Từ hạt gạo “ngon nhất thế giới”
Năm 2019, gạo ST25 được công nhận là loại gạo ngon nhất thế giới. Ngay năm sau, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phú Thiện đã hỗ trợ kinh phí để Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Chư A Thai (xã Ia Ake) mua giống lúa này về trồng khảo nghiệm 5 sào trên cánh đồng Ayun Hạ. Sau khi khảo nghiệm thành công, HTX đã nhân rộng diện tích lúa ST25 và áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác theo hướng sạch, đạt chứng nhận VietGAP. Từ đó, loại gạo ngon nhất thế giới “made in Gia Lai” được người tiêu dùng tin tưởng tìm mua.
Ông Phạm Ngọc Nghĩa-Giám đốc HTX Nông nghiệp Chư A Thai-cho biết: Năng suất lúa ST25 tại huyện Phú Thiện bình quân đạt 7 tấn/ha. Từ kết quả khảo nghiệm, HTX đã liên kết cung ứng giống, vật tư nông nghiệp, chuyển giao kỹ thuật sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP cho người dân địa phương mở rộng diện tích lúa ST25 lên 25 ha. Nhờ đảm bảo quy trình sạch từ sản xuất đến chế biến nên gạo ST25 được Hội đồng đánh giá phân hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh đánh giá đạt 4 sao. “Mỗi năm, HTX cung cấp khoảng 100 tấn gạo ST25 cho người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Giá bán tại huyện Phú Thiện là 24 ngàn đồng/kg, còn thị trường khác 27-28 ngàn đồng/kg, cao hơn rất nhiều so với gạo truyền thống của địa phương. Bên cạnh đó, HTX cũng đang trồng khảo nghiệm giống lúa TBR39 cùng một số giống nếp miền Bắc, nếu phù hợp sẽ nhân rộng trong những vụ sản xuất tới”-Giám đốc HTX Nông nghiệp Chư A Thai thông tin thêm.
 |
Người dân xã Hnol (huyện Đak Đoa) sản xuất lúa chất lượng cao giống TBR39. Ảnh: Nguyễn Diệp |
Ông Bùi Trọng Thành-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Phú Thiện-cho hay: Từ năm 2020 đến nay, người dân đã tiếp cận với nhiều giống lúa mới năng suất, chất lượng cao như: HL12, J02… Đặc biệt, giống lúa ST25 đang được nhân rộng tại các xã: Ia Ake, Ayun Hạ, Ia Sol. Hiện nay, huyện hỗ trợ những giống lúa mới năng suất, chất lượng cao cho người dân nhằm nâng cao chất lượng và giá trị hạt gạo; khuyến khích người dân liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm với các HTX để đảm bảo lợi ích hai bên.
Tương tự, giống lúa ST25 cũng đã “bén duyên” trên cánh đồng Buôn Lưới (xã Sơ Pai, huyện Kbang). Ông Mã Văn Tình-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Kbang-thông tin: “Sau khi khảo nghiệm thành công giống lúa ST25 trên cánh đồng Buôn Lưới, chúng tôi nhân rộng giống lúa này lên khoảng 27 ha sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ. Giống lúa này được nhân rộng sang một số cánh đồng ở các xã thuận lợi về nước tưới, có điều kiện thổ nhưỡng tương đồng. Huyện đang khuyến khích xây dựng mối liên kết giữa nông dân với các HTX trong sản xuất, thu mua sản phẩm để ổn định thu nhập cho người dân”.
Kỳ vọng những hạt gạo top 10 Việt Nam
Gia Lai có diện tích đất trồng lúa gần 76.000 ha mỗi năm cùng hệ thống kênh mương thủy lợi đã được đầu tư hoàn thiện giúp người dân canh tác ổn định 2 vụ/năm. Đặc biệt, trong năm 2023, tỉnh đã triển khai mô hình xã hội hóa khuyến nông khi mời gọi các doanh nghiệp chuyên sản xuất giống lúa nước chất lượng cao hỗ trợ người dân xây dựng các mô hình khảo nghiệm để nhân rộng trong thời gian tới.
