Trước thực tế đó, chính quyền các địa phương hướng dẫn người dân bám sát diễn biến thời tiết để xuống giống nhằm bảo đảm cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt.
Tiến độ gieo trồng chậm
Theo kế hoạch sản xuất vụ mùa 2024, toàn tỉnh sẽ gieo trồng 217.450 ha cây trồng các loại. Tuy nhiên, đến thời điểm này, toàn tỉnh mới chỉ xuống giống được 27.474 ha, đạt 12,6% kế hoạch, chậm hơn so với thời điểm này năm trước. Sở dĩ tiến độ gieo trồng chậm là do mùa mưa năm nay đến muộn hơn 15-20 ngày so với trung bình nhiều năm, tổng lượng mưa tháng 5 thiếu hụt so với trung bình nhiều năm khoảng 10-30%. Cùng với đó, diễn biến thời tiết mưa nắng thất thường cũng gây khó khăn cho sản xuất vụ mùa 2024.
Ông Gôn (làng Tuơh Klah, xã Glar, huyện Đak Đoa) cho biết: “Những năm trước, vào thời điểm này, tại cánh đồng Glar, người dân đã đồng loạt gieo sạ lúa vụ mùa. Năm nay, do thời tiết thất thường nên chỉ mới có vài hộ xuống giống lúa. Sau những cơn mưa đầu mùa, gia đình tôi gieo sạ 3 sào lúa nước giống Đài Thơm 8. Tuy nhiên, sau khi gieo sạ thì nắng nóng trở lại dẫn đến lúa mọc không đều, phải tốn công dặm lại”.
 |
Người dân xã Glar (huyện Đak Đoa) làm đất sản xuất vụ mùa 2024. Ảnh: N.D |
Tại huyện Chư Sê, sau 2-3 cơn mưa đầu mùa, thời tiết lại tiếp tục nắng nóng kéo dài. Vì vậy, đến thời điểm này, toàn huyện chưa thể xuống giống vụ mùa. Dù đã tiến hành cày ải, chuẩn bị giống sẵn sàng nhưng ông Ksor Thin (làng Kjai Tăng, xã Kông Htok) vẫn chưa dám xuống giống 1 ha bắp. Ông Thin cho biết: “Những năm trước, sau những cơn mưa đầu mùa, đất đủ độ ẩm thì tôi xuống giống để đảm bảo lịch thời vụ, tránh bị ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Tuy nhiên, năm nay, mùa mưa đến muộn và lượng mưa cũng chưa nhiều nên tôi không dám mạo hiểm”.
Do lượng mưa đạt thấp, đất chưa đủ độ ẩm nên người dân huyện Chư Prông cũng chưa xuống giống để tránh rủi ro. Ông Nguyễn Văn Luyến-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện-cho biết: Để đảm bảo sản xuất an toàn, tránh bị thiệt hại đầu vụ do nắng hạn gây ra, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện tập trung hướng dẫn người dân cày ải, bón lót phân, chờ mưa đủ độ ẩm mới đồng loạt xuống giống.
Chủ động bám sát diễn biến thời tiết
Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn khu vực Tây Nguyên, từ nay đến tháng 7, lượng mưa tiếp tục thấp hơn trung bình nhiều năm 10-25%. Đặc biệt, năm nay, số ngày mưa sẽ gián đoạn nên khả năng thiếu nước trong những tháng đầu mùa mưa vẫn rất lớn. Người dân cần chuyển đổi cây trồng phù hợp, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nhất là ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Đối với những vùng sản xuất cây ngắn ngày dựa vào nguồn nước trời thì phải lưu ý theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết để xuống giống hoặc dịch chuyển lịch thời vụ phù hợp để tránh thiệt hại.
Ông Nguyễn Kim Anh-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đak Đoa-cho hay: Mùa mưa đến muộn đã ảnh hưởng không nhỏ việc xuống giống của người dân trên địa bàn huyện, nhất là những vùng sản xuất dựa vào nước trời như các xã: Glar, Adơk, Ia Pết, Ia Băng. Những ngày gần đây, mưa xuất hiện nhiều nên người dân đẩy nhanh tiến độ gieo trồng để đảm bảo kế hoạch.
 |
Người dân xã Ia Pết (huyện Đak Đoa) sẽ đưa giống lúa mới năng suất, chất lượng cao vào sản xuất vụ mùa 2024. Ảnh: N.D |
“Rút kinh nghiệm những năm trước, khi mưa nhiều, đất đủ độ ẩm, người dân xuống giống nhằm đón mưa thì bất ngờ xuất hiện các đợt nắng nóng kéo dài trở lại gây thiệt hại lớn cho sản xuất. Do đó, vụ mùa năm nay, huyện đã khuyến cáo bà con theo dõi diễn biến thời tiết để xuống giống. Cách làm này tuy chậm nhưng chắc”-ông Nguyễn Kim Anh cho biết thêm.
Tại huyện Chư Pưh, người dân cũng chưa vội xuống giống cây trồng vụ mùa do lo ngại nắng nóng sẽ gây thiệt hại về giống. Ông Nguyễn Long Khánh-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện-cho biết: Những ngày qua, trên địa bàn huyện đã có mưa giông đầu mùa nên bà con mới bắt đầu xuống giống mì, bắp. Năm nay, bà con chủ động theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết để tránh bị thiệt hại do thiên tai gây ra.
 |
Người dân huyện Chư Pưh bắt đầu xuống giống vụ mùa 2024. Ảnh: Q.T |
Ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT:“Các địa phương cần rà soát lại các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây trồng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; xác định tổng lượng vật tư cho từng loại cây trồng để cung ứng cho người dân, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng đưa vật tư nông nghiệp kém chất lượng vào sản xuất gây thiệt hại cho người dân. Rà soát, xác định vùng có nguy cơ thiếu nước tưới hoặc nguy cơ ngập úng vào cuối vụ mùa 2024 để có hướng chuyển đổi cây trồng phù hợp; hỗ trợ người dân chuyển đổi cây trồng, sử dụng giống ngắn ngày có năng suất, chất lượng cao, chống chịu ngã đổ”.
Trao đổi với P.V, ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT-thông tin: Trước diễn biến bất lợi của thời tiết, Sở đã có văn bản đề nghị các địa phương hướng dẫn bà con nông dân triển khai cày đất, phơi ải, chuẩn bị các điều kiện để gieo trồng vụ mùa 2024. Đối với vùng phía Tây tỉnh có công trình thủy lợi thì xuống giống đại trà tập trung từ ngày 25-5 và kết thúc trước ngày 25-6; tại khu vực phía Đông và Đông Nam tỉnh, những vùng chủ động được nước tưới, có công trình thủy lợi thì xuống giống từ ngày 30-5 đến ngày 30-6.
Tuy nhiên, các địa phương cần theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết để điều chỉnh thời vụ phù hợp với tình hình thực tế. Những vùng không chủ động nước tưới, phụ thuộc nước trời cần xuống giống tập trung khi có đủ nước và chấm dứt xuống giống trước ngày 10-7. Cùng với đó, các địa phương cần tổ chức tuyên truyền, vận động chuyển đổi diện tích đất trồng mía, mì, điều, hồ tiêu, cao su kém hiệu quả sang trồng rau củ quả, cây dược liệu và các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế cao, thích ứng với biến đổi khí hậu, phù hợp với nhu cầu thị trường.
