Kịp thời chấn chỉnh công tác quản lý, sử dụng đất
Trên tinh thần cầu thị, nghiêm túc thực hiện Kết luận thanh tra số 263/KL-TTCP ngày 19-7-2024 của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh Gia Lai và các cơ quan, đơn vị đã chủ động, kịp thời tổ chức kiểm tra, rà soát. Đến nay, có nhiều nội dung liên quan đến lĩnh vực quản lý, sử dụng đất trên địa bàn tỉnh đã được làm rõ, xử lý, khắc phục kịp thời.
Theo đó, qua kiểm tra một số hồ sơ giao đất không thông qua đấu giá tại 7 đơn vị cấp huyện, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND tỉnh Gia Lai kiểm tra việc UBND TP. Pleiku đã giao đất cho 121 trường hợp (116 hộ của Hợp tác xã Vận tải Cơ giới Quyết Tiến và 5 trường hợp thuộc đơn vị 2287/QK5) tại phường Thắng Lợi nhưng đã có 44 hộ chuyển nhượng sau khi được giao đất; cơ quan thuế xác định giá trị đất giao năm 2016 nhưng thu tiền sử dụng đất theo giá năm 2013. Đồng thời, chỉ đạo rà soát, thu đúng, thu đủ tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, thuế thu nhập cá nhân đối với các trường hợp sau khi giao đất không có nhu cầu sử dụng nên đã chuyển nhượng.
Qua kiểm tra của UBND tỉnh Gia Lai, việc giao đất và hỗ trợ chênh lệch tiền sử dụng đất giữa giá đất 2016 và năm 2013 cho các trường hợp trên đã được Thường trực Tỉnh ủy, Thường trực HĐND tỉnh thống nhất nhằm ngăn chặn khiếu kiện tập thể kéo dài. Sau khi có Kết luận của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND TP.Pleiku tổ chức kiểm tra, rà soát các trường hợp nào đã chuyển nhượng, trường hợp nào chưa chuyển nhượng nhưng chưa xây dựng nhà ở để có hướng xử lý đảm bảo đúng quy định của pháp luật (thu các loại thuế, phí hoặc thu hồi đất theo thẩm quyền).
Tương tự, đối với việc giao đất thông qua đấu giá, qua kiểm tra trình tự thủ tục, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị UBND tỉnh Gia Lai rà soát, chấn chỉnh những sai sót trong thực hiện các thủ tục hồ sơ của 24 cuộc đấu giá tại 9 đơn vị cấp huyện, gồm: TP. Pleiku, thị xã Ayun Pa, An Khê và các huyện Kbang, Chư Sê, Ia Grai, Đức Cơ, Đak Đoa, Chư Prông.
Đồng thời, kiểm tra 373 trường hợp trúng đấu giá nhưng sau đó kê khai giá trị chuyển nhượng thấp hơn trúng đấu giá trong hợp đồng để tính các loại thuế, phí. Đối với kiến nghị này, UBND tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo các địa phương nói trên tiến hành kiểm tra, rà soát, khắc phục những thiếu sót trong hồ sơ, thủ tục và xử lý trách nhiệm theo quy định. Riêng 373 trường hợp kê khai giá chuyển nhượng thấp hơn giá trúng đấu giá, hiện đã rà soát được 177 trường hợp và tiếp tục xác minh các trường hợp còn lại để có hướng xử lý.
Ngoài ra, sau khi Thanh tra Chính phủ chỉ rõ việc quỹ đất công ích (5%) tại TP. Pleiku, thị xã Ayun Pa và An Khê cho thuê sai quy định khi không thông qua đấu giá. Để xử lý, UBND tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo các địa phương nhanh chóng khắc phục. Hiện nay, các địa phương đã cơ bản thu hồi quỹ đất công ích cho thuê sai quy định và đang chuẩn bị hồ sơ, lập phương án đấu giá.
Bên cạnh đó, để khắc phục tình trạng buông lỏng quản lý đất đai của doanh nghiệp sau khi cổ phần hóa, việc sử dụng đất có nguồn gốc nông-lâm trường; tập trung xử lý triệt để tình trạng người dân lấn chiếm đất nông-lâm trường trái pháp luật và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chồng lấn lên diện tích bị lấn chiếm xảy ra tại Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Sơ Pai. Hiện UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị nhanh chóng vào cuộc để làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.
Đối với những sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng đất của Công ty TNHH một thành viên chè Biển Hồ và Công ty TNHH một thành viên cà phê Gia Lai đã được chuyển hồ sơ sang cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Gia Lai. Quá trình thụ lý, giải quyết 2 vụ việc nêu trên, cơ quan chức năng đã thống nhất quan điểm 2 vụ việc này không phải là hành vi phạm tội nên không khởi tố hình sự.
Đối với vấn đề tiến hành các cuộc thanh tra liên quan đến quản lý, sử dụng đất tại các địa phương, đơn vị theo kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh Gia Lai đã giao cho Thanh tra tỉnh tổng hợp xây dựng dự thảo Kế hoạch thanh tra năm 2025 của tỉnh. Trong đó, đưa vào kế hoạch năm 2025 các cuộc thanh tra theo kiến nghị của Thanh tra Chính phủ.
