Mỹ trở thành quốc gia tiếp theo đưa ra thông điệp cứng rắn bác bỏ yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc và cảnh báo những lợi ích chung ở Biển Đông đang gặp phải “sự đe dọa chưa từng thấy” từ Trung Quốc.
 |
| Tàu hải cảnh 3501 của Trung Quốc phun nước vào tàu KN-474 của chi đội Kiểm ngư 4 tiếp cận ngăn cản tàu Hải Dương Địa chất 8 xâm phạm chủ quyền Việt Nam tại bãi Tư Chính (ảnh chụp tháng 7.2019) - Ảnh: Ngư dân cung cấp |
Rạng sáng qua 14.7 (theo giờ Việt Nam), Bộ Ngoại giao Mỹ công bố tuyên bố “Lập trường của Mỹ về các yêu sách biển tại Biển Đông”. Cụ thể, trong tuyên bố được đưa lên website của Bộ Ngoại giao Mỹ, Ngoại trưởng Mike Pompeo nhấn mạnh yêu sách của Trung Quốc đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi tại hầu hết Biển Đông cũng như chiến dịch bắt nạt của nước này để kiểm soát các nguồn tài nguyên là hoàn toàn phi pháp.
“Bắc Kinh sử dụng sự hăm dọa nhằm làm suy yếu quyền chủ quyền của những quốc gia Đông Nam Á nằm ven bờ Biển Đông, bắt nạt họ trong vấn đề tài nguyên ngoài khơi, khẳng định sự thống trị đơn phương và thay thế luật pháp quốc tế bằng “chân lý thuộc về kẻ mạnh””, tuyên bố viết.
 |
| Tàu tác chiến cận bờ USS Gabrielle Giffords của Mỹ hoạt động gần tàu Hải Dương Địa chất 4 của Trung Quốc trên Biển Đông vào ngày 1.7 - Ảnh: Hải quân Mỹ |
“Không có căn cứ pháp lý”
Cũng trong tuyên bố trên, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh: “CHND Trung Hoa không có căn cứ pháp lý nào để đơn phương áp đặt ý chí của họ lên khu vực. Bắc Kinh đã không đưa ra cơ sở pháp lý rõ ràng nào cho yêu sách “đường chín đoạn” (đường lưỡi bò) ở Biển Đông kể từ họ khi chính thức công bố yêu sách này vào năm 2009”.
Cảnh giác trên Biển Đông Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ cảnh báo 4 vấn đề cần “cảnh giác” trên Biển Đông. Tối 14.7 (giờ Việt Nam), Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Stilwell đã tham gia hội thảo thường niên lần thứ 10 về Biển Đông do Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ) tổ chức. Vũ Hân |
Ông Pompeo nhắc lại rằng phán quyết ngày 12.7.2016 của Tòa trọng tài quốc tế cũng đã bác bỏ các yêu sách biển của Trung Quốc vì không có căn cứ dựa trên luật pháp quốc tế. Ông nhấn mạnh Mỹ từng tuyên bố phán quyết đó là cuối cùng và mang tính ràng buộc pháp lý đối với Trung Quốc lẫn Philippines.
“Do Bắc Kinh không thể đưa ra yêu sách biển hợp pháp, rõ ràng tại Biển Đông, Mỹ bác bỏ bất cứ yêu sách nào của CHND Trung Hoa đối với các vùng biển nằm ngoài lãnh hải 12 hải lý tính từ các đảo mà CHND Trung Hoa đưa ra yêu sách tại quần đảo Trường Sa. Theo đó, Mỹ bác bỏ bất kỳ yêu sách biển của CHND Trung Hoa đối với các vùng biển xung quanh Bãi Tư Chính (ngoài khơi Việt Nam)”, ông Pompeo nhấn mạnh trong tuyên bố.
Trong phần cuối của tuyên bố, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh: “Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh ứng xử Biển Đông như đế chế hàng hải của riêng mình… Chúng tôi ủng hộ cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ tự do trên biển và tôn trọng chủ quyền, và bác bỏ bất cứ đòi hỏi nào nhằm áp đặt “chân lý thuộc về kẻ mạnh” ở Biển Đông hoặc ở khu vực rộng lớn hơn”.
