Vườn thanh long của mẹ

Vườn nhà đất xấu nên chỉ mọc hoang rặt một giống sầu đâu. Cây sầu đâu chỉ có chặt đem làm củi, còn quả tới mùa ra vô số nhưng đắng ngắt không ăn được. Anh Hai ra vô cứ luôn miệng càm ràm với mẹ: Vườn nhà người ta nào ổi, nào xoài, nào mít. Còn vườn mình rặt một giống sầu đâu!

Ba bàn: Hay mình chặt phăng kêu bán củi đi bà, để chi cho chật đất? Mẹ gạt: Ông cứ để yên đó cho tui. Tui có cách biến cây sầu đâu thành… cây ăn quả! Mấy cha con nghe nhảy dựng, tròn mắt. Tôi theo gặng hỏi, mẹ cứ cười mủm mỉm.

Cách vài bữa thấy mẹ đi xin đâu về hàng gánh dây thanh long trồng sắp lượt dưới các gốc sầu đâu to, cột dây cho chúng bám tựa vào thân cây. Được mẹ đều đặn chăm sóc, tưới tắm, những dây thanh long nhanh chóng bén rễ nảy mầm, nương theo thân sầu đâu ngày một vươn cao. Đất vườn nhà tuy xấu nhưng nhờ đất ruộng đắp thêm chứa nhiều màu nên thanh long nhanh chóng lớn vọt, ngút xanh.

Leo lên tới chạc ba lớn nhất của cây sầu đâu, những dây thanh long bắt đầu đâm chi chít đọt non tỏa bung ra bốn phía. Giờ thì không phải 1-2 dây đơn độc mà đã quây lại thành chòm, buông tỏa những đọt xanh lơ lửng rủ xuống xung quanh như mái tóc “phi dê” mới uốn.

Sau mấy cơn mưa, một sáng ra vườn chứng kiến ngọn thanh long đầu tiên rụt rè ló ra mấy búp hoa. Anh em tôi đứa nào cũng vui như hội. Mẹ cười, nheo mắt đi quanh từng gốc sầu đâu có chòm thanh long dòm, đếm. Thì ra không phải chỉ một chòm ra hoa mà chòm nào cũng có.

Nụ lớn nhanh như thổi, chừng nửa tháng đã bung to tròn, đầu thuôn, chúm nhọn. Đêm trăng ra vườn chơi cút bắt, tình cờ dòm lên mấy chòm thanh long bỗng nhận ra hoa đang bung nở từng đóa to trắng ngần, thoảng đưa hương. Còn nữa, mơ hồ trong đêm vắng vẫn nghe thanh âm nhiều cánh bướm bay lượn.

Hoa thanh long lạ lắm: đêm bung nở, ngày lại cụp cánh xuống cứ tưởng hoa tàn. Nhưng không. Đêm về, hoa lại tiếp tục nở bung. Vài ba đêm như vậy hoa mới thật sự tàn. Ấy là lúc đã xong xuôi quá trình thụ phấn. Cánh, đài lần lượt khô đi để bầu noãn ngày một lớn nhanh thành hình dạng trái thanh long tròn thuôn như quả trứng gà, khác cái xung quanh đeo lởm chởm những “cái tai” cùng tiệp một màu xanh.

Nắng hanh hao nung nấu khiến quả ngày một mọng căng. Lớp vỏ chuyển màu xanh thẫm rồi nhanh chóng ngả chàm, hồng phớt, sang đỏ. Sau mấy ngày thì càng đỏ tươi, đỏ đậm. Dưới tán sầu đâu là những chùm thanh long vắt vẻo, lủng lẳng đeo mang bên mình bao nhiêu là quả. Nhìn xa, sắc đỏ lô nhô, nổi bật trên nền xanh của lá của cây trông thật gọi mời.

Mẹ bảo, thấy đỏ vậy thôi nhưng mà chưa chín, ăn chua. Tôi không tin, trưa nắng lén mẹ hậm hụi trèo cây, nhón lẹ một quả ôm trốn ra góc rào lột vỏ, háo hức cắn phập…. Trời đất, quả thanh long vừa chua vừa nhớt không ăn nổi. Hóa ra mẹ nói không sai. Lần đầu tiên trong đời, tôi được bài học thấm thía về cái lý thấy vậy mà không phải vậy.

Vườn thanh long của mẹ giờ không còn. Mẹ cũng không còn. Nhưng lời mẹ dạy, tấm gương mẹ tảo tần yêu thương vun vén cùng vị ngọt những quả thanh long một thời ấu thơ được nếm cứ theo hoài trong những giấc mơ tôi.