(GLO)- Ngày 25-7 vừa qua, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp toàn cầu. Từ tháng 5 đến nay, đã có 78 quốc gia ghi nhận hơn 16.000 ca bệnh (70% ở Châu Âu, 25% ở Châu Mỹ) và có 5 ca tử vong. Những quốc gia trong Đông Nam á như Campuchia, Thái Lan, Singapore… cũng đã ghi nhận ca bệnh.
 |
| Hội đồng chuyên môn Bộ Y tế nghiệm thu "Hướng dẫn Chẩn đoán và điều trị bệnh đậu mùa khỉ ở người". Ảnh Cổng TTĐT BYT |
Mới đây, WHO cho biết quốc gia có ca tử vong vì đậu mùa khỉ xuất hiện ngoài Châu Phí là Tây Ban Nha và Brazil. Bộ Y tế TBN cho biết : 3.750 bệnh nhân đậu mùa khỉ ghi nhận tại nước này, trong đó 120 nhập viện và 1 ca tử vong. Thống kê tử vong chưa tính đến nguyên nhân đang chờ kết quả khám nghiemj tử thi. Còn thông tin mới nhất, Brazil cho biết ca tử vong vì đậu mùa khỉ là người đàn ông 41 tuổi. Người đứng đàu cơ quan y tế nước này nói tỷ lệ tử vong vì đậu mùa khỉ rất thấp. Nước này đến nay ghi nhận gần 1 ngàn ca nhiem, chủ yếu ở Sao Paulo, miền Đông Nam.
Việt Nam đến thời điểm hiện tại chưa ghi nhận ca mắc bệnh này. Tuy nhiên trước cảnh báo và yêu cầu của WHO, Chính phủ, ngành Y tế đã yêu cầu các địa phương khẩn trương, chủ động các biện pháp phòng chống bệnh đậu mùa khỉ. Ngày 26-7, Hội đồng chuyên môn Bộ Y tế nghiệm thu "Hướng dẫn Chẩn đoán và điều trị bệnh đậu mùa khỉ ở người" tổ chức cuộc họp để thảo luận các nội dung, thống nhất sớm trình lãnh đạo Bộ Y tế ban hành Hướng dẫn này. Lý do là vì Việt Nam dù chưa ghi nhận ca bệnh nhưng cần nghiên cứu, ban hành ngay hướng dẫn chẩn đoán, điều trị để phát hiện sớm những ca đầu tiên, sẵn sàng phương án điều trị, ngăn chặn nguy cơ bệnh diễn biến thành dịch. Phát biểu tại hội nghị, TS Nguyễn Trọng Khoa-Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) nhấn mạnh nguy cơ bệnh đậu mùa khỉ xâm nhập Việt Nam là rất cao.
Yếu tố xác định ca bệnh nghi ngờ mắc đậu mùa khỉ thể hiện: Trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng có tiếp xúc với trường hợp bệnh xác định hoặc trường hợp bệnh có thể, thông qua tiếp xúc vật lý trực tiếp với da hoặc tổn thương da (bao gồm cả quan hệ tình dục); hoặc tiếp xúc với các vật dụng bị ô nhiễm như quần áo, giường, đồ dùng cá nhân của người bệnh.Thứ hai là có tiền sử đi đến các quốc gia có lưu hành bệnh đậu mùa khỉ trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng.
Các tổn thương trên da với bệnh nhân đậu mùa khỉ thể hiện qua 4 giai đoạn. Giai đoạn ủ bệnh: kéo dài từ 6-13 ngày (dao động từ 5 - 21 ngày), người nhiễm không có triệu chứng và không có khả năng lây nhiễm. Giai đoạn khởi phát (từ 1 - 5 ngày): các triệu chứng chính là sốt và nổi hạch ngoại vi toàn thân kèm theo biểu hiện người bệnh đau đầu, mệt mỏi, ớn lạnh, đau họng, đau cơ, virus có thể lây sang người khác từ giai đoạn này. Giai đoạn toàn phát: đặc trưng là sự xuất hiện của ban trên da, thường gặp sau sốt từ 1-3 ngày. Phát ban có xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân. Ban cũng có thể gặp ở miệng, mắt, cơ quan sinh dục. Ban tuần tự từ dát (tổn thương có nền phẳng) đến sẩn (tổn thương cứng hơi nhô cao) rồi thành mụn nước (tổn thương chứa đầy dịch trong) và mụn mủ (tổn thương chứa đầy dịch vàng). Mụn này sẽ đóng vảy khô, bong tróc và có thể để lại sẹo. Kích thước tổn thương da được xác định trung bình từ 0,5 – 1 cm. Số lượng tổn thương da có thể từ vài nốt cho đến dày đặc. Trường hợp nghiêm trọng các tổn thương có thể liên kết với nhau thành các mảng tổn thương da lớn. Giai đoạn hồi phục: các triệu chứng có thể kéo dài từ 2 đến 4 tuần rồi tự khỏi. Người bệnh hết các triệu chứng lâm sàng, các sẹo trên da có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và không còn nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
WHO, các chuyên gia, Hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế đến các bệnh viện trên cả nước thống nhất chia các thể lâm sàng của bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ thành 3 thể: Không triệu chứng, nhẹ và nặng. Nhẹ thì thường hết sau 2 đến 4 tuần mà không cần bất kỳ biện pháp điều trị đặc hiệu nào. Nặng xảy ra trên nhóm đối tượng nguy cơ cao (phụ nữ mang thai, người cao tuổi, trẻ em, người mắc bệnh lý nền, suy giảm miễn dịch,…), có thể dẫn tới tử vong, thường từ tuần thứ 2 của bệnh.
