Nhớ ngày đầu tiên vào Ty Văn hóa Thông tin Gia Lai-Kon Tum nhận nhiệm vụ, Trưởng phòng Tổ chức dắt tôi xuống Phòng Văn nghệ để bàn giao. Một chị khá xinh, nhanh nhẹn và xởi lởi đón tôi, chuyện trò tíu tít. Chị giới thiệu mình là Vân, Ngô Thị Hồng Vân, cán bộ của phòng, chào bạn nhé. Và, chúng tôi thân nhau ngay từ hôm ấy.
Đấy là người phụ nữ đa tài nên dẫu tôi vừa tốt nghiệp đại học, cái bằng hiếm hoi khi ấy ở Ty Văn hóa, và vì là vừa tốt nghiệp nên thấy trời cũng... thường thôi, mà phải phục, đi từ sự phục này tới sự phục khác.
 |
Chị Hồng Vân về thăm Tạp chí Văn Nghệ Gia Lai nơi chị một thời là thành viên. Và 2, chị Hồng Vân (thứ 2 trái sang). Ảnh: Hoàng Hương Giang |
Đầu tiên là nghe chị ấy... hát, tôi nghe cứ thấy như chim hót chứ chả biết là chị hát tiếng Jrai hay Bahnar. Sau mới biết, chị từng là nhân viên đội thông tin lưu động-một mô hình tuyên truyền cổ động trực quan ngày ấy. Chị ấy có thể ôm đàn và hát cả tiếng Jrai và Bahnar.
Tôi nhớ có lần Phòng được tham gia tiếp đoàn văn công Hoàng gia Campuchia. Và, điều kinh ngạc là chị Vân nói chuyện với họ bằng tiếng Anh, thi thoảng xen tiếng Pháp. Cũng có lần, chị được mời thuyết minh một bộ phim tiếng Anh chưa có bản dịch, tức là chị dịch trực tiếp. Tôi hỏi chị dịch đúng không, chị cười bảo thì cũng giống Hùng thuyết minh tiếng Nga. Cũng bởi ngày ấy, thi thoảng tôi được cái đội chiếu bóng lưu động chiếu ở sân khấu ngoài trời mời thuyết minh phim, đa phần là tiếng Nga và bản dịch thuyết minh thì vừa nát vừa mất trang. Tôi toàn phịa, chị Vân biết chuyện này.
Giáp Tết, tôi được giao một đống bản thảo đọc để làm số Tết. Và, trong cặp bản thảo ấy có truyện ngắn của Ngô Thị Hồng Vân. Sáng hôm sau lên phòng, tôi hỏi chị là có phải truyện của chị không? Chị bảo đúng rồi, có việc gì à? Không, chỉ là nó... hay thôi. Mà sao kiến thức Tây Nguyên của chị tài thế? Chị cười, mắt long lanh, má lúm đồng tiền, hai cái bím tóc ngúng nguẩy rất ngộ.
Có lần, tôi với chị được cử đi công tác ở An Khê. Lúc ấy, An Khê là một phố huyện rất nghèo, lụp xụp mấy dãy nhà. Chúng tôi vào xin ở nhà khách của huyện. Họ bố trí cho... một phòng. Chị Vân mang theo con bé Xuân, khi ấy khoảng 4-5 tuổi. Hai cái giường đơn song song, cái đèn dầu đặt ở đầu giường tôi. Nói thật, suốt đêm tôi cứ lo nó tắt thì tình ngay lý gian. May tận sáng nó vẫn sáng, dẫu đã được hạ bấc xuống còn như hạt đỗ. Hôm gặp lại mới đây, tôi kể chuyện cũ cho Xuân nghe và bảo, chú cứ thót ruột sợ... đèn tắt. Xuân cười bảo, có khi mẹ cháu lại mong đèn tắt ấy chứ, chú cứ lấy bụng chú suy bụng... mẹ cháu.
Và trong đợt đi An Khê này, tôi biết thêm tài nữa của chị, là... sáng tác ca khúc. Vào thăm xưởng gỗ về, chị viết ngay một bài hát. Hôm chia tay ở Phòng Văn hóa, chị hát váng bài này, chỉ gõ đũa vào bát, mà rất rộn ràng.
Tôi và chị làm việc với nhau rất hợp. Được đâu 3-4 năm thì chị đi học Trường Viết văn Nguyễn Du. Được 2 năm thì chị bỏ, về kinh doanh và chị kinh doanh rất tài. Nhớ trong thời gian làm cùng, thi thoảng lại thấy chị kêu tới nhà... nhậu. Anh Quý-chồng chị là giáo viên tiếng Anh, người Huế, khá hiền. Tôi thì cứ xa xót vì mỗi lần nhậu là chị chuyển nhà. Nghĩ chị khổ quá, sao cứ phải chuyển nhà liên tục. Mãi sau mới biết, trời ạ, hóa ra chị đã có máu kinh doanh từ hồi ấy, mỗi lần đổi nhà là một lần chị... kinh doanh, là mỗi lần có lời, dù hồi ấy bất động sản chưa... kinh khủng như bây giờ.
Hồi ấy, anh em trong phòng tôi thu nhập thêm bằng cách... giữ xe ban đêm. Cái sân của Ty Văn hóa rộng mênh mông, chúng tôi giữ xe cho người đi xem cải lương ở sân khấu ngoài trời. Phiếu viết tay, số dùng phấn viết lên yên xe. Rất nhiều chuyện bi hài xảy ra như mất phao xăng, lộn xe, số trên yên bị mưa hoặc sương làm bay hết...; có gì khúc mắc, chị Hồng Vân xử lý là xong. Cười tươi thế, khéo thế, xinh thế... mất cả cái phao xăng của người ta, chị Vân bảo: Em xin anh, bọn em giữ xe cho vui, lát anh chị em ăn vịt lộn với ăn cháo thôi, mời anh ở lại dùng với bọn em. Ông mất phao xăng đang hùng hổ bắt đền nghe chị nói xong, bảo thôi tha.
Giờ chị là một bà chủ lớn ở Sài Gòn, thi thoảng về lại Pleiku gặm nhấm kỷ niệm xưa thì lại rủ tôi và một số bạn bè đi ăn. Tôi vẫn bảo với chị là, nếu chị đi theo con đường văn chương thì giờ chị đã là một tác giả có tên tuổi.
Một thời, những người văn ở Gia Lai hồn nhiên, trong trẻo và vô tư đến thế.
