Giá hồ tiêu đang chạm đáy khi vài ngày trước “rơi” xuống mức 39.000 đồng/kg, đẩy người trồng tiêu vào những khó khăn chưa từng có. Nhiều dự báo là hồ tiêu có thể tận dụng tốt cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA), nhưng đó cũng chỉ là những dự báo...
Giá chạm đáy
Theo thông tin từ Bộ Công Thương, tuần trước, giá tiêu ở Đồng Nai đột nhiên giảm tới 1.500 đồng/kg, xuống còn mức 38.000 đồng/kg. Tại các địa phương khác, giá tiêu cũng không có dấu hiệu khởi sắc, trong đó, tại Gia Lai đã xuống dưới 40.000 đồng/kg.
Theo ông Hoàng Phước Bính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai), đã khá lâu rồi, giá tiêu mới giảm xuống mức 40.000 đồng/kg. Điều đáng nói là trước đây, dù giá tiêu có giảm, giá thành sản xuất vẫn ở mức thấp, còn hiện tại, giá thành lên đến 49.000 đồng/kg, nên với mức giá này, nông dân lỗ nặng.
 |
Nông dân xã Ia Blang (huyện Chư Sê, Gia Lai) thu hoạch hồ tiêu. Ảnh: T.L
"Vụ 2019-2020 sẽ là niên vụ mà giá hạt tiêu chạm xuống đáy, đẩy người trồng tiêu vào tình cảnh vốn đã khó khăn nay càng lao đao hơn”. Ông Hoàng Phước Bính -Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai) |
Một số chuyên gia nhận định, giá tiêu có thể chưa dừng ở đây, mà còn giảm tiếp do sản lượng đã vượt xa so với nhu cầu. Ông Bính dự đoán, vụ 2019-2020 sẽ là niên vụ mà giá hạt tiêu chạm xuống tận đáy mới, đẩy người trồng tiêu vào tình cảnh vốn đã khó khăn nay càng lao đao hơn.
Việt Nam hiện có khoảng 100.000ha hồ tiêu cho thu hoạch với năng suất trung bình khoảng 24,7 tạ/ha, tương đương sản lượng 247.000 tấn. Tuy nhiên, trong khi giá hồ tiêu vẫn ở mức rất thấp, chi phí sản xuất lại có chiều hướng tăng, ít nhất 10% so với năm 2017.
Đây cũng là lý do trong 8 tháng đầu năm 2019, Việt Nam dù đã xuất khẩu 224.000 tấn tiêu, tăng 27,9% so với cùng kỳ, nhưng kim ngạch lại giảm nhẹ 2,1% và chỉ đạt 571 triệu USD, do giá xuất khẩu giảm 23,4%.
Theo đánh giá của Bộ NNPTNT, xuất khẩu hồ tiêu đang và sẽ tiếp tục đối mặt với khó khăn do giá ở mức thấp khi cung lớn hơn cầu và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường thế giới. Nhu cầu thế giới hiện khoảng 510.000 tấn/năm và bình quân mỗi năm chỉ tăng 2 - 3%, trong khi sản lượng hồ tiêu toàn cầu tăng 8 - 10%. Sản lượng hồ tiêu toàn cầu năm 2018 đạt 557.000 tấn và dự kiến đạt 602.000 tấn vào năm 2019. Dự báo đến năm 2050, sản lượng hạt tiêu thế giới sẽ tăng lên 1 triệu tấn.
Chờ cơ hội từ FTA
Bộ Công Thương đánh giá, trong bối cảnh xuất khẩu hồ tiêu tiếp tục đối diện nhiều khó khăn và sức ép cạnh tranh lớn, các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới mà Việt Nam đã ký kết gần đây như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) được đánh giá là cơ hội mở rộng xuất khẩu cho ngành hồ tiêu.
Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), đối với mặt hàng hồ tiêu, Hiệp định CPTPP có 9 nước cam kết xóa bỏ ngay lập tức thuế quan gồm: Úc, New Zealand, Canada, Malaysia, Singapore, Brunei, Chile, Peru, Nhật Bản. Riêng thị trường Mexico cam kết xóa bỏ thuế theo lộ trình 16 năm đối với mặt hàng hồ tiêu xanh.
Đáng chú ý, trong các nước CPTPP, chỉ có Malaysia là nước sản xuất hạt tiêu đáng kể, tuy nhiên tỷ lệ xuất khẩu không nhiều, chỉ chiếm khoảng 3% lượng xuất khẩu toàn cầu. Do vậy, có thể nói hồ tiêu Việt Nam có lợi thế cạnh tranh khá lớn trong các nước CPTPP.
Đối với EVFTA, các nước EU cam kết xóa bỏ thuế quan đối với sản phẩm hạt tiêu (mã HS 0904) ngay khi hiệp định có hiệu lực. Do vậy, EVFTA có hiệu lực sẽ là đòn bẩy tốt để các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường xuất khẩu vào các nước EU (đặc biệt là đối với các sản phẩm chế biến trước đây có mức thuế từ 5 - 9%).
Do đó, theo Bộ Công Thương, để có thể tận dụng tốt các cơ hội nêu trên, doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu thông tin về các hiệp định để nắm vững cam kết giữa Việt Nam và các thị trường đối tác, đặc biệt là các thông tin về ưu đãi thuế quan, các yêu cầu về chất lượng, quy tắc xuất xứ hàng hóa. Ngành hồ tiêu cần đổi mới mô hình tăng trưởng trong thời gian tới, chú trọng về chất lượng ngay từ khâu nguyên liệu để tạo ra sản phẩm chất lượng cao và tham gia vào các thị trường có giá trị gia tăng cao nhằm nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế.
Hiện, Bộ Công Thương đã và đang tích cực thực hiện công tác quảng bá hồ tiêu ở thị trường nước ngoài, đồng thời hỗ trợ Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại của mình, trong đó, đặc biệt chú trọng đến khu vực Đông Bắc Á, Trung Đông, Trung Quốc, Mỹ, EU. Các chương trình xúc tiến thương mại này được triển khai trên cơ sở thường xuyên, định kỳ đã và sẽ tạo cơ hội thiết thực cho các doanh nghiệp củng cố, mở rộng thị trường xuất khẩu.
Bộ Công Thương kỳ vọng, với các giải pháp về thị trường đã, đang và sẽ tiếp tục triển khai trong thời gian tới sẽ đem lại những thay đổi tích cực về mặt cơ cấu thị trường. Theo đó, thị trường xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam dần dần được mở rộng và đa dạng hóa, đồng thời cũng sẽ định hướng cho sự phát triển của sản xuất trong nước, góp phần nâng cao thu nhập của nông dân.
Khánh Nguyên (Dân Việt)
