“Gỡ khó” cho các hợp tác xã nông nghiệp

Nhiều đơn vị hoạt động cầm chừng

Với năng suất khoảng 8 tấn/ha, giá bán dao động trong khoảng 28-32 ngàn đồng/kg, mỗi vụ vải gia đình ông Nguyễn Văn Huế (tổ 13, thị trấn Kbang) thu về trên dưới 250 triệu đồng/ha. Nhận thấy loại cây này mang lại nguồn thu nhập lý tưởng nên cuối tháng 9-2021, ông Huế vận động thành lập HTX Nông nghiệp Tiên phong Kbang với 14 thành viên tham gia (khoảng 1 ha/thành viên). Tuy vậy, đến thời điểm hiện tại việc mở rộng thêm ngành nghề sản xuất, thu hút xã viên tham gia vẫn đang còn là phương án.

Ông Nguyễn Văn Huế-Giám đốc HTX Nông nghiệp Tiên Phong Kbang cho hay, thị trường không ổn định cùng giá cả bấp bênh khiến cho đầu ra sản phẩm gặp nhiều khó khăn. Đến thời điểm hiện tại, đơn vị đang xây dựng sản phẩm theo chứng nhận VietGAP để khẳng định thương hiệu, tìm kiếm doanh nghiệp bao tiêu đầu ra.

Ông Nguyễn Thanh Trung-Giám đốc HTX Nông nghiệp Đoàn Kết Kbang (xã Đông) cũng cho hay, hiện đơn vị chỉ hoạt động cầm chừng và đang củng cố lại tổ chức, nhân sự quản lý. Thành lập từ năm 2017, HTX có 60 thành viên tham gia cung ứng nguồn rau quả cho hệ thống siêu thị Big C miền Trung (thuộc Tập đoàn Central Retail Việt Nam). Tuy nhiên, hơn nửa năm nay, thị trường này đã bị đứt đoạn, một phần là do nguồn hàng không ổn định, không đủ số lượng cung ứng hoặc sản phẩm cần thì lại thiếu nguồn cung.

“Chúng tôi cũng có kế hoạch phát triển vùng nguyên liệu với dự tính xây dựng nhà lồng để mở rộng mô hình sản xuất nhằm tạo ra nguồn hàng ổn định nhưng lại không có kinh phí. Sản xuất mà cứ phụ thuộc vào thời tiết thì khó đảm bảo về chất lượng, số lượng nguồn rau, củ, quả để cung cấp”-ông Trung than thở.

Huyện Kbang hiện có 14 HTX (13 HTX nông nghiệp và 1 HTX vận tải) với 578 thành viên. Năm 2023, tỉnh giao chỉ tiêu thành lập mới 3 HTX. Tuy nhiên xét thấy hoạt động của các HTX lâu nay chưa mang lại hiệu quả cao, việc thành lập thêm các đơn vị mới rất khó thực hiện và không cấp thiết nên huyện tiếp tục duy trì và củng cố hoạt động các HTX hiện có.

Tại cuộc họp nhằm chia sẻ, tháo gỡ khó khăn cho HTX mới đây, lãnh đạo huyện Kbang nhận định nguyên nhân là do việc lựa chọn ngành, nghề hoạt động chưa sát với thế mạnh của địa phương; chưa xác định được lĩnh vực hoạt động chính và các lĩnh vực hoạt động hỗ trợ sản xuất kinh doanh. Mặt khác, cán bộ quản lý còn thiếu, hạn chế về trình độ và chưa thật sự tâm huyết để tạo sự đột phá cũng như khai thác tối đa sức mạnh tập thể, vai trò của các thành viên.

Mặc dù UBND huyện đã tạo điều kiện cho một số HTX tham gia các chương trình khuyến nông thuộc nguồn vốn sự nghiệp nông nghiệp nhưng nhiều HTX chưa đủ năng lực, đáp ứng yêu cầu đã đề ra. Sản phẩm làm ra không tiêu thụ được, hoạt động của một số HTX bị ngưng trệ; nhiều HTX sống dựa vào việc liên kết thực hiện các chương trình, dự án hỗ trợ phát triển sản xuất của xã, huyện nhưng sản lượng đầu ra cũng không đáng kể.

Tích cực hỗ trợ các HTX

Để tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX phát triển, UBND huyện yêu cầu các ngành chức năng, UBND xã, thị trấn và HTX trên địa bàn tập trung bàn và xây dựng phương án sản xuất kinh doanh phù hợp với lợi thế, tiềm năng của địa phương. Trong đó, chú trọng đa dạng hóa các ngành nghề kinh doanh để tạo lợi ích, nguồn thu nhập cho thành viên; rà soát, củng cố lại thành viên tham gia HTX; ưu tiên các thành viên tham gia cùng chung sở thích nhằm khai thác tối đa sức mạnh, vai trò của các thành viên; lựa chọn cán bộ quản lý HTX đảm bảo năng lực, có tâm huyết.

Mới đây, việc Hội Nông dân huyện Kbang khai trương “Cửa hàng nông sản Kbang” đã góp phần quảng bá và giới thiệu, kết nối tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng đến với người tiêu dùng trong và ngoài huyện. Ông Hồ Viết Cảm-Chủ tịch Hội Nông dân huyện cho rằng: Đây là cơ hội để huyện khảo sát các HTX có nhu cầu tham gia sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Hội Nông dân huyện sẽ tập trung tuyên truyền, quảng bá, kết nối tiêu thụ những sản phẩm chủ lực, có lợi thế cạnh tranh, các sản phẩm tham gia OCOP, sản phẩm đặc sản ở các địa phương nhằm đa dạng sản phẩm, giải quyết vấn đề về thiếu hụt sản phẩm do sản xuất theo mùa vụ.

Trao đổi với P.V, ông Lê Thanh Sơn-Phó Chủ tịch UBND huyện Kbang nhấn mạnh: Ngoài việc định hướng xây dựng phương án sản xuất kinh doanh-dịch vụ và lựa chọn, xác định ngành nghề, lĩnh vực hoạt động phù hợp, huyện tiếp tục làm việc với các doanh nghiệp, nhà đầu tư để có giải pháp hỗ trợ các HTX. Đặc biệt là đầu tư, bao tiêu sản phẩm đầu ra của HTX và hoạt động theo hướng dịch vụ là chủ yếu, liên kết và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị. Cùng với đó là hỗ trợ HTX giới thiệu, quảng bá các sản phẩm đặc trưng; quan tâm hỗ trợ về vốn, khoa học kỹ thuật; xây dựng thương hiệu, tham gia sàn giao dịch thương mại điện tử nhằm thúc đẩy đầu ra cho các HTX.

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Kbang, UBND các xã, thị trấn cần phối hợp chặt chẽ, tích cực hỗ trợ hoạt động cho các HTX, nhất là ưu tiên thực hiện mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia; quản lý, khai thác các công trình thuỷ lợi trên địa bàn nhằm thúc đẩy hoạt động của HTX sang các ngành dịch vụ khác để có thêm nguồn thu chi từ hoạt động này. Trong đó, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện tập trung hướng dẫn, hỗ trợ HTX trong việc đăng ký xây dựng mã số vùng trồng, công nhận sản phẩm OCOP; chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP hay các mô hình liên kết sản xuất gắn với chuỗi giá trị để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, góp phần giúp các HTX phát triển ổn định, bền vững.