Dưa hấu mất mùa mất giá, nông dân lỗ nặng bỏ dưa cho bò ăn

Mất mùa, giá thấp

Khác với thời điểm thu hoạch dưa hấu năm 2023, tấp nập thương lái khắp nơi cùng nhiều phương tiện ô tô tải tập trung về các xã Ia Lâu, Ia Piơr, Ia Mơ vận chuyển dưa hấu đi các tỉnh phía Bắc để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc thì năm nay không còn cảnh đông đảo thương lái tìm đến các ruộng dưa đặt cọc, thu hoạch nữa. Nếu như năm ngoái giá dưa đạt 10.000-12.000 đồng/kg thì năm nay chỉ còn 1.500-2.000 đồng/kg. Không những vậy, hầu hết các ruộng dưa hấu năng suất đều giảm, khiến nhiều hộ trồng lỗ nặng, nhiều ruộng dưa bỏ cho bò ăn .

Ông Nông Văn Ban (thôn Pắc Pó, xã Ia Lâu) buồn bã nói: Năm nay tôi thuê 3,5 ha đất trồng dưa hấu với giá 20 triệu đồng/ha. Vừa rồi thu hoạch, tôi chỉ bán được khoảng 130 triệu đồng. Số tiền chỉ đủ trả tiền thuê đất và nhân công đầu tư, còn tiền giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hơn 400 triệu đồng xem như mất trắng. “Trồng dưa hấu được 4 năm chưa có năm nào tôi bị lỗ nặng như năm nay. Nguyên nhân do thời tiết diễn biến rất khó lường, nắng nóng rồi mưa kéo dài khiến sâu bệnh xuất hiện làm hư đọt và quả thối rất nhiều. Đặc biệt, giá dưa hấu chưa đến 2.000 đồng/kg, không chỉ tôi mà nhiều hộ từ các tỉnh Bình Định, Phú Yên lên đây thuê đất trồng cũng bị lỗ nặng. Cá biệt, ở những khu vực thuận tiện cho việc trồng, giá đất thuê từ 24 triệu đồng/ha, nhiều hộ thu hoạch dưa hấu không đủ trả tiền thuê đất, chưa tính đến vốn đầu tư và công chăm sóc"-ông Nông Văn Ban cho biết.

Cùng chung tâm trạng, ông Lê Văn Hiếu (cùng thôn) thông tin: "Tôi vừa bán xong 2 ha dưa hấu, tính toán sơ bộ đã lỗ hơn 200 triệu đồng. Nguyên nhân chính cũng bởi thời tiết bất lợi dẫn đến chi phí đầu tư tăng cao, giá thấp kỉ lục. Hộ nào thu hoạch sớm trước đó thì còn may mắn hòa vốn".

Theo nhiều hộ trồng dưa hấu tại xã Ia Lâu, từ rằm tháng 7 (Âm lịch) người dân từ các tỉnh Bình Định, Phú Yên và một số huyện trong tỉnh lên các xã Ia Lâu, Ia Piơr, Ia Mơ, Ia Púch thuê đất trồng dưa hấu. Nhiều hộ xuống giống đồng loạt sớm hơn mọi năm 10-15 ngày. Thời tiết bất ngờ thay đổi mưa kéo dài, sâu bệnh xuất hiện nhiều dẫn đến dưa bị hư hỏng không đạt năng suất. Vào vụ thu hoạch quả không đạt tiêu chuẩn nên giá 7.000-8.000 đồng/kg được vài ngày rồi xuống chỉ còn 1.500-2.000 đồng/kg.

Đang cho nhân công cắt 1,3 ha dưa hấu cho thương lái, ông Hoàng Văn Dương (thôn Pắc Pó) ngậm ngùi nói: “Năm nay mọi thứ đã xoay chuyển rất nhanh, không chỉ mất giá mà còn mất mùa. Với diện tích này tôi bị lỗ 130 triệu đồng”.

