Ông Rơ Châm Phinh (làng Ếch, xã Ia Khai, huyện Ia Grai) đang cùng mấy người con ra vườn thu hoạch hạt điều. Với nét buồn phảng phất trên khuôn mặt, ông Phinh rầu rĩ nói: “Năm nào cũng vậy, sau Tết Nguyên đán mấy ngày là cả gia đình tập trung thu hoạch hạt điều. Mấy năm trước, quả rụng kín gốc, không cần dùng sào hái mà chỉ đi lượm thôi. Thế mà năm nay chỉ lác đác vài cây cho quả, còn lại ra hoa rồi rụng. Do hôm mùng 3 Tết có mưa nên hoa điều bị rụng gần hết. Ước chừng gần 200 cây điều này chỉ thu được 7-8 tạ hạt thôi, không thể đạt 1,2 tấn như năm ngoái. Trong khi đó, giá hạt điều đầu vụ chỉ ở mức 22 ngàn đồng/kg. Mình đang lo không đủ tiền trả nợ mua phân bón”.
 |
Vườn điều của gia đình anh Nguyễn Văn Thiêm (làng Bía Ngó, xã Ia Chía, huyện Ia Grai) có tỷ lệ đậu quả thấp. Ảnh: Thiên Di |
Ở làng Bía Ngó (xã Ia Chía), ông Trần Đình Đoàn cũng đang rơi vào cảnh đứng ngồi không yên khi đã vào vụ thu hoạch mà vườn điều hơn 2 ha của gia đình chỉ mới ra quả non. Dẫn chúng tôi đi tham quan vườn điều 18 năm tuổi của gia đình, ông Đoàn thở dài: “Vụ năm ngoái, gia đình tôi thu hơn 4 tấn hạt thô, chế biến thành phẩm còn 1,5 tấn, bán với giá 220 ngàn đồng/kg, thu hơn 220 triệu đồng. Nhưng năm nay, tôi đoán chỉ còn khoảng 3 tấn thô thôi. Do dịp Tết, thời điểm điều ra hoa, trời đổ mấy cơn mưa. Từ đó đến nay, nhiệt độ giảm mạnh kèm theo gió lớn khiến hoa bị thối và rụng nhiều. Bữa trước ra thăm vườn, nhìn thấy hoa rụng đầy trên mặt đất, tôi xót lắm”.
Anh Nguyễn Văn Thiêm (trú làng Bía Ngó) cũng đang chung nỗi lo mất mùa điều. “Nhà tôi trồng 6 ha điều. Mọi năm thu hoạch khoảng 2 tấn/ha. Còn năm nay chưa thu hoạch được quả nào. Nhưng theo kinh nghiệm mười mấy năm trồng thì tôi chắc chắn năm nay sản lượng sẽ giảm phân nửa. Nguyên nhân là do thời tiết thôi. Cây điều đang ra hoa mà gặp mưa với lạnh như đợt rồi thì đậu quả sẽ ít. Tới đây, tôi sẽ trồng xen thêm tre Bát Độ lấy măng để tăng thêm thu nhập”-anh Thiêm cho hay.
Với 1.176 ha, xã Ia Tô có diện tích điều lớn nhất nhì huyện Ia Grai. Những năm qua, loại cây trồng này góp phần giúp người dân có thêm thu nhập ổn định. Tuy nhiên, nỗi lo mất mùa điều niên vụ 2022-2023 đang hiện hữu ở đây. Theo ông Trịnh Việt Hùng-Chủ tịch UBND xã Ia Tô thì: Điều là một trong những loại cây trồng chủ lực ở xã. Do phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng và tập quán canh tác nên cây điều được người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ưu tiên. Năm nay, người dân cũng chưa thu hoạch điều và chưa có giá bán cụ thể nhưng khả năng mất mùa. Do đầu vụ trên địa bàn có mấy cơn mưa.
 |
Nhiều nông dân ở Ia Chía lo lắng vụ điều năm nay sẽ thất thu. Ảnh: Thiên Di |
Ông Phan Đình Thắm-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Ia Grai-cho hay: “Toàn huyện có khoảng 6.000 ha điều, tập trung ở các xã: Ia O, Ia Chía, Ia Krai, Ia Khai, Ia Tô, Ia Grăng. Huyện đã có 3 sản phẩm điều đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Hiện nay, bà con nông dân đã bắt đầu thu hoạch một số diện tích điều chín sớm. Còn chính vụ thì khoảng tầm tháng 3. Chúng tôi cũng mới đi kiểm tra và nhận thấy khả năng năm nay sản lượng điều giảm hơn năm ngoái”.
Không riêng gì Ia Grai, người dân huyện Đức Cơ cũng đang thấp thỏm về một vụ điều thất bát. Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Nguyễn Quốc Tư cho hay: Huyện có diện tích điều lớn nhất tỉnh với 14.000 ha nhưng năng suất không cao bằng các địa phương khác. Năng suất bình quân đạt 1 tấn/ha. Mưa lớn làm ảnh hưởng đến việc ra hoa, đậu quả của cây điều và khả năng năm nay năng suất sẽ giảm mạnh. Để nâng cao năng suất và thu nhập cho người dân, huyện đang xây dựng đề án cụ thể với mục tiêu đến năm 2025 sẽ nâng sản lượng lên 1,5 tấn/ha. Riêng năm nay, huyện hỗ trợ 1,5 tỷ đồng để xây dựng mô hình trình diễn, cấp giống, chế phẩm sinh học và tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc điều cho người dân.