Tại cánh đồng lúa nước làng Thung (xã Hnol, huyện Đak Đoa) rộng khoảng 31 ha, người dân sản xuất mỗi năm 2 vụ bằng giống HT1 và Đài Thơm từ nhiều năm nay. Vụ Đông Xuân 2022-2023, bà con rất phấn khởi khi được Trung tâm Khuyến nông tỉnh chọn xây dựng mô hình trồng lúa chất lượng cao giống TBR39, J03, TĐ25, Hương Bình, QR1 với quy mô 11 ha/51 hộ tham gia. Bên cạnh đó, Trung tâm Khuyến nông tỉnh còn xây dựng mô hình trồng lúa giống TBR39 tại làng Klăh 2 (xã Ia Dêr, huyện Ia Grai) và xã Chư A Thai (huyện Phú Thiện), mỗi nơi 1 ha. Các hộ tham gia mô hình được hỗ trợ 100% giống và được tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch lúa. Ngoài ra, Trung tâm Nghiên cứu giống cây trồng tỉnh cũng trồng khảo nghiệm giống lúa nếp hương tại xã Ia Sol, huyện Phú Thiện.
 |
Mô hình trồng lúa TBR39 tại xã Ia Dêr, huyện Ia Grai. Ảnh: Nguyễn Diệp |
Ông R’Châm Mer (làng Klăh 2) chia sẻ: Vụ Đông Xuân trước, ông gieo trồng hơn 3 sào lúa nước giống J02 cho năng suất rất khả quan. Còn vụ Đông Xuân 2022-2023, ông được Trung tâm Khuyến nông tỉnh hỗ trợ giống lúa TBR39 để trồng thử nghiệm. Hiện cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt, chống chịu sâu bệnh gây hại trong giai đoạn làm đòng. “Tôi kỳ vọng giống mới này đạt năng suất cao như J02. Nếu thuận lợi, gia đình sẽ nhân rộng trong vụ mùa tới”-ông Mer bộc bạch.
Tương tự, ông Nhôm (làng Thung, xã Hnol) cho hay: “Từ trước đến giờ, bà con chủ yếu gieo trồng lúa HT1 và Đài Thơm, năng suất và chất lượng đạt khá cao so với những giống lúa khác. Nhờ đó, các hộ không còn phải lo về vấn đề lương thực quanh năm như trước. Hiện nay, cánh đồng đang sản xuất thử nghiệm 5 giống lúa năng suất, chất lượng cao, nằm trong top 10 loại gạo ngon nhất Việt Nam gồm: TBR39, J03,TĐ25, Hương Bình và QR1”.
Trao đổi với P.V, ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT-cho biết: Cùng với giống lúa ST24 và ST25, vụ Đông Xuân 2022-2023, Sở đã đưa về những giống lúa năng suất, chất lượng cao để xây dựng các mô hình khảo nghiệm tại một số địa phương và giao cho Trung tâm Nghiên cứu giống cây trồng tỉnh theo dõi. Các giống lúa này thích nghi với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng địa phương nên sinh trưởng phát triển tốt, ít sâu bệnh gây hại, đang vào giai đoạn làm đòng. Đây là tiền đề để vụ mùa 2023 tiếp tục xây dựng mô hình ở các huyện, thị xã khác, từng bước giúp người dân tiếp cận nhân rộng các giống lúa chất lượng cao. Đồng thời, định hướng người dân sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP để tạo hạt gạo chất lượng cao, góp phần xây dựng thương hiệu “Gạo Gia Lai” trong tương lai gần.
“Thời gian tới, tỉnh tiếp tục mời gọi các doanh nghiệp, HTX liên kết với người dân sản xuất cánh đồng một giống rộng khoảng 500 ha gắn với thu mua, chế biến”-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT thông tin thêm.
