia Lai

Võ cổ truyền Việt Nam nói chung và võ cổ truyền các dân tộc trên địa bàn Gia Lai nói riêng là mạch nguồn xuyên suốt theo dòng chảy lịch sử của dân tộc. Thời gian qua, đã có một số công trình nghiên cứu được triển khai nhằm sưu tầm, bảo tồn, phát triển và truyền bá những tinh hoa võ thuật của cha ông ta để lại cho con cháu đời sau.

Chia sẻ với chúng tôi, TS. Phạm Đình Phong-Viện trưởng Viện Võ học Việt Nam, tác giả công trình nghiên cứu, biên soạn sách “Lịch sử võ học Việt Nam”-cho biết: “Chúng tôi chọn Gia Lai để đặt Văn phòng đại diện khu vực Tây Nguyên vì đây là vùng đất giàu truyền thống cách mạng; đặc biệt, tại thị xã An Khê có Khu di tích lịch sử Tây Sơn Thượng đạo, là nơi anh em nhà Tây Sơn luyện binh, dựng nghiệp buổi đầu, từ đó hình thành một trong những cái nôi của võ cổ truyền Việt Nam ngày nay”.

Nói đến võ cổ truyền trên vùng đất Tây Sơn Thượng đạo thì không thể không nhắc tới cố võ sư Đoàn Thọ Sơn-người đã cất công sưu tầm, giới thiệu, biểu diễn bài quyền “Độc lư thương” vào năm 1997. Bài quyền này sau đó đã được Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam chọn đưa vào chương trình huấn luyện thống nhất cho các võ sinh, võ sĩ trên cả nước.

Trước đây, trong một lần trò chuyện với chúng tôi, cố võ sư Đoàn Thọ Sơn cho biết: “Khi dựng cờ khởi nghĩa, lập căn cứ địa tại Tây Sơn Thượng đạo để chiêu mộ anh hùng hào kiệt bốn phương, 3 anh em Nguyễn Huệ, Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ đã biên soạn và cho tướng sĩ tập luyện bài “Độc lư thương”. Bài này tượng trưng cho sự đoàn kết của 3 anh em nhà Tây Sơn cùng nhau đứng lên dựng cờ khởi nghĩa, vững chắc như thế 3 chân của chiếc lư hương. Trong đó, “độc lư” còn có nghĩa tôn thờ một chủ, thể hiện quyết tâm đồng lòng ủng hộ nghĩa quân Tây Sơn của người dân lúc bấy giờ”.

Liên quan đến sự ra đời của các bài quyền, thế võ, võ sư Nguyễn Sơn Đông-Trưởng Văn phòng đại diện Viện Võ học Việt Nam khu vực Tây Nguyên-chia sẻ: Đa số các bài đều bắt nguồn từ sự quan sát, bắt chước, mô phỏng của các bậc tiền nhân đối với những động tác của một số loài động vật trong cuộc đấu tranh sinh tồn như: “Lão hổ thượng sơn” (phỏng theo cọp tinh trên núi), “Hùng kê quyền” (mô phỏng gà chọi), Xà quyền (bắt chước loài rắn), Hầu quyền (học theo động tác loài khỉ)…

Võ sư Nguyễn Sơn Đông cho hay: “Đồng bào các dân tộc thiểu số tại Gia Lai gần gũi, gắn bó với thiên nhiên nên có khả năng họ có nhiều thế võ đặc trưng mà lâu nay chúng ta chưa biết đến. Bởi vậy, thời gian tới, chúng tôi sẽ vào một số buôn làng để sưu tầm, bảo tồn và phát triển các thế võ này lên tầm cao mới”.

Tiến sĩ Phạm Đình Phong nói rõ thêm: “Chúng tôi dự định sẽ phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ để nghiên cứu đề tài cấp tỉnh mang tên: “Bảo tồn, phục hưng võ cổ truyền các dân tộc tỉnh Gia Lai”. Đề tài này lấy thị xã An Khê làm trung tâm, từ đó mở rộng sưu tầm một số bài quyền, thế võ của đồng bào Bahnar, Jrai sinh sống quanh địa phương này”.

Đón nhận thông tin Viện Võ học Việt Nam đặt Văn phòng đại diện tại TP. Pleiku, đại võ sư Lê Ngọc Có-Chủ tịch Hội Võ thuật cổ truyền tỉnh-chia sẻ: “Hiện nay, võ cổ truyền đã có mặt ở hầu hết các địa phương trong toàn tỉnh. Mỗi năm, chúng tôi tổ chức 4 kỳ thi nâng cấp với sự tham gia của hàng ngàn võ sinh. Tuy nhiên, thời gian qua, Hội chủ yếu tổ chức tập luyện, thi đấu theo những bài quyền quy định đã có sẵn từ trước. Từ nay trở đi, chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Văn phòng để sưu tầm, bảo tồn, phục hưng, phát triển những tinh hoa võ cổ truyền các dân tộc Việt Nam trên địa bàn tỉnh”.