Sức khỏe

"Dao sắc không gọt được chuôi"

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Cách đây 3 tháng, bác sĩ (BS) Andrew Bryant-Chuyên khoa Tiêu hóa có 20 năm kinh nghiệm, đang hành nghề ở Brisbane (Úc) đột ngột từ trần. Bức tường im lặng đã được dỡ bỏ nhanh chóng bởi một lá thư của vợ ông, thông báo rộng rãi cho đồng nghiệp biết rằng chồng bà đã tự sát ngay trong phòng làm việc của ông, có lẽ nguyên nhân chính là do trầm cảm nặng.

Làm việc trong môi trường xung quanh là các bác sĩ đủ ngành, trong gia đình cả cha mẹ ông đều là bác sĩ chuyên khoa tâm thần, 2 anh em trai cũng là bác sĩ, em gái là y tá chuyên khoa tâm thần, không một ai biết và ngăn được BS Bryant tránh khỏi một cái chết thương tâm, oan uổng mà lẽ ra có thể ngăn ngừa được.

 

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Ý nghĩ tự sát trong bệnh lý tâm thần là một cấp cứu y khoa khẩn cấp, có khi còn hơn một bệnh lý thực thể nguy hiểm. Với bệnh lý thực thể, người bệnh có biểu hiện nguy cấp, có đủ năng lực và trí tuệ để tìm kiếm sự giúp đỡ, họ ý thức được sự nguy hiểm và họ sợ điều đó. Ngược lại, với bệnh nhân trong nhóm bệnh tâm thần một khi đã có ý nghĩ tự sát thì họ đã mất năng lực điều khiển hành vi, không còn đủ lý trí để tự ngăn ngừa mình ra khỏi hành vi nguy hiểm. Tệ hơn nữa, những người có biểu hiện loạn thần (psychosis), hành vi tự sát lại có thể là bị hoang tưởng xúi giục họ phải chết, hoang tưởng đó liên tục ám ảnh khiến nguy cơ tìm đến cái chết rất cao. Nhiều trường hợp biểu hiện của người bệnh không rõ ràng, nhất là bệnh cảnh bị hành vi sinh hoạt thường nhật của họ che lấp và người bệnh không thổ lộ cho ai biết ý nghĩ tự sát. Nên chỉ khi cái chết xảy ra, việc hồi cứu lại thông tin mới có thể lắp ghép lại được một bức tranh đầy đủ của một cấp cứu y khoa khẩn cấp.

Trường hợp thương tâm tương tự xảy ra ở Sydney (Úc) hồi đầu năm 2017, BS Chloe Abbott, mới 29 tuổi, được coi là “nhà vô địch của các bác sĩ trẻ”, vì cô nằm trong đội tuyển quốc gia từng được tham dự giải bơi thế giới năm 2003. Áp lực công việc và thi cử, cô đã phải đánh vật với 40 giờ học mỗi tuần cho các kỳ thi của bác sĩ trẻ chưa kể công việc. Theo gia đình, đó là nguyên nhân làm cho Chloe tìm đến cái chết. Trước đó mẹ cô đã khuyên cô rời bỏ nghề nhưng không kịp.

Y khoa không phải là một ngành dễ nhằn, tuy nhiên đây là một ngành được xã hội ưu ái trọng vọng, thu nhập lại không hề thấp, nếu không nói là luôn trong nhóm dẫn đầu của thu nhập cao. Thế nhưng, các con số thống kê cho thấy, tỷ lệ tự sát trong ngành y khoa cao hơn nhiều so với tỷ lệ chung và cao nhất trong các ngành nghề. Ước tính cho thấy, mỗi năm tại Mỹ có ít nhất 400 bác sĩ tự tử. Trong khi đó, kết quả trong một nghiên cứu về sức khỏe tâm thần ở Úc tiến hành trên 14 ngàn bác sĩ và sinh viên y khoa-một nghiên cứu trên diện rộng đầu tiên trên thế giới-đã đưa ra các con số đáng suy nghĩ. Một trong 5 sinh viên và một trong 10 bác sĩ đã từng có ý nghĩ tự sát trong vòng 12 tháng trước đó. Hơn 40% sinh viên và 25% bác sĩ có biểu hiện rối loạn tâm thần nhẹ, như trầm cảm hay rối loạn lo âu ở mức độ nhẹ.

Tóm lại, những điều tưởng chừng không mới nhưng vẫn chưa bao giờ cũ. Một người thầy thuốc chết vì một bệnh hiểm nghèo có thể coi là một điều trớ trêu nhưng là định mệnh, còn một thầy thuốc mà chết vì tự sát là một oan khiên. Việc tự tìm đến cái chết của BS Andrew Bryant là một tiếng chuông tiếp tục gióng lên cảnh tỉnh các đồng nghiệp: Đừng bao giờ ẩn mình, hãy cởi mở, hãy chia sẻ, hãy tìm đến sự giúp đỡ. Chúng ta cũng chỉ là một con người bình thường, cũng đau ốm về mặt thể chất và tinh thần, cũng cần sự giúp đỡ của người khác kể cả không phải là đồng nghiệp. Nó giúp chúng ta có thể tránh được một thảm kịch cho bản thân, gia đình và cả xã hội.

Thêm vào đó, các cơ quan, các tổ chức quản lý nhân sự và chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp cần phải có chính sách và giải pháp hữu hiệu trong việc chăm sóc sức khỏe tinh thần cho nhân viên y tế chứ không riêng về sức khỏe thể chất.

Vậy đó, sự đời “dao sắc không gọt được chuôi”.

BS Nguyễn Đình Nguyên

Có thể bạn quan tâm