Văn hóa

Văn học - Nghệ thuật

Cây mít góc sân

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Ở các vùng nông thôn Việt Nam, mít là loài cây quen thuộc, mỗi vườn nhà đều trồng một vài cây để lấy quả và bóng mát. Thời đói kém, từ quả mít, những người phụ nữ trong gia đình đã chế biến thành nhiều món ăn dân dã mà ngon miệng. Gia đình tôi cũng nằm trong số đó.
Khi tôi lên 10 tuổi đã thấy 2 cây mít do ba tôi tự tay trồng xòe tán phủ bóng một góc sân, trái lủng lẳng. Ngoài những múi mít chín ngọt ngào, tôi còn được biết đến nhiều món ăn từ mít non. Còn nhớ, vào những năm 60 của thế kỷ trước, nhằm năm mất mùa, má tôi thường làm món mít non luộc chấm nước mắm, dưa mít non muối chua và mít trộn để luân phiên đổi vị, ăn cho đỡ ngán.   
Đầu tiên, má tôi chọn hái những trái mít non lớn chừng bắp vế, sau đó dùng dao vạt bỏ lớp vỏ gai bên ngoài, chẻ miếng bằng bàn tay, gọt bỏ phần lõi rồi cho vào nồi với ít muối bắc lên bếp luộc. Trong lúc chờ mít chín, má giao cho chúng tôi bóc vỏ đậu phộng và đi hái rau thơm. Mít chín, má tôi đưa lên thớt xắt mỏng, chảo dầu phộng cũng được bắc lên bếp. Dầu tới, mùi hành phi tỏa ra quanh bếp thơm nức mũi. Các gia vị hành, tiêu, tỏi chanh đường để sẵn. Má trộn hỗn hợp các thứ với mít đảo đều, cuối cùng là rải rau thơm và đậu phộng giã nhỏ lên trên.
Mâm cơm được dọn ra. Nói là mâm cơm nhưng thực ra chỉ có thau mít non chế biến các món là chính. Chúng tôi bẻ một miếng bánh tráng mì nướng, xúc mít trộn đưa vào miệng, mùi thơm của gia vị và mùi mít non quyện lại thành một món ăn đặc trưng khó quên. Nhưng hôm sau và hôm sau nữa, khi món mít non nộm này lặp đi lặp lại, đứa em kề của tôi cứ ngồi bên chén mít thút thít không chịu ăn. Ba thở dài nhìn em rồi nói: “Thương con đứt ruột!”.
Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
Trong mâm còn có món mà ba tôi thường nói giễu là thịt heo xắt phay. Đó là món mít non luộc qua rồi xắt mỏng bày ra đĩa, khi ăn chấm với nước mắm ớt tỏi hoặc mắm nêm. Kèm theo đó là tô canh mít chỉ có nước và mít với chút gia vị, thêm ít lá lốt. Dù ngán lắm nhưng vì sợ ba má buồn, anh em chúng tôi cũng cố ăn hết “mâm cơm mít luộc” để cái bụng được no mà lấy sức học hành.
Thương con, má tôi nghĩ ra cách chế biến khác hấp dẫn hơn, cũng với… mít. Lần này, má chọn một quả mít gần già, đã có múi to. Sau khi hái xuống, má chẻ từng miếng, bóc múi rồi dùng dao rạch lấy hạt. Hạt được bỏ vào nồi luộc chín, đổ ra là đến phiên anh em chúng tôi bóc vỏ. Tiếp đó, má giã nhỏ hạt mít, trộn gia vị dầu hành, tiêu làm nhân. Múi mít vừa bóc hạt được dồi nhân đã chế biến, dùng cọng hành lá cột lại và đưa lên nồi hấp. Trong lúc chờ mít chín, má nói: “Món này là món kỳ công, nó như một món bánh mặn nếu có thêm thịt ba chỉ xắt nhỏ trộn vào. Nhưng ngặt nỗi bây giờ cơm gạo còn thiếu, nói chi đến thịt. Đành chịu vậy!”.
Nồi mít hấp mới mở vung đã xông lên mùi thơm ngào ngạt. Những múi mít lúc này trông như chiếc bánh sủi cảo ngả màu vàng nhạt thật hấp dẫn. Múi mít hấp ngòn ngọt với nhân bánh tỏa ra mùi gia vị thơm lựng quả là một thức ngon khó tả. Chúng tôi nhai chậm rãi để thưởng thức hương vị đặc trưng ấy.
Những ngày đi làm đồng, má thường dậy thật sớm làm món mít trộn, nướng một chiếc bánh tráng mì, nhúng thêm một bánh nữa, sắp mít trộn và bánh tráng nướng vào, nêm nước chấm, cuộn thành cuốn bánh bằng bắp tay rồi gói lá chuối bỏ vào xách để làm bữa ăn trưa. Chúng tôi ngủ dậy, chuẩn bị đi học cũng vội vàng húp tô canh mít và ăn đĩa mít trộn với tô cơm nguội má để dành.
Sau này, nhằm vào dịp giỗ chạp, thi thoảng má cũng làm các món từ mít như: mít non kho tộ, mít non xào bún, cá kho mít non. Nhưng món thường xuyên trong nhà vẫn là dưa mít non muối chua. Đó là những món từ mít mà má tôi đã khéo léo chế biến nên.
Giờ đây, thảng hoặc nơi quán xá tôi cũng gặp món mít trộn, canh mít hoặc những món khác chế biến từ trái mít nhưng tuyệt nhiên không thấy món mít hấp như má tôi từng làm. Và cũng không món nào mang lại cảm giác như ngày xưa dù bây giờ có kèm theo cả tôm thịt ê hề. Thì ra, những ngày đói kém ấy lại là một thời để nhớ, cứ đeo đẳng mãi trong tâm tưởng.
AN SINH

Có thể bạn quan tâm