Rất nhiều dự án đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp nhà nước hoặc doanh nghiệp có vốn nhà nước đang nằm trong tình trạng “đắp chiếu” hoặc kinh doanh thua lỗ liên miên hơn 1,1 tỉ USD khiến hiệu quả đầu tư nguồn vốn nhà nước không đảm bảo, có nguy cơ mất vốn nhà nước.
 |
| Từ năm 2013 đến nay, hãng hàng không Cambodia Angkor Air (CCA) liên tục bị lỗ. Ảnh: VGT |
Hàng loạt dự án thua lỗ
Báo cáo tình hình đầu tư ra nước ngoài vừa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KHĐT) gửi lên Thủ tướng Chính phủ cho thấy, đến hết năm 2019 có 114 dự án đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp nhà nước với tổng vốn đăng ký 13,82 tỉ USD và vốn thực hiện lũy kế đến hết năm 2019 đạt khoảng 6,7 tỉ USD.
Cũng liên quan đến hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp Nhà nước, Bộ KHĐT dẫn báo cáo ngày 31.3.2020 của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (Ủy ban) cho hay, hiện có 8 tập đoàn, tổng công ty nhà nước thuộc quản lý của Ủy ban có hoạt động đầu tư ở nước ngoài. Đáng chú ý, trong 15 dự án được các doanh nghiệp nhà nước đầu tư ở nước ngoài, chỉ có 6 dự án hoạt động đúng tiến độ, 2 dự án chậm tiến độ, 5 dự án khó khăn và 2 dự án không có khả năng triển khai. Bên cạnh đó, hiện còn có 3 tập đoàn, tổng công ty có các công ty con trực thuộc đầu tư 56 dự án, với 2 dự án trong số này chậm tiến độ, 4 dự án đang gặp khó khăn và không có khả năng thực hiện. Tổng vốn đã chuyển ra nước ngoài khoảng 3,8 tỉ USD, lợi nhuận chuyển về nước đạt gần 270 triệu USD.
Về hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước, báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, có 20 doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước chi phối đầu tư ra nước ngoài 116 dự án với tổng vốn đăng ký khoảng 12 tỉ USD và vốn đầu tư thực hiện lũy kế đến hết năm 2018 đạt khoảng 5,8 tỉ USD. Đáng chú ý là cũng trong năm 2018, doanh thu của các dự án này có dấu hiệu giảm 4% so với năm trước đó, trong đó có 49 dự án có lợi nhuận và 37 dự án lỗ. Dẫn báo cáo của Bộ Tài chính, Bộ KHĐT cho hay, số lợi nhuận được chia của các nhà đầu tư Việt Nam trong năm đạt gần 186,6 triệu USD, giảm gần 10% so với năm 2017. Cũng trong năm này, có 49 dự án lỗ lũy kế với số lỗ lên đến 1.156 triệu USD trong lúc nhiều dự án khác chưa báo cáo doanh thu, lợi nhuận.
Nguy cơ mất vốn nhà nước
Liên quan đến những khó khăn, vướng mắc trong đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp nhà nước hiện nay, Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng trong báo cáo cho hay, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các tổng công ty, tập đoàn được yêu cầu phải rà soát lại toàn bộ các dự án đầu tư ra nước ngoài. Theo đó đối với các dự án đầu tư không hiệu quả cần đánh giá sự cần thiết đầu tư đối với từng dự án, đánh giá khả năng tài chính về việc tiếp tục đầu tư hay chấm dứt, chuyển nhượng dự án và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Các doanh nghiệp đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động đầu tư ra nước ngoài và kịp thời đôn đốc thu hồi các khoản đầu tư cũng như thực hiện nghiêm chính sách, pháp luật về đầu tư ra nước ngoài, quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp.
Thực hiện chỉ đạo này, Bộ KHĐT cho hay, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp sau đó phối hợp với các bộ ngành liên quan rà soát và xây dựng phương án xử lý một số dự án đầu tư có quy mô lớn của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tổng Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP), Tổng Công ty Điện lực dầu khí Việt Nam (PV Power), Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) và hay Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines)… “Tuy nhiên, tiến độ xử lý các dự án nêu trên bị chậm, kéo dài do phần lớn các dự án đầu tư có quy mô vốn lớn, các khó khăn, vướng mắc liên quan đến nhiều vấn đề phức tạp, có nguy cơ mất vốn nhà nước nên việc giải quyết những tồn tại nêu trên rất khó và mất rất nhiều thời gian” - Bộ KHĐT đánh giá.
Trong số các dự án đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp nhà nước hiện không có hiệu quả hoặc liên tục thua lỗ, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp hiện đang xúc tiến các phương án xử lý đối với dự án khai thác chế biến muối mỏ Kali tại Lào của Vinachem và thực hiện việc thoái vốn nhà nước của Vietnam Airlines tại Hãng hàng không Cambodia Angkor Air (CCA). Trong đó dự án khai thác muối tại Lào có tổng vốn đầu tư hơn 522 triệu USD, vốn thực hiện dự án đến nay đạt hơn 81 triệu USD song do giá sản phẩm Kali trên thị trường thế giới giảm sâu kéo dài, dự án không hiệu quả như dự kiến ban đầu. Còn tại dự án Hãng hàng không CCA, sau giai đoạn ngắn kinh doanh có lãi, từ năm 2013 đến nay hãng này kinh doanh không hiệu quả và liên tục bị lỗ. Theo Bộ KHĐT, việc kinh doanh dự án này đến nay không thuận lợi, hiệu quả không đạt như dự kiến và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp hiện chủ trì việc thoái vốn của Vietnam Airlines tại dự án này.
N.Văn |
Theo VĂN NGUYỄN (LĐO)
