Trong gần một năm kể từ khi xung đột Dải Gaza nổ ra, căng thẳng ngày càng gia tăng và nhiều lần đưa Trung Đông đến bờ vực của một cuộc chiến toàn diện.
Hôm 1-10, Iran phóng một loạt tên lửa đạn đạo vào các mục tiêu quân sự của Israel. Đây là lần tấn công thứ hai Iran tấn công trực tiếp vào Israel trong năm 2024, với lần trước đó vào tháng 4.
Đài CNN nhận định vụ tấn công ngày 1-10 ở một quy mô khác, khi làm thay đổi động lực của giao tranh khu vực - chuyển từ xung đột giữa các lực lượng vũ trang do Iran hậu thuẫn sang cuộc đối đầu trực tiếp giữa hai cường quốc quân sự trong khu vực.
Hồi tháng 4, Iran thông báo 72 giờ trước khi hành động, nhằm giảm thiểu thương vong tối đa. Lần này, Israel chỉ biết về mối đe dọa trước vài giờ, với các mục tiêu là trụ sở cơ quan tình báo Mossad tại Tel Aviv - thành phố lớn thứ 2, căn cứ không quân Nevatim và căn cứ không quân Tel Nof.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc Pat Ryder cho biết Iran tấn công với quy mô lớn gấp đôi so với hồi tháng 4, gồm nhiều tên lửa đạn đạo hơn và khó bắn hạ hơn. Dù quân đội Israel thông báo hầu hết tên lửa đã bị đánh chặn, một số rơi xuống đất và gây ra thiệt hại.
Iran tuyên bố động thái hôm 1-10 là phản ứng được cân nhắc dựa trên những "hành động khiêu khích" liên tiếp từ Israel. Một ngày trước đó, Israel phát động chiến dịch trên bộ ở Lebanon. Nước này gần đây tiêu diệt thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah và loạt chỉ huy khác.
Hồi tháng 7, lãnh đạo chính trị Hamas Ismail Haniyeh cũng bị ám sát khi đang ở thủ đô Tehran của Iran. Khi đó, cả thế giới dường như nín thở chờ xem Iran sẽ phản ứng ra sao.
Thời gian trôi qua và Tehran không hành động, căng thẳng cũng giảm bớt. Các quan chức Mỹ từ lâu đánh giá cả Iran và Hezbollah đều muốn tránh xung đột toàn diện với Israel.
Tuy nhiên, các vụ ám sát và xung đột ngày càng lan rộng ở Lebanon đã nhanh chóng thay đổi kế hoạch đó.
Các hoạt động ngoại giao rơi vào bế tắc. Israel dường như không muốn thỏa hiệp với các đối thủ và cuộc tấn công hôm 1-10 là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy cuộc xumg đột lan rộng khắp khu vực sắp bùng nổ.
Nỗi lo lắng lớn nhất với các nhà ngoại giao Mỹ và Ả Rập là khả năng Israel nhắm vào sâu trong lãnh thổ Iran, tới các cơ sở hạt nhân của nước này. Thủ tướng Benjamin Netanyahu từng tuyên bố Israel đang "thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực", khẳng định "không có nơi nào ở Iran hay Trung Đông mà Israel không thể với tới".
Tuy nhiên, Iran nói rõ mọi phản ứng từ Israel sẽ chỉ khiến mọi chuyện tồi tệ hơn nữa. Lực lượng do Iran hậu thuận - Hamas, Hezbollah và Houthi – cũng trải dài khắp khu vực, từ Yemen, Syria, Gaza và Iraq.
Các tổ chức này tấn công Israel và các đồng minh từ xung đột Dải Gaza. Họ tuyên bố sẽ không dừng lại cho đến khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza. Và Hezbollah là một đối thủ nguy hiểm của Israel với kho vũ khí quân sự lớn.
Trong khi đó, Mỹ - đồng minh thân cận nhất và là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Israel - khẳng định sẽ phối hợp với Tel Aviv đáp trả vụ việc.