Làm rõ việc xác định giá trị đất tại các dự án
Theo Kết luận của Thanh tra Chính phủ tại Dự án Khu dân cư mới (thị trấn Đak Đoa, huyện Đak Đoa) do Công ty cổ phần May-Diêm Sài Gòn làm chủ đầu tư, diện tích 18 ha: Trong quá trình định giá đất cụ thể, Công ty cổ phần thẩm định giá và giám định Tiên Phong chi nhánh Thanh Hóa không căn cứ vào tổng mức đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật ( hơn 161 tỷ đồng) đã được phê duyệt tại Quyết định số 832/QĐ-UBND ngày 22-8-2019 của UBND tỉnh mà sử dụng suất vốn đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật khu đô thị (20 ha-25 ha) được công bố tại Quyết định số 44/QĐ-BXD ngày 14-1-2020 của Bộ Xây dựng trong khi dự án chỉ có quy mô 18 ha là không đúng quy định nên cần phải xác định lại giá đất cụ thể để thu đúng, thu đủ về ngân sách nhà nước…
Sau khi được UBND tỉnh chỉ đạo, qua rà soát, Sở Tài Nguyên và Môi trường nhận thấy phương án xác định giá đất cụ thể để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của Công ty cổ phần May-Diêm Sài Gòn đã được đơn vị tư vấn xác định giá đất là Công ty cổ phần thẩm định giá và giám định Tiên Phong chi nhánh Thanh Hóa thực hiện theo đúng ý kiến của Hội đồng thẩm định giá đất, bảng giá đất của tỉnh tại biên bản cuộc họp ngày 11-3-2021. Qua phối hợp kiểm tra, rà soát với các đơn vị, Sở Tài Nguyên và Môi trường thống nhất phương án xác định giá đất cụ thể để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của Công ty cổ phần May-Diêm Sài Gòn đã được thực hiện chặt chẽ, phù hợp và đảm bảo không thất thu ngân sách nhà nước.
Căn cứ quy định tại điểm 1.2 khoản 1 Phần 1 Quyết định số 44/QĐ-BXD ngày 14-1-2020 của Bộ Xây dựng “Trong một số trường hợp theo quy định của cơ quan quản lý có thẩm quyền được tạm sử dụng giá trị suất vốn đầu tư để xác định giá trị quyền sử dụng đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai”, Sở Tài Nguyên và Môi trường đề nghị Hội đồng thẩm định giá đất, bảng giá đất của tỉnh xem xét đề xuất UBND tỉnh thống nhất áp dụng suất vốn đầu tư theo Quyết định 44/QĐ-BXD đối với chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật tại phương án xác định giá đất cụ thể để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của Công ty cổ phần May-Diêm Sài Gòn mà không thực hiện định giá lại.
Tương tự, theo Kết luận của Thanh tra Chính phủ tại Dự án Tổ hợp khách sạn và nhà phố thương mại số 29 Nguyễn Văn Cừ (phường Ia Kring, TP.Pleiku): Việc Công ty cổ phần thông tin và thẩm định giá Miền Nam trong quá trình xác định giá đất cụ thể (dùng phương án thặng dư) đã đưa phần chi phí lãi vay ngân hàng hơn 756 triệu đồng (2 năm) vào phương án để xác định tổng chi phí phát triển làm cơ sở xác định giá trị của thửa đất cần định giá là trái với quy định, làm giảm giá trị của thửa đất cần định giá…
Về vấn đề này, qua khảo sát Công văn số 1200/TCQLĐĐ-CKTPTQĐ ngày 23-5-2022 của Tổng Cục quản lý đất đai (Bộ Tài Nguyên và Môi trường) về việc xác định chi phí lãi vay và chi phí đầu tư xây dựng theo phương án thặng dư có nội dung: “Khi định giá đất theo phương án thặng dư, chi phí lãi vay được xác định là một khoản chi phí trong tổng chi phí phát triển giả định của dự án, được tính gộp vào lợi nhuận của nhà đầu tư; trường hợp tính riêng thì phải điều chỉnh lợi nhuận của nhà đầu tư có tính đến yếu tố rủi ro kinh doanh và chi phí vốn cho phù hợp, tránh trùng lặp các khoản chi phí”.
Do vậy, Sở Tài Nguyên và Môi trường nhận thấy Công ty cổ phần thông tin và thẩm định giá Miền Nam trong quá trình xác định giá đất cụ thể (dùng phương án thặng dư) đã đưa phần chi phí lãi vay ngân hàng hơn 756 triệu đồng vào phương án để xác định tổng chi phí phát triển làm cơ sở xác định giá trị của thửa đất cần định giá là phù hợp theo quy định của pháp luật.
Để thực hiện Kết luận thanh tra số 263/KL-TTCP ngày 19-7-2024 của Thanh tra Chính phủ liên quan đến lĩnh vực quản lý, sử dụng đất, UBND tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương và đơn vị liên quan gấp rút làm rõ và chủ động khắc phục sai sót, đảm bảo hoàn thành trong quý IV năm 2024.