(GLO)- Làng Bi Giông và Bi Gia (xã Pờ Tó, huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai) có hơn 90% dân số là người Bahnar. Tại 2 ngôi làng nghèo nàn, heo hút này hiện vẫn còn tồn tại khá nhiều tập tục lạc hậu. Trong đó, nhức nhối nhất là nạn tảo hôn khi nhiều cô dâu, chú rể mới 14, 15 tuổi.
Sáng hôm rồi vào trực trường, tôi tranh thủ đến thăm nhà học sinh. Vừa vào đến đầu làng Bi Giông, thấy một nhóm người đang hì hục mổ trâu ở bãi đất trống, tôi tò mò tới gần, hỏi ra mới biết là chuẩn bị đám cưới cho Đinh H’Lan. Tôi gặng hỏi: H’Lan nào ạ? Một em học sinh cũ đang phụ làm thịt trâu nhanh nhảu trả lời: H’Lan học lớp 8 đó thầy. Tôi bàng hoàng không tin vào tai mình nữa. Đinh H’Lan là cô học trò ngoan hiền, hiếu học. Vậy là biết bao dự định còn dang dở khi em mới 15 tuổi.
Tôi tìm đến nhà em cũng là lúc gia đình đang làm lễ cúng theo phong tục cho cô dâu và chú rể. Hình như em cũng nhìn thấy tôi, đôi mắt đượm buồn. Sau lễ cúng, tôi tìm gặp em. H’Lan nói như muốn khóc: “Em xin lỗi thầy! Em không đi học nữa, bố mẹ bắt em lấy chồng”. Tôi thương em nhưng chẳng thể làm gì hơn bởi “phép vua thua lệ làng”. Mặc dù Luật Hôn nhân và Gia đình đã được tuyên truyền bằng nhiều hình thức nhưng nạn tảo hôn vẫn là chuyện rất đỗi bình thường của người dân nơi đây. H’Lan không phải là trường hợp duy nhất.
Dạo một vòng quanh làng, tôi tìm đến nhà Đinh Thian. Nhìn em tiều tụy hơn nhiều so với cái tuổi 16 khi cõng trên lưng đứa con 7 tháng tuổi. Em cũng lấy chồng khi đang học dở lớp 8. Được hỏi về cuộc sống hiện tại, em nói: “Em khổ lắm thầy ơi! Chồng em đi uống rượu miết, không chịu đi làm”. Dễ hiểu thôi, bởi các em đều ở cái tuổi ăn chưa no, lo chưa tới.
| Minh họa: Nguyễn Tài |
Tạm biệt Thian, tôi sang làng Bi Gia, ghé thăm nhà em Đinh Linh 16 tuổi, vừa tốt nghiệp lớp 9. Chỉ còn khoảng 1 tháng nữa là em sinh con. Em cũng lấy chồng từ sau Tết Nguyên đán, khi vừa kết thúc học kỳ I. Nhà trường, thầy cô vận động mãi em mới ra học hết lớp 9.
Trường hợp em Đinh Đuich có phần đặc biệt hơn. Nhà nghèo, sau khi Đuich học xong lớp 9, bố mẹ ép lấy chồng để có người làm. Khi chúng tôi đến thăm nhà, đôi mắt em đỏ hoe. Hỏi ra mới biết, em bị chồng đánh. Những tưởng rằng lấy chồng là để về phụ giúp cho gia đình, thế nhưng, cả 2 đều mới 16 tuổi, nào biết lo lắng gì. Em cho biết: “Cưới nhau 1 tháng nhưng ngày nào nó cũng đi uống rượu, không chịu đi làm”.
Mang nỗi buồn thương cho những đứa học trò bị cuốn vào vòng xoáy của nạn tảo hôn, tôi tìm đến nhà ông Đinh Nel-Trưởng thôn Bi Gia. Ông cho biết: Chính quyền địa phương cũng đã tuyên truyền vào các buổi họp làng để giải thích về tác hại của tảo hôn. Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ cũng đã thực hiện các chuyên đề tuyên truyền, hướng dẫn cách chăm sóc sức khỏe sinh sản cho thanh niên. Tuy nhiên, nạn tảo hôn vẫn tiếp tục diễn ra và có chiều hướng gia tăng trong thời gian gần đây.
Được biết, ở làng Bi Giông và Bi Gia, trong vài năm trở lại đây đã có hàng chục cặp vợ chồng kết hôn trước tuổi. Không ít cặp vợ chồng vẫn đang khoác trên mình chiếc áo trắng học trò. Chuyện tảo hôn tác động không nhỏ đến công tác giáo dục, xóa đói giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo nên gánh nặng cho gia đình và xã hội. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do bị ảnh hưởng bởi tập tục kết hôn sớm đã ăn sâu vào nếp sống và cách nghĩ của mỗi người dân. Thiết nghĩ, ngoài công tác tuyên truyền, vận động thì chính quyền địa phương cần có những biện pháp mạnh, quyết liệt hơn nữa nhằm ngăn chặn tình trạng này, để thanh-thiếu niên nơi đây được tiếp tục đến trường, góp phần xây dựng tương lai tốt đẹp hơn cho bản thân và quê hương.
ĐINH TÙNG