Phập phồng nỗi lo

10 năm trồng dư hấu nhưng chưa có năm nào vừa mất mùa, vừa mất giá như năm nay, Anh Triệu Chằn Nần (thôn Pắc Pó, xã Ia Lâu) cho biết . Theo anh Nần, thời gian trồng dưa hấu từ lúc làm đất, xuống giống đến thu hoạch khoảng 3 tháng. Chi phí đầu tư bình quân 1 ha dưa hấu 150-180 triệu đồng. Nếu thời tiết thuận lợi mỗi ha đạt khoảng 35 tấn, những người có kinh nghiệm đầu tư, chăm sóc tốt có thể đạt 40 tấn/ha. Năm nay thời tiết không thuận lợi, hầu hết các ruộng dưa trà đầu khi thu hoạch năng suất đều giảm do quả dưa nhỏ, nứt nẻ. Không những vậy, giá giảm chỉ còn 1.500-2.000 đồng/kg thấp hơn năm ngoái 8.000-10.000 đồng/kg, khiến nhiều hộ bị lỗ nặng. Nguyên nhân giá dưa hấu giảm mạnh có thể do Trung Quốc chưa nhập mặt hàng này dẫn đến nhiều khó khăn cho người trồng. “Riêng tôi thuê gần 3ha trồng dưa hấu với giá 20 triệu đồng/ha, nhờ xuống giống muộn hơn nên quả dưa phát triển đồng đều hơn so với những ruộng dưa khác. Khoảng 10 ngày nữa là thu hoạch, với diện tích này tôi dự ước đạt 80-90 tấn. Tuy nhiên, lo nhất hiện nay là giá dưa hấu vẫn còn quá thấp. Mong sao những ngày tới giá dưa hấu có thể tăng trở lại 5.000-6.000 đồng/kg trở lên thì mới có hi vọng hòa vốn”-ông Nần chia sẻ.

Còn ông Nguyễn Văn Sáu (thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định) bộc bạch: “Trồng dưa hấu lúc được giá thì không có cây gì lợi nhuận bằng, nhưng khi mất giá thì lỗ vốn đầu tư rất lớn. Tôi thuê đất trồng dưa hấu tại xã Ia Lâu đã được 9 năm, nhưng chưa năm nào dưa hấu bị mất mùa và rớt giá thảm hại như năm nay. Hiện tại, ruộng dưa 2,5 ha của tôi còn khoảng 1 tuần nữa là thu hoạch. Toàn bộ chi phí hơn 300 triệu đồng tiền thuê đất, đầu tư vẫn còn nằm dưới ruộng, giờ giá thấp kỉ lục thì ráng kéo dài thêm vài ngày cầu mong giá có thể tăng được đồng nào hay đồng đó để thu hoạch về quê".

Theo nhìn nhận của nhiều hộ trồng dưa hấu, giá dưa hấu năm nay dù thấp nhưng thương lái vẫn mua cho người dân. Chưa có ruộng dưa nào thương lái không mua. Chỉ có những ruộng đến ngày thu hoạch gặp mưa kéo dài ruộng lầy lội buộc phải thuê xe chở tăng bo nên thu không đủ bù chi, chủ ruộng chấp nhận không thu hoạch.

Ông Nguyễn Văn Luyến-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chư Prông-thông tin: Vụ mùa năm nay toàn huyện xuống giống hơn 300 ha dưa hấu tại các xã Ia Lâu, Ia Piơr, Ia Ga và Ia Púch… Hầu hết người trồng dưa hấu đến từ các tỉnh Bình Định, Phú Yên lên thuê đất trồng dưa. Tuy nhiên, do thời tiết năm nay diễn biến bất thường cùng với giá dưa hấu xuống thấp hơn những năm trước nên nhiều hộ bị lỗ nặng. Hi vọng trong những ngày tới giá dưa hấu có thể tăng trở lại giúp người dân có nguồn thu nhập tái đầu tư sản xuất.