Tình trạng nắng nóng khắc nghiệt kéo dài đã khiến cho hàng trăm héc ta cây trồng trên địa bàn huyện Đức Cơ bị khô hạn; đặc biệt, một số diện tích cà phê đã bắt đầu khô cháy. Anh Tuất (làng Kluh Yeh, xã Ia Lang) buồn bã cho hay: "Nắng hạn khốc liệt làm hơn 0,5 ha cà phê của gia đình bắt đầu cháy lá và chết mòn theo từng ngày. Nếu trong vài ngày tới trời không mưa, cả vườn cà phê của gia đình có nguy cơ phải phá bỏ. “Các hồ, suối ở đây đã cạn trơ đáy rồi. Gia đình tôi không tìm đâu ra nguồn nước tưới nữa, giờ chỉ còn biết “cầu trời” mưa xuống nhanh để cứu vườn cà phê”.
 |
Để có nước tưới cho cây trồng người dân phải thuê máy múc đào hố sâu trong lòng hồ. Ảnh: Lê Nam |
Gần đó, vườn cà phê của anh Glil cũng đã bị khô cháy lá. “Hiện nay, gần 1 ha cà phê của gia đình tôi đã cháy khô vì thiếu nước tưới. Gia đình đã cố gắng đi tìm nguồn nước nhưng đành bất lực. Thực sự hết cách rồi, giờ chỉ còn biết mong trời mưa sớm để cứu cây cà phê”-anh Glil lo lắng.
Ông Nguyễn Quốc Tư-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đức Cơ-cho biết: Theo thống kê sơ bộ đến ngày 23-4, trên địa bàn huyện đã có hơn 417 ha cây trồng và 4.800 cây lâm nghiệp (tương đương 4,7 ha) bị ảnh hưởng.
Cụ thể: tại xã Ia Lang có 24,8 ha lúa/108 hộ bị thiệt hại; xã Ia Krêl có 364,5 ha cà phê, 1,3 ha hồ tiêu và 1,2 ha sầu riêng; xã Ia Dom có 5,9 ha lúa/18 hộ bị thiệt hại và 4.700 cây các loại (cây sao đen, gáo vàng, keo lai) bị héo, chết khô; xã Ia Kriêng có 19,65 ha cà phê/54 hộ bị hạn hán và 1.000 cây lâm nghiệp các loại (cây gáo vàng, bạch đàn) bị chết. Nếu thời tiết nắng nóng còn kéo dài thì diện tích cây trồng bị thiệt hại sẽ tiếp tục tăng lên.
“Hiện tại nguồn nước ở các ao, hồ, giếng đều cạn nên rất khó khăn về nguồn nước tưới lúc này là rất khó khăn. Trước tình hình trên Ban Chỉ huy phòng-chống thiên tai và tìm kiến cứu nạn huyện chỉ đạo các địa phương tiếp tục theo dõi tình hình hạn hán tại các cánh đồng, chủ động nạo vét các ao, hồ, giếng nước để phục vụ sử dụng sinh hoạt; đồng thời thống kê các diện tích cây trồng bị thiếu nước, thiệt hại báo cáo về Ban Chỉ huy phòng-chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn huyện để tổng hợp báo cáo cấp trên, có biện pháp chỉ đạo kịp thời và đề nghị hỗ trợ theo quy định của Nhà nước”-ông Tư thông tin thêm.
Tương tự, nhiều diện tích cà phê của người dân trên địa bàn các xã Hải Yang, Hnol (huyện Đak Đoa) đã bắt đầu khô, héo. Cách đây hơn 1 tháng, hồ thủy lợi Đak Neun (xã Hải Yang) đã cạn nước khiến nhiều hộ dân trồng cà phê không có nước tưới. Để cứu lấy cây cà phê người dân đã phải thuê máy múc sâu lòng hồ, chắt chiu từng giọt nước và chờ mưa.
 |
Ông Trần Văn Thanh (áo trắng, thôn 1, xã Hải Yang, huyện Đak Đoa) đang loay hoay đấu nối máy bơm để lấy những giọt nước cuối cùng trong hồ tưới cho vườn cà phê. Ảnh: Lê Nam |
Ông Trần Văn Thanh (thôn 1, xã Hải Yang) đang loay hoay đấu nối máy bơm nước để lấy những giọt nước cuối cùng trong hồ tưới cà phê, cho hay: Gia đình có 3 ha cà phê nhưng do thiếu nước nên đến giờ vẫn chưa tưới xong đợt 3. Những vụ trước, nguồn nước đầy đủ thì tưới khoảng 4 ngày/ha nhưng giờ nước cạn hết rồi, cứ tưới 2 tiếng lại phải nghỉ chờ nước; các hộ luân phiên tưới nên hơn 10 ngày mới tưới xong 1 ha.