Tập trung chú ý Biển Đông
Diễn biến đáng chú ý liên quan Biển Đông gần đây |
Tuyên bố lập trường của chính phủ Mỹ về vấn đề Biển Đông nhận được sự ủng hộ từ các nghị sĩ đảng Dân chủ lẫn đảng Cộng hòa thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ và Ủy ban Đối ngoại Hạ viện. “Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quyết định của chính quyền (Tổng thống Trump) làm rõ lập trường của Mỹ rằng những yêu sách biển và lãnh hải của Trung Quốc ở Biển Đông là phi pháp”, hai thượng nghị sĩ Jim Risch và Bob Menendez cùng hai hạ nghị sĩ Eliot Engel và Michael McCaul nhấn mạnh trong tuyên bố chung được đăng trên website của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ.
Phản ứng về tuyên bố trên của Ngoại trưởng Pompeo, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên hôm qua chỉ trích Mỹ “phá hoại hòa bình và ổn định ở Biển Đông”, theo Reuters. Thực tế, gần đây Trung Quốc đã có hàng loạt hành động gây quan ngại ở Biển Đông, như tập trận phi pháp xung quanh quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam từ ngày 1 - 5.7. Ngoài ra, Trung Quốc ngày 18.4 ngang ngược lập cái gọi là “quận Tây Sa” và “quận Nam Sa” để quản lý quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.
Trung Quốc phải tuân thủ phán quyết Sau khi Ngoại trưởng Pompeo đưa tuyên bố trên, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana tuyên bố nước này nhất trí cao với lập trường của cộng đồng quốc tế rằng cần phải có một trật tự dựa trên luật lệ ở Biển Đông, theo tờ Manila Bulletin.
Ông Lorenzana kêu gọi Trung Quốc tuân thủ phán quyết ngày 12.7.2016 của Tòa trọng tài quốc tế và Công ước LHQ về luật Biển (UNCLOS). Hôm 12.7, đúng 4 năm ngày phán quyết được đưa ra, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr. tái khẳng định nước này sẽ luôn theo phán quyết và không thỏa hiệp với Trung Quốc, theo báo The Rappler.
Trước đó, Bộ Ngoại giao Philippines đã ra tuyên bố phản đối vụ Trung Quốc ngang ngược lập cái gọi là “quận Tây Sa” và “quận Nam Sa” để quản lý quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Hôm 8.4, bộ này còn lên tiếng bày tỏ quan ngại về tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi gần quần đảo Hoàng Sa vào ngày 2.4.
Văn Khoa - Khánh An |
Cũng trong hôm qua, Cơ quan Kiểm toán quốc gia Malaysia công bố một báo cáo cho thấy tàu hải cảnh và tàu hải quân Trung Quốc xâm nhập cái gọi là vùng biển của nước này 89 lần trong giai đoạn từ năm 2016 - 2019, theo Reuters. Malaysia đã gửi 6 công hàm phản đối Trung Quốc về các vụ xâm nhập vùng biển nước này.
Trong khi đó, Indonesia gần đây cũng thể hiện lập trường cứng rắn với Trung Quốc ở khu vực. Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi hôm 18.6 tuyên bố lập trường của nước này là dựa theo UNCLOS, không có tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Trung Quốc ở Biển Đông nên “không có lý do để đàm phán”, theo kênh CNA. Bà Retno Marsudi đưa ra tuyên bố này sau khi Trung Quốc ngày 2.6 gửi công hàm lên LHQ, mời Indonesia đàm phán về cái gọi là “những tuyên bố chồng lấn về các quyền và lợi ích” ở Biển Đông.
Đáp lại, trong công hàm gửi Tổng thư ký LHQ António Guterres ngày 12.6, Indonesia lập luận các thực thể trong quần đảo Trường Sa không được hưởng quy chế Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) hay thềm lục địa nên không thể có sự chồng lấn với EEZ hay thềm lục địa của Indonesia. “Indonesia lặp lại rằng bản đồ đường chín đoạn (đường lưỡi bò) ẩn chứa các yêu sách về quyền lịch sử thiếu cơ sở pháp lý và đi ngược lại với UNCLOS 1982”, công hàm viết.
Theo Văn Khoa (thanhnien)
