Mùi đất bazan

Tây Nguyên mùa khô, nắng rất gắt. Nắng nung lửa trên con đường đất đỏ. Nắng đổ mồ hôi trên những vườn lá chuối khô xạc xào đêm không ngủ. Nắng khô vườn của mẹ, nắng cháy rẫy của cha. Nhưng mấy tháng nắng cũng không bằng những ngày nắng giáp mùa mưa. Chỉ cần một tuần, già lắm thì một tháng, cái nắng đặc biệt ấy trở về làm khô rang làng xóm. Cây cối héo khô. Người mệt mỏi rã rời. Làng xóm lặng im không chút gió. Cứ như cả vũ trụ này phải dành riêng cho nắng chuyển mùa. Nắng chuyển mùa làm khí hậu trở nên khắc nghiệt.

Nhưng nắng càng gay gắt, đất bazan càng khô quắt thì giọt nước mưa đầu tiên sẽ càng làm nổi bật cái mùi đất nồng khét chỉ có ở Tây Nguyên. Con đường nhựa đang bốc khói bởi những giọt mưa đầu tiên. Khu vườn của mẹ bụi đất nảy lên khi từng hạt mưa rớt xuống. Rẫy của ba, giọt nước mưa còn chưa chạm đất bởi cành cây chạm nhau, lá cây hứng trọn những giọt mưa đầu. Bọn trẻ con trong làng reo lên, chạy ra sân, ngửa cổ lên trời vừa hứng mưa vừa hít hà cái mùi nồng khét ấy. Trong hương khét nồng của đất như có vị chát của quả rừng, vị mặn mồ hôi vất vả của cha, vị cằn cỗi của đá suối trơ cạn. 

Có chàng thanh niên đi học xa nhà trở về cũng chạy ra ngóng giọt mưa đầu mùa. Gương mặt rạng rỡ như thỏa nỗi nhớ lâu ngày, chàng trai vừa hít hà mùi đất vừa phân bua về sự việc hồn nhiên của mình, rằng thèm lắm những hương vị quê hương, nhất là mùi đất quê mình khi đón hạt mưa đầu mùa như thế. Ai đi xa mà chẳng nhớ quê nhà, nhớ về tuổi thơ chân đất hồn nhiên. Nhớ nhất là vùng quê đất đỏ bazan này, người ta sống với nhau bằng bản năng yêu thương và rất mực thật thà. Ai bôn ba với những vất vả gian nan, với những ngột ngạt phố phường đông đúc mà chả nhớ về quê nhà với không gian phóng khoáng, gió núi bạt ngàn, thảnh thơi. Chàng trai còn gửi lại lời hứa hẹn sau này, dẫu có bận rộn bao nhiêu thì cũng sẽ sắp xếp trở về vào mỗi dịp trời đất Tây Nguyên chuyển mùa, để đón cơn mưa đầu tiên tại quê hương, để hít căng lồng ngực mùi đất nồng khét đặc trưng, để lưu mãi trong tâm cái hồn quê chân thành, sâu sắc, để nhắc nhở mình về vùng đất đỏ bazan khắc nghiệt nắng mưa, gió rít đã nuôi dưỡng sức mạnh thể chất và tâm hồn con người nơi đây rất đỗi tự hào.

Tôi không sinh ra ở Tây Nguyên, cũng không lớn lên ở đây nhưng lại gắn bó công việc và cuộc sống gia đình với nơi này. Tôi không có tuổi thơ tắm mưa, tắm cả mùi đất đỏ bazan nồng hắc như đám trẻ kia nhưng vẫn nguyên vẹn cảm xúc ngày đầu tiên hít hà mùi đất của cơn mưa đầu mùa nơi đây. Mùi khét nồng của đất đỏ bazan, mùi khét cháy trên tóc của đám trẻ làng quê nơi tôi dạy học, mùi nồng hắc của cảnh vật xung quanh con đường hàng ngày tôi đến lớp. Cảnh vật phơi nắng quá nhiều ngày. Con người chung sống với nắng rất nhiều ngày. Để rồi mưa đầu mùa làm nên trong tôi nỗi nhớ, nỗi nhớ về mùi đất đỏ chỉ riêng có ở Tây Nguyên.