“Tôi làm cà phê từ năm 1997 đến nay, chưa bao giờ thấy hạn nặng thế này. Khi hồ cạn chúng tôi phải bỏ ra hơn 10 triệu đồng để thuê máy múc sâu xuống lòng hồ tìm nguồn nước rỉ ra. Để có nước tưới cà phê chúng tôi ăn không ngon, ngủ không yên và thường xuyên túc trực ngoài hồ chờ nước. Nếu thời tiết tiếp tục nắng nóng thì cây cà phê sẽ héo khô và cháy lá. Về lâu dài chúng tôi mong muốn Nhà nước quan tâm sửa chữa và đầu tư nâng cấp thủy lợi để người dân sản xuất an toàn”-ông Thanh lo lắng cho biết.
Gần đó, anh Lương Văn Đức (cùng thôn 1, xã Hải Yang) buồn rầu nói: “Năm nay, thời tiết khắc nghiệt quá, nắng nóng kéo dài nhiều tháng mà không có mưa. Nhà tôi có 0,6 ha cà phê trồng năm 2023 nhưng hơn tháng nay rồi không có nước tưới nên giờ vườn cây đang héo quắt và chết dần. Với tình trạng này chắc gia đình phải phá bỏ để trồng lại”.
 |
Anh Lương Văn Đức (thôn 1, xã Hải Yang, huyện Đak Đoa) bất lực nhìn hơn 0,6 ha cà phê trồng mới đang chết dần vì thiếu nước. Ảnh: Lê Nam |
Tại khu vực trồng cà phê làng Thung, Sơi Trang (xã Hnol, huyện Đak Đoa) người dân cũng đang loay hoay tìm nguồn nước tưới. Ông Nguyễn Duy Hùng-Phó Chủ tịch UBND xã Hnol-cho hay: Qua kiểm tra thực tế tại một số diện tích sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã, đã xuất hiện thiếu nước tưới cục bộ đối với khoảng 6,8 ha cà phê của 13 hộ dân làng Thung, Sơi Trang. Nguyên nhân do thời tiết nắng nóng kéo dài, các nguồn nước tưới gần đó đã cạn kiệt, do vậy đã có một số cây bị héo, khô cành, mức độ thiệt hại 30-70%.
“Hiện tại, UBND xã phối hợp với Mặt trận và các đoàn thể xã, Ban Nhân dân các thôn, làng tuyên truyền, vận động người dân phân chia nguồn nước tưới từ kênh mương, ao hồ cho cây công nghiệp dài ngày và cây lúa.
Đồng thời, tuyên truyền người dân nâng cao ý thức sử dụng nước tiết kiệm, tránh để thất thoát, lãng phí nguồn nước. Nạo vét các ao, hồ để tận dụng nguồn nước tưới, và vận động các hộ dân canh tác cà phê ở khu vực gần đó chia sẻ nguồn nước tưới để duy trì sinh trưởng cho cây cà phê.
 |
Cách nay hơn 1 tháng, hồ thủy lợi Đak Neun (xã Hải Yang, huyện Đak Đoa) bắt đầu cạn nước khiến nhiều hộ dân trồng cà phê không có nước tưới. Ảnh: Lê Nam |
Trong cái nóng như đổ lửa, chúng tôi có mặt tại làng Óp (xã Ia Phí, huyện Chư Păh) ghi nhận có hàng chục héc ta cà phê ở đây đang thiếu nước, cây bắt đầu khô lá. Đang loay hoay bên miệng giếng khoan mới hoàn thành, bà Siu Paih (làng Óp, xã Ia Phí) cho biết: Gia đình bà có gần 2 ha cà phê đang ra trái non nhưng có nguy cơ bị mất trắng vì nắng hạn kéo dài. Gần 4 tháng qua, trên địa bàn không có mưa. Ao hồ, suối đều cạn khô nước. Vườn cà phê của gia đình bà giờ đều phụ thuộc vào nguồn nước giếng khoan.
Thời gian qua, gia đình đã bỏ khá nhiều tiền để khoan đến miệng giếng thứ 3 mới có nước, chi phí hơn 50 triệu đồng. Tuy nhiên, giếng khoan rất ít nước, mỗi lần bơm tưới chỉ được 1 giờ đồng hồ rồi phải đợi. “Năm nay nắng hạn kéo dài hơn mọi năm. Nước không đủ tưới cho cây trồng nên tôi cũng đành liều khoan giếng để hy vọng có nước tưới. Chi phí cho vụ sản xuất này tăng lên gấp 3 lần so với bình thường”-bà Paih chia sẻ.
Theo ông Trần Đắc Thắng-Phó trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chư Păh: “Trên địa bàn huyện có 12 công trình thủy lợi. Tuy nhiên, đến nay, một số công trình đã cạn nước như: làng Yăh (thị trấn Ya Ly); Ia Bơr, Ia Tiêng (xã Chư Đang Ya); Ia Naih (xã Ia Mơ Nông). Ngoài ra, nhiều ao, hồ trữ nước tưới cho cây trồng đã cạn kiệt.
Đến thời điểm hiện tại một số diện tích cà phê của người dân đã bị khô héo do thiếu nước tưới. Hiện các xã đang tiến hành rà soát, thống kê thiệt hại. Nếu thời gian tới không có mưa, nhiều diện tích cây trồng sẽ bị khô hạn, thiếu nước, ảnh hưởng đến năng suất”.