Bệnh nhân có thể bị nhiễm khuẩn da với biểu hiện có sốt kéo dài, dịch nốt phỏng đục hoặc nốt phỏng bị vỡ chảy dịch đục. Xét nghiệm các markers nhiễm trùng tăng cao; cấy dịch nốt phỏng có vi khuẩn. Bệnh nhân cũng có thể bị viêm phổi với các triệu chứng như ho, tức ngực, khó thở... chụp phim phổi thấy rõ tổn thương; Viêm não: ý thức suy giảm, co giật, lú lẫn, dịch não tủy biến đổi. PCR dịch não tủy dương tính với virus đậu mùa khỉ hay Nhiễm khuẩn huyết biểu hiện sốt kéo dài, tổn thương các cơ quan phủ tạng, cấy máu mọc vi khuẩn.
Đối với tỉnh Gia Lai, UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành văn bản số 1085/UBND-KGVX ngày 29-5-2022 về chủ động phòng chống dịch bệnh trên người, hạn chế thấp nhất số trường hợp mắc và tử vong, không để dịch bùng phát. UBND tỉnh yêu cầu Sở Y tế là cơ quan thường trực, chủ động chỉ đạo các đơn vị y tế triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng chống, ngăn chặn hiệu quả sự bùng phát dịch bệnh sốt xuất huyết, tay chân miệng, tiêu chảy do vi rút Rota, viêm não, bạch hầu, ho gà,...và các dịch bệnh mùa hè khác trên địa bàn tỉnh, chú trọng triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh tại các vùng sâu, vùng xa, vùng khó tiếp cận dịch vụ y tế, vùng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, khu vực di biến động về dân cư, có dịch cũ và nơi có tỷ lệ tiêm chủng chưa cao. Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm soát dịch bệnh, đẩy mạnh các hoạt động giám sát, lấy mẫu xét nghiệm, phát hiện sớm, đáp ứng ngay, xử lý triệt để ổ dịch, không để lan rộng và kéo dài tại cộng đồng; tập trung triển khai công tác tiêm chủng; tổ chức tốt việc phân tuyến, thu dung, cấp cứu, điều trị bệnh nhân, tránh lây nhiễm chéo trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, hạn chế đến mức thấp nhất tử vong do dịch bệnh gây ra. củng cố các đội chống dịch cơ động, đội cấp cứu lưu động sẵn sàng điều tra, xác minh, đánh giá, xử lý ổ dịch và hỗ trợ tuyến dưới trong việc khống chế ổ dịch, cấp cứu, điều trị khi cần thiết. Tổ chức tập huấn, cập nhật kiến thức về giám sát phát hiện bệnh và điều trị ở tất cả các tuyến để nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ y tế, đặc biệt là y tế cơ sở. Thực hiện chế độ thông tin báo cáo và khai báo bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm theo quy định và xử lý nghiêm các vi phạm về phòng, chống dịch. Chủ tịch UBND tỉnh đồng thời giao các sở, ngành, địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ xây dựng kế hoạch, giải pháp và tập trung chỉ đạo thực hiện tốt công tác phòng chống dịch bệnh.
Sau đó, UBND tỉnh có văn bản 1634/VP-KGVX ngày 27-5-2022 thông báo ý kiến của Chủ tịch UBND tỉnh về việc giám sát, phòng chống bệnh đậu mùa khỉ.
Và trước khuyến cáo của WHO, Bộ Y tế về diễn biến phức tạp của nguy cơ “dịch chồng dịch” gần đây của cúm mùa, đậu mùa khỉ, SXH, Covid-19, UBND tỉnh yêu cầu Sở Y tế bám sát tình hình, chỉ đạo của Bộ Y tế để tham mưu cho tỉnh kế hoạch phòng chống dịch bệnh kịp thời, hiệu quả.
THẤT SƠN
